از چاپ بیش از ۲۵ هزار مقاله در نشریات خارجی تا رتبه اول منطقه در رشد علم/ قدرت و امنیت؛ ارمغان انقلاب عِلم در ایران

به گزارش خبرنگار خاورستان، در آستانه سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، مقایسه ایرانِ قبل و بعد از انقلاب اسلامی، می تواند ماهیت و دستاوردهای این نهضت بزرگ را به خصوص برای نسل جوان کشور روشن کند. انقلابی که به گفته معمار کبیر آن؛ معجزه قرن و انفجار نور بود. در واقع پیشرفت های اتفاق افتاده پس از ایجاد ساختار جدید نظام و پس ازآن هم بلبشوی جنگ، واقعا چیزی جز معجزه نیست. ایرانی که در دوران پهلوی جز وابستگی تمام و کمال به غرب و شرق، چیزی در چنته نداشت، اکنون به یکی از قطب های برتر دنیا در زمینه های مختلف از جمله علم و فناوری تبدیل شده است. این پیشرفت ها در حالی است که این انقلاب از همان ابتدای پیروزی مورد ظلم و تحریم های متعدد قرار گرفت و در تمام این سال‌ها در مسیر مخالف و پر از تیر و تیغ دشمن حرکت کرده است. اما از طرف دیگر در حالی شاهد عقب ماندگی های شدید علمی در دوران پهلوی بودیم که هیچ سنگی در مسیر حرکت وجود نداشت و این کشورهای مداخله گر، همراه با این رژیم بودند.
مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب، از عقب ماندگی های شرم آور علمی در دوران پهلوی به عنوان ضربه سخت و از طرف دیگر پیشرفت های حاصل شده در دوران انقلاب را رستاخیز علمی ایران تعبیر می کنند.
پیشرفت های علمی ایران در دوران پس از انقلاب اسلامی حیرت انگیز بوده و نرخ رشد علمی ۱۱ برابری نسبت به میانگین جهانی داشته است. علاوه بر تربیت نیروی انسانی شایسته به عنوان یکی از مهم ترین مولفه های توسعه و همچنین رفع وابستگی های ذلت آور، ارتقای سطح علمی جامعه، افزایش نرخ باسوادی، رشد مراکز علمی مدارس و دانشگاه ها و رشد تعداد دانشجویان در رشته های مختلف علمی، رتبه برتر ایران در تعداد مقالات و ارجاعات علمی و ثبت اختراعات و برتری در فناوری نانو، هسته ای، فضایی و سلول های بنیادی از جمله مهم ترین دستاوردهای علمی و فناوری انقلاب اسلامی به شمار می رود.
چاپ سالانه بیش از ۲۵ هزار مقاله علمی در شرایط تحریمی
محمدعلی ناصری رئیس پارک علم و فناوری خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار خاورستان، اظهار کرد: برای اینکه ببینیم از نظر تولید علم و دانش در چه وضعیتی هستیم، در این خصوص آمارها کاملا واضح و گویا است.
وی با اشاره به اینکه در تمام دوران قبل از انقلاب اسلامی، حدود ۴۰۰ مقاله isi و تولید دانش، توسط کشور در مجامع علمی دنیا به چاپ رسیده است، افزود: این در حالی است که اکنون با وجود شرایط تحریمی کشور و در حالی که ژورنال های خارجی بر اساس تحریم ها و قانون داماتو، مقالات علمی ما را چاپ نمی کنند، اما باز هم سالانه بیش از ۲۵ هزار مقاله در بهترین ژورنال های خارجی به چاپ می رسد.
رتبه علمی ۱۶ جهانی و اول منطقه توسط ایران
رئیس پارک علم و فناوری خراسان جنوبی گفت: بر این اساس، در تولید علم و دانش هم از نظر کمیت و هم کیفیت به شدت رشد داشته ایم، به خصوص بعد از سال‌های جنگ تحمیلی. در همین خصوص از رتبه های بسیار پایین، اکنون به رتبه ۱۶ علمی در بین کشورهای دنیا رسیده ایم که البته در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا، رتبه اول علمی از آن جمهوری اسلامی ایران است.
ناصری بیان کرد: در حوزه فناوری و استفاده از فناوری نیز، پارک های علم و فناوری از ۲۰ سال قبل رشد کرده و مقداری جوان تر هستند. اما اکنون بیش از ۱۰ هزار شرکت فناور و بیش از ۳ هزار شرکت دانش بنیان در سطح کشور وجود دارد که ظرفیت بسیار ارزشمندی است. البته در برخی از حوزه ها مانند نانو، در سطح خاورمیانه بی‌رقیب هستیم.
وی با تاکید بر اینکه پیشرفت های کنونی ایران از نظر تولید علم و دانش و فناوری اصلا قابل مقایسه با زمان پهلوی نیست، افزود: در زمان پهلوی از نظر زیرساختی تنها چند دانشگاه در شهرهای بزرگ کشور وجود داشت در حالی که اکنون هر کسی در هر جایی اهل علم و دانش باشد، زیرساخت ها برای تحصیل او مهیاست.
پیشتازی تولیدات علمی دانشگاه بیرجند از تمام فعالیت‌های علمی قبل از انقلاب
رئیس پارک علم و فناوری خراسان جنوبی تصریح کرد: از نظر تولید علم، فقط تولیدات دانشگاه بیرجند، از کل فعالیت ها و تولیدات علمی در دوران قبل از انقلاب بیشتر است، چه برسد به دانشگاه های بزرگ تر کشور.
ناصری با بیان اینکه امروز جمهوری اسلامی محور مقاومت در برابر جبهه استکبار است، اظهار کرد: قطعا اگر نتوانیم با علم و دانش پیش برویم و حوزه های اقتصادی، نظامی و … ما از پشتوانه علمی برخوردار نباشد، امکان رقابت و تقابل وجود نخواهد داشت.
وی با تاکید بر اینکه باید بتوانیم در همه حوزه ها از جمله علم و فناوری، روی پای خودمان بایستیم، گفت: البته این موضوع به معنای بستن مرزها و عدم تبادل علمی با دنیا نیست، بلکه باید در عین تبادلات علمی، اما دست ها را بر روی زانوهای خودمان بگیریم و روی پیشرفت های علمی جوانان خودمان حساب کنیم.
رستاخیز علمی
رئیس پارک علم و فناوری خراسان جنوبی با اشاره به موضوع رستاخیز علمی که توسط مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب، مطرح شد بیان کرد: خوشبختانه با وجود پارک های علم و فناوری، شرکت های دانش بنیان و شهرک های جدید تحقیقاتی که در حال راه اندازی است رستاخیز علمی و فناوری در حال ایجاد است و از ذخیره علمی که تولید دانش و مقالات است، برخورداریم.
ناصری با اشاره به اینکه کشور ایران یک درصد جمعیت جهان را دارد، اما بیش از دو درصد تولید علم جهان را در کارنامه خود دارد، تاکید کرد: اکنون باید از بستر علم و دانش ایجاد شده استفاده و آن را تجاری سازی و به فناوری تبدیل کرد که این بستر آماده شده است.
وی اظهارکرد: در مسیر رستاخیز علمی، در حوزه فناوری نیز باید اقدامات مناسبی انجام شود. در واقع ساختارها و بروکراسی های اداری، باید طوری تنظیم شود که مزاحمت ها به حداقل برسد و جوانی که پس از کسب علم در دانشگاه، قصد تولید محصول را دارد نباید جلوی پای او سنگ باشد.
عقب‌ماندگی در زمان پهلوی حتی از همسایگان
رئیس پارک علم و فناوری خراسان جنوبی یادآور شد: متاسفانه در زمان پهلوی همه چیز در اختیار مستشاران بود و اجازه کسب دانش و تولید کاربردی آن به جوانان داده نمی شد که این موضوع سبب عقب ماندگی های شدید حتی نسبت به کشورهای همسایه شده بود. در همین خصوص تا چند سال قبل، ترکیه از نظر علمی از ما جلوتر بود، ولی اکنون در منطقه غرب آسیا همه کشورها را پشت سر گذاشته ایم.
ناصری تصریح کرد: اکنون نیاز است تا در زمینه تجاری سازی و فروش محصول و صادرات آن بیشتر تمرکز شود تا در این خصوص نیز پیشتاز باشیم.
وی با بیان اینکه چه بخواهیم یا نخواهیم؛ در کشوری هستیم که بروکراسی های اداری وجود دارد و از طرف دیگر بخش خصوصی خیلی ساختار قوی ندارد، گفت: این موضوع جوانان نخبه و علمی را با مشکلاتی مواجه کرده است، به همین دلیل مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب تاکید کردند که جوانان باید در حوزه علم و فناوری عرصه را مانند جهاد ببینند.
تحریم‌ها فرصتی برای پیشرفت‌های علمی
رئیس پارک علم و فناوری خراسان جنوبی ادامه داد: همانطور که در جنگ تحمیلی هیچ تجهیزات و حتی اسلحه درستی نداشتیم اما جوانان با شور و خلاقیت خود به پیروزی رسیدند، اکنون در حالی که می‌طلبد ادارات بروکراسی‌ها را به حداقل برسانند، جوانان نیز باید در این مسیر جهادگونه گام بردارند و با تفکر بسیجی جلو بیایند تا مشکلات سر راه رشد و توسعه دانش و فناوری حل شود.
ناصری با اشاره به تحریم های موجود در زمینه های علمی، گفت: بخشی از تحریم ها در حوزه فعالیت های علمی و فناوری تاثیر بسیار مثبتی برای ما داشته است، همانطور که یکی از شرکت های زیرمجموعه پارک علم و فناوری، به دلیل وجود تحریم ها، قبلا قادر به تولید یک یا دو دستگاه ونتیلاتور در سال بود، اما از زمان شیوع بیماری کرونا و نیاز به این دستگاه و تحریم کشور، اکنون این شرکت علاوه بر تولید حدود ۴۰۰ دستگاه ونتیلاتور و تامین نیاز کشور، آماده صادرات آن به سایر کشورها نیز هست.
وی اظهار کرد: خراسان جنوبی نیز در حالی که یک درصد جمعیت کشور را دارد، اما بیش از دو درصد شرکت های فناور کشور را در اختیار دارد که این یعنی به نسبت جمعیت استان، دو برابر سایر استان ها شرکت فناور دارد.
ناصری افزود: در سطح استان نیروی انسانی با سواد و مستعدی داریم که هم از نظر دانش در سطح خوبی هستند و هم توقع پایین و تفکر جهادی و بسیج گونه دارند. این موضوع بسترهای خوبی برای تولید علم و فناوری را در استان فراهم کرده است که قطعا رفع بروکراسی های اداری و تسهیل قوانین، پیشرفت ها را بیشتر خواهد کرد.
پس از انقلاب اسلامی کشور مستقلی شدیم
جلال‌الدین صادقی رئیس جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار خاورستان، اظهار کرد: اگر صادقانه از خودمان بپرسیم که آیا قبل از انقلاب می توانستیم بگوییم کشوری مستقل هستیم؟ می بینیم که جواب ما منفی است، اما اکنون پس از ۴۰ سال از عمر انقلاب، می توانیم با جرأت بگوییم در بسیاری از زمینه ها کشوری مستقل هستیم که این استقلال در همین ۴۰ سال اتفاق افتاده است.
وی با پرسش این موضوع که پیشرفت ها در کدام زمینه ها شاخص تر بوده است، گفت: یکی از مهم ترین عرصه های پیشرفتی در حوزه علم و فناوری بوده است. همچنین در حالی که در قبل از انقلاب، در حوزه صنعت نظامی و ساخت صنایع و تجهیزات نظامی حرفی برای گفتن نداشتیم، اکنون به جرأت می گوییم در برخی از تجهیزات نظامی در دنیا سرآمد هستیم.
خودکفایی در شرایط سخت
رئیس جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه اگر خیلی بدبینانه به موضوع صنعت نظامی نگاه کنیم، در دنیا جزو ۱۰ کشور اول هستیم، در حالی که طراز واقعی ما بالاتر است، افزود: زمانی این اتفاق افتاد که در حال جنگ و سخت ترین حالت بودیم، اما در همین سخت ترین حالت بود که رشد اتفاق افتاد و توانستیم هم در عرصه علمی و هم فناوری به خود کفایی برسیم. به طوری که اکنون یکی از بخش های مهم قدرتی که جمهوری اسلامی را سرپا نگه داشته است، همین قدرت نظامی است.
صادقی بیان کرد: در بحث سلول های بنیادی نیز کار جهادی در جهاد دانشگاهی اتفاق افتاد که این پیشرفت نیز با حمایت مستقیم مقام معظم رهبری رقم خورده است. در واقع جمهوری اسلامی در این خصوص اکنون جزو ۸ کشور اول دنیا است و پرش بسیار بلندی داشته است.
وی با اشاره به پیشرفت های متعدد در زمینه های مختلف از جمله نانوفناوری، تصریح کرد: در برخی صنایع مانند صنعت خودروسازی حرفی برای گفتن نداریم. در واقع یکی از عوامل مهم رشد و ارتقا، فراهم بودن شرایط رقابت است و تا زمانی که رقابتی وجود نداشته باشد، خودروی خوبی نیز در طراز دنیا نخواهیم داشت.
تماما وابستگی در دوران پهلوی
رئیس جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی با بیان اینکه در زمان پهلوی اصلا جنس علم و فناوری فرق می کرد و به معنای کنونی نبود، گفت: در زمان پهلوی فناوری های کنونی وجود نداشت و تمام ما وابستگی بود. اما به برکت انقلاب اسلامی و هدایت داهیانه رهبر معظم انقلاب و تمرکز و توجه ویژه به علم و فناوری و تولید دانش، اکنون جمهوری اسلامی در این خصوص سرآمد شده است.
صادقی بیان کرد: تولید دانش در پژوهش اتفاق می افتد که مقام معظم رهبری اهمیت زیادی برای پژوهش قائل هستند و همین حمایت ها سبب شده تا طراز علم و فناوری جمهوری اسلامی بالا بیاید. در واقع وقتی ادعا می کنیم که می توانیم یک پهپاد را روی زمین فرود آوریم، یعنی قدرت علم و فناوری ما با پیشرفته ترین کشورهای دنیا قابل رقابت است.
وی ادامه داد: پیشرفت ها در سایر شاخه های علم و فناوری نیز خوب بوده و جزو کشورهای مطرح دنیا هستیم، اما اگر جنگ، تحریم ها و محدودیت های استکباری اتفاق نمی افتاد و سرمایه های ما را محدود نمی کرد، اکنون جایگاه ما خیلی بالاتر بود.
پیشرفت‌های بی‌نظیر ایران در انرژی هسته‌ای/ قدرت و امنیت با تولید علم
رئیس جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی اظهار کرد: انرژی هسته‌ای یکی از فناوری‌هایی است که جمهوری اسلامی را در طراز ۵ کشور اول دنیا قرار داده است، اما تاکنون کدام کشور توانسته است ۵ ابرقدرت دنیا را در این خصوص پای میز مذاکره بیاورد؟
صادقی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری بر توسعه علم و فناوری، گفت: قدرت هر کشور بر اساس میزان تولید دانش جدید نسبت به کشورهایی است که این دانش را ندارند. در دنیای امروز مهم‌ترین مزیت رقابتی، تولید دانشی است که به کاربرد برسد و فناوری را به همراه بیاورد. به همین دلیل این موضوع مورد تاکید و پیگیری است و در این خصوص شرکت های دانش بنیان ایجاد شده و بودجه هایی اختصاص داده می شود.
وی تصریح کرد: اگر می خواهیم در دنیا جزو رده های اول بوده و حرفی برای گفتن داشته باشیم و از طرف دیگر امنیت کشور را هم تامین کنیم، باید علم و فناوری جدید را به دست بیاوریم و در این زمینه پویا و بروز باشیم.
تاکید بر جوانان در مسیر پیشرفت‌های علمی و فناوری
رئیس جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر ضربه سخت عقب ماندگی علمی در دوران پهلوی، بیان کرد: اگر در دوران پهلوی به علم و فناوری توجه می شد، اکنون ایران یکی از قطب های قدرتمند دنیا بود، همانطور که از سه امپراطوری بزرگ جهان، یکی امپراطوری بزرگ ایران بود.
صادقی تشریح کرد: عدم پرداختن به موضوع علم و فناوری و تولید دانش و فناوری جدید در دوران پهلوی، سبب وابستگی بیشتر کشور شده بود به طوری که با اندک فشاری، کشور از هم می‌پاشید. از طرف دیگر جنگ تحمیلی اگر چه سبب رشد قدرت نظامی شد، اما در سایر عرصه ها از جمله علم و فناوری، جلوی رشد و پیشرفت گرفته شد.
وی یادآور شد: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، جوانان را محور قرار دادند و جز جوانان و توجه به آنها و ایجاد فضای مناسب برای رشد و شکوفایی و بروز استعدادهایشان، هیچ راه دیگری برای ارتقا در فناوری و مطرح شدن در عرصه جهانی ندیدند. اما چاشنی مهم در این خصوص، احساس مسئولیت و اقدام جهادی برای حرکت در مسیر تولید علم است که این موضوع در دوران انقلاب و جنگ و پس از آن در بعد مقاومت، ایستادگی و پایداری در مقابل فشار ابرقدرت‌ها ثابت شد.
صادقی افزود: در واقع اکنون مسئولیت پذیری و اقدام جهادی، به عنوان یک فرهنگ در جمهوری اسلامی تبدیل شده که اگر دچار خدشه شود، قطعا با مشکل اساسی روبرو خواهیم شد.
بنابراین گزارش؛ با نگاهی به دستاوردهای انقلاب اسلامی می‌توان پیشرفت‌های علمی و فناوری را به عنوان یکی از بزرگترین دستاوردها مشاهده کرد. دستاوردهایی که در شرایط جنگ و تحریم و محدودیت های تجهیزاتی و امکاناتی بسیار کسب شده و دلیل آن نیز چیزی جز مسئولیت پذیری و حرکت جهادی محققان و نخبگان نبوده است. پیشرفت هایی که حالا دشمنان این نظام را بیشتر از هر زمانی، نگران تر کرده و سبب شده تا برای بازدارندگی در این مسیر، با اقداماتی احمقانه اقدام به حذف و ترور دانشمندان و نخبگان این مرز و بوم کنند. در حالی که خون این شهدا انگیزه بیشتری برای ادامه این مسیر خواهد بود و پیشرفت ها با مسئولیت بیشتری دنبال خواهد شد. همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند که این مسیر طی شده، تازه آغاز راه است و اکنون که سنگ بنای یک انقلاب علمی در کشور گذاشته شده باید به پاخیزیم و دشمن بدخواه را ناکام سازیم.
انتهای پیام/۷/ ۶۰/ ۴