به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان» سرای امینی یکی از بناهای تاریخی بیرجند است که در قلب بازار بیرجند واقع شده است، بنای قدیمی که مربوط به دوره قاجار است و در روزگاران قدیم در قالب کاروانسرا؛ کاروان‌های زیادی را به خود دیده است. این بنای زیبا و باشکوه در سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و مرمت آن هم از سال ۱۳۹۷ تا سال 1401 انجام شد. در زمان مرمت این بنا، مسئولان اداره کل میراث فرهنگی وعده دادند که قرار است این مکان به بازارچه صنایع دستی دائم تبدیل و در اختیار صنعتگران دارای مجوز قرار بگیرد تا هنر دستشان را به عرضه و فروش بگذارند.

در بهمن ماه سال 1401 هم این بازارچه دائمی صنایع دستی با حضور استاندار و سایر مسئولان استانی و شهرستانی افتتاح و از فروردین ماه سال جاری هم بصورت رایگان در اختیار صنعتگران قرار گرفت.

اما چند ماهی می‌شود که صنعتگران فعال در این بازارچه صنایع دستی با مشکلاتی درگیر هستند که باعث سردرگمی آنها شده است. متاسفانه بعضی از صنعتگران هم غرفه‌های فروششان را تخلیه و واگذار کرده‌اند.

عدم حمایت میراث فرهنگی از صنعتگران صنایع دستی

یکی از فعالان حوزه صنایع دستی خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار خاورستان، اظهارکرد: بر اساس دعوت نامه‌ای از سازمان میراث فرهنگی در خصوص ایجاد بازارچه صنایع دستی در سرای امینی بیرجند، از فروردین ماه امسال در این مکان تاریخی اسکان پیدا کرده و غرفه فروش محصولات صنایع دستی ایجاد کردیم.

وی افزود: اما بعد از شش ماه حضور در این محل، مکاتبه دیگری شد که صنعتگران حاضر در این محل، باید با مالک این سرا قرارداد ببندند و اجاره بها پرداخت کنند.

این فعال حوزه صنایع دستی خراسان جنوبی بیان کرد: پس از دریافت این نامه، فعالان صنایع دستی حاضر در سرای امینی نیز طی نامه‌ای به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، رویکرد حمایتی این اداره کل بابت این قراردادها و اجاره‌ها را جویا شدند که متاسفانه هیچ موضعی از سوی مدیرکل در این خصوص اعلام نشد.

او تصریح کرد: این در حالی بود که صنعتگران انتظار داشتند اداره کل برای حمایت از صنعتگران صنایع دستی، از محل بودجه دولتی مبلغی از اجاره را پرداخت کند یا تفاهم نامه‌ای را در این خصوص ببندد.

وی اظهارکرد: در آخرین جلسه‌ای که اخیرا با حضور خانم جلالی معاون صنایع دستی کشور برگزار و مشکلات مطرح شد هم وی تاکید کرد که این مشکلات باید از سمت اداره کل پیگیری شود. صنعتگران نیز منتظر جواب از سوی اداره کل بودند که متاسفانه تاکنون هیچ پاسخی دریافت نکردیم.

سردرگمی صنعتگران در پی عدم شفاف سازی

این صنعتگر گفت: با توجه به اینکه بخشی از هزینه‌های مرمت سرای امینی توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان پرداخت شده است، این اداره کل می‌توانست از طریق استانداری مکاتبه و تفاهم نامه‌ای را در این خصوص ببندد.

وی با اشاره به اینکه متاسفانه عملکرد و اطلاع رسانی اداره کل میراث فرهنگی در خصوص این بازارچه بسیار نامناسب بود و باعث سردرگمی و سوء تفاهم برای صنعتگران شد، افزود: در جریان پیگیری‌هایی که در این خصوص انجام شد، مدیرکل سابق میراث فرهنگی گفته بود که بر اساس تفاهم نامه، غرفه‌ها به صورت رایگان و مادام العمر در اختیار صنعتگران قرار گرفته است.

او تصریح کرد: فعالان صنایع دستی در این بازارچه اصلا از زمان تفاهم نامه برای فعالیت این بازارچه خبر نداشتند و میراث فرهنگی هم هیچ شفاف‌سازی انجام نداده بود، در حالی که باید طی اطلاعیه‌ای مهلت شش ماهه اتمام تفاهم نامه را به صنعتگران اعلام می‌کرد. متاسفانه حرف‌های ضد و نقیض مسئولان همه را سردرگم کرده بود.

این صنعتگر بیان کرد: در این بازارچه حدود 28 غرفه در دو طبقه وجود دارد که غرفه‌های طبقه بالا به جز 2-3 غرفه تقریبا خالی شده، اما در طبقه پایین هنوز بیشتر غرفه‌ها فعالند.

وی بیان کرد: هم اکنون مالک سرای امینی برای اجاره غرفه‌ای این بازارچه، هزینه 3-4 میلیون تومانی برای هرغرفه تعیین کرده که نسبت به وضعیتی که دارد و همچنین میزان مشتری در این زمینه، خیلی زیاد است.

او ادامه داد: یک انتقادی هم که به مسئولان وجود دارد، این است که چون کار صنایع دستی یک کار تولیدی است، فعالان این حوزه باید زمانی را برای تولید محصول در داخل کارگاه اختصاص دهند، اما متاسفانه مسئولان اداره میراث فرهنگی درک دستی از این موضوع ندارند و غرفه داران را مجبور می‌کنند که باید همیشه در غرفه حضور داشته باشند.

وی عنوان کرد: از طرف دیگر چون تبلیغ مناسبی برای بازارچه نشده، میزان فروش هم بسیار اندک است، همچنین متاسفانه چون درآمد کار صنایع دستی هم ناچیز است، همکاران توان اینکه افرادی را برای حضور در غرفه استخدام کنند، ندارند.

بازارچه صنایع دستی اکبریه رونقی ندارد

این صنعتگر با اشاره به فعالیت بازارچه صنایع دستی باغ اکبریه نیز گفت: متاسفانه این بازارچه همیشه تعطیل است، زمان فعالیت هم ساعت کاری آن به صورت ساعت کار اداری است که بازارچه اینگونه اصلا رونق نمی‌گیرد. فعالیت این بازارچه فقط در حد ارسال گزارش کاری مسئولان است.

وی با بیان اینکه فعالیت بازارچه اکبریه هم به دلیل فشار فعالان حوزه صنایع دستی بوده که الان هم خیلی رونق ندارد، عنوان کرد: بازارچه صنایع دستی باید دائمی باشد، تبلیغات و تابلوی درست داشته باشد، ورودی و خروجی آن طوری باشد که مشتری امکان رفت و آمد داشته باشد. اما متاسفانه هیچ کسی نمی‌داند که اینجا بازارچه است.

برخی از مسئولان میراث فرهنگی مانع توسعه بازارچه‌های صنایع دستی

این فعال حوزه صنایع دستی اظهارکرد: تاکنون مسئولان برای حمایت از صنعتگران صنایع دستی قول‌های متعددی داده‌اند، اما فاصله قول تا عمل زیاد است. البته مسئولان آنقدر حرف ضد و نقیض زدند که اعتماد اجتماعی نسبت به اداره میراث فرهنگی از بین رفته است.

او افزود: یکی از مشکلات ما در حوزه صنایع دستی، نبود ثبات رویه در تصمیمات مسئولان نسبت به بازارچه‌های صنایع دستی استان است و در واقع متاسفانه برخی از مسئولان و کارشناسان این اداره مانع توسعه بازارچه‌های صنایع دستی می‌شوند.

وی تصریح کرد: متاسفانه مسئولان حوزه صنایع دستی استان ظاهر انقلابی دارند، اما در عملکرد؛ انقلابی عمل نمی‌کنند و گاهی اوقات هم به جای حل مشکل، بیشتر دردسر درست می‌کنند.

افزایش مدت قرارداد از سه ماه به شش ماه

شاهوردی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی نیز در این خصوص در گفتگو با «خاورستان» اظهارکرد: سرای امینی یک ملک خصوصی است که اداره کل میراث فرهنگی با همکاری مالک این مکان تاریخی را مرمت کرده و پس از آن هم از مالک قول گرفتیم که مشاغل فعال در این ملک در راستای صنایع دستی باشد.

وی افزود: در ابتدا قرار بود که این ملک به مدت سه ماه بصورت رایگان در اختیار صنعتگران قرار بگیرد و بعد از آن؛ صنعتگران ملزم به پرداخت اجاره شوند. اما با رایزنی که انجام دادیم، این مدت سه ماهه را به شش ماه افزایش دادیم و قرار شد که بعد از آن هم این ملک بر اساس قیمت کارشناسی و عرفی و همچنین با توجه به وسع صنعتگران، در اختیار صنعتگران قرار بگیرد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی بیان کرد: در نشستی هم که بیش از یک ماه قبل در حاشیه نمایشگاه صنایع دستی و با حضور خانم جلالی معاون وزیر میراث فرهنگی برگزار شد نیز به صنعتگران گفته شد که ملک سرای امینی یک ملک شخصی است و متعلق به میراث فرهنگی نیست که بخواهد آن را به صورت رایگان یا با اجاره کم در اختیار صنعتگران قرار دهد.

شاهوردی تصریح کرد: تنها کاری که میراث فرهنگی می‌تواند انجام دهد این است که با مالک رایزنی کند تا مراعات صنعتگران را بکند که این کار را انجام دادیم، اما تشخیص و انتخاب این موضوع هم با خود مالک و سرمایه گذار است و اینکه او چقدر با صنعتگران تعامل داشته باشد، در اختیار میراث فرهنگی نیست.

او بیان کرد: چون ملک شخصی است، حتی مالک می‌تواند کلا این محل را از کاربری صنایع دستی خارج کند، اما چون تعهد اخلاقی دارد با میراث فرهنگی و صنعتگران همراهی می‌کند.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی در خصوص گلایه صنعتگران در خصوص عدم اعلام مدت زمان تفاهم نامه نیز گفت: اصلا چنین موضوعی درست نیست و این صحبت‌ها تفاسیر اشتباه است.

وی تصریح کرد: کسی که کار می‌کند و مشاغل صنایع دستی دارد باید طوری کار کند و فعال باشد که بتواند روی پای خودش بایستد اما صنعتگری که نتواند یک اجاره معمولی را پرداخت کند صنعتگر نیست. در واقع شاید این افراد کسانی باشند که صنایع دستی را به عنوان شغل دوم و در وقت اضافه خودشان انجام می‌دهند. در واقع پرداخت هزینه ناچیز اجاره بها از حداقل هاست و کسی که ادعا می‌کند که صنعتگر است، باید آنقدر در کار خودش تبحر و توان داشته باشد که بتواند این مسائل را حل و هزینه‌ها را پرداخت کند.

تاکید بر اجاره بهای کمتر برای رعایت حال صنعتگران

شاهوردی تاکید کرد: دولت که نمی‌تواند از همه صنعتگران حمایت و مکان رایگان در اختیار آنها قرار دهد. در واقع این موضوع مغایر با قوانین است و ما به عنوان میراث فرهنگی؛ حتی اگر مکانی از خودمان هم داشته باشیم، حق اینکه آن را به صورت رایگان در اختیار صنعتگران قرار دهیم نداریم.

وی اظهارکرد: در خصوص سرای امینی هم مالک تعهد داده که ملکش در اختیار حوزه صنایع دستی باشد، اما اگر میزان فروش و درآمد صنعتگران پایین است و نمی‌خواهند که با اجاره خواسته شده در این مکان بمانند، همین الان هم متقاضی برای اجاره غرفه‌های این ملک در رشته‌های دیگر و همچنین کسبه بازار وجود دارد.

او ادامه داد: ما نیز از مالک درخواست کردیم که نرخ اجاره بر اساس قیمت کارشناسی واگذار شود، اما نمی‌توانیم مالک را ملزم کنیم که چنین اقدامی انجام دهد چون ابزار قانونی نداریم و ملک شخصی است. اما تاکید کردیم که مراعات صنعتگران بشود و این غرفه‌ها با قیمت پایین‌تر از اجاره‌ای که در بازار پرداخت می‌شود، در اختیار صنعتگران قرار بگیرد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی در خصوص امکان پرداخت بخشی از اجاره غرفه‌ها توسط اداره کل میراث فرهنگی در جهت حمایت از صنعتگران صنایع دستی نیز گفت: اصلا چنین اختیاری نداریم و این موضوع خلاف قانون است و امکان‌پذیر نیست.

شاهوردی یادآور شد: هم اکنون بازارچه صنایع دستی باغ اکبریه فعال است که تلاش داریم تا با تفاهم نامه‌ای؛ فضایی را که در مجاورت باغ رحیم آباد و متعلق به بنیاد مستضعفان است را در اختیار میراث فرهنگی قراردهیم و بازارچه صنایع دستی دیگری نیز ایجاد کنیم، چرا که در مرکز استان واقعا نیاز است تا یک بازارچه خاص، جدیدساز و بروز ایجاد شود که البته نیاز است تا بخش خصوصی نیز در این خصوص ورود پیدا کند.

انتهای پیام/7