اقدام خطرناک دولت در طرح پیش‌فروش نفت/ فروش اوراق نفتی، بودجه‌ای جدید خارج از سازوکارهای قانونی ایجاد می‌کند

جواد الهامی دبیر قرارگاه شهید احمدی‌روشن خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار خاورستان، در مورد بررسی طرح پیش‌فروش نفت در بورس موسوم به طرح گشایش اقتصادی دولت، اظهار کرد: رئیس جمهور روز چهارشنبه ۱۵ مرداد در جلسه هیات دولت گفت که دوشنبه ۲۰ مردادماه طرحی در جلسه سران قوا به نتیجه خواهد رسید که در صورت موافقت مقام معظم رهبری گشایشی از لحاظ اقتصادی در کشور به وجود می‌آید.
وی افزود: از زمان اعلام این خبر از سوی رئیس جمهور گمانه‌زنی‌های مختلفی در مورد این طرح مطرح شد و نهایتا چند روز گذشته جلسه شورای هماهنگی اقتصادی برگزار شد و موضوع طرح گشایش اقتصادی دولت مشخص گردید.
دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن خراسان‌جنوبی بیان کرد: پیش از این روزنامه دنیای اقتصادی جزئیات احتمالی از این طرح اعلام کرده بود. طبق جزئیات اعلام شده از سوی دنیای اقتصاد دولت بنا دارد ۲۲۰ میلیون بشکه نفت پیش‌فروش کند. همچنین اوراق جدید دولتی، قرار است با نرخ ارز سامانه سنا قیمت بخورد و جنس اوراق از نوع، سلف موازی است.
الهامی گفت: این سند، نشان‌دهنده قرارداد پیش‌فروش میان ناشر و خریداران است. وقتی صفت موازی در کنار اوراق سلف قرار می‌گیرد نشان می‌دهد این اوراق قابلیت خرید و فروش خواهد داشت. یعنی دولت برای اوراق جدید، بازار ثانویه در نظر گرفته است. در این اوراق، شرکت ملی نفت قاعدتا باید متعهد به تحویل نفت به دارنده اوراق، ظرف ۲ سال آینده باشد یا این‌که دارنده اوراق این وکالت را به شرکت ملی نفت بدهد که نفت پیش‌خرید شده را به‌فروش برساند.
وی اظهار کرد: قیمت نفت سنگین ایران در حال حاضر در محدوده ۴۴ دلار است و نرخ ارز در سامانه سنا نیز ۲۲ هزار تومان. اگر بر مبنای این اعداد تامین مالی صورت گیرد، می‌تواند ۱۹۳ هزار میلیارد تومان در طول یک سال آینده عاید دولت کند.
دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن خراسان‌جنوبی گفت: بر اساس گزارش محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و عضو شورای عالی هماهنگی اقتصادی، کلیات این طرح در جلسه شورای هماهنگی اقتصادی مورد موافقت قرار گرفته است و با بخشی از این طرح در مورد این‌که این طرح تعهدی برای دولت‌های بعد ایجاد می‌کند مخالفت شده است.
الهامی افزود: اما به نظر می‌رسد جزئیات این طرح بسیار با اهمیت است چراکه در صورت تصویب یا پیاده سازی آن از سوی دولت به روش‌های دیگر می‌تواند آثار منفی مهمی داشته باشد.
وی با اشاره به جزئیات طرح دولت عنوان کرد: دولت میزان مشخصی نفت را پیش فروش می‌کند، مردم به صورت سلف این نفت را پیش خرید می‌کنند، این اوراق به صورت سلف موازی است یعنی این اوراق پیش خرید نفت می‌تواند در بازار ثانویه بین مردم خرید و فروش شود.
دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن خراسان‌جنوبی با اشاره به این‌که تسویه اوراق به دو صورت است، گفت: دارندگان این اوراق می‌توانند در سر رسید نفت را به صورت فیزیکی تحویل بگیرند.
الهامی عنوان کرد: خریداران نفت راه دومی نیز دارند که می‌توانند این اوراق را به خود وزارت نفت فروخته تا به وکالت از آن‌ها این نفت را بفروشد. البته روی دیگر سکه آن است که دولت تعهد می‌کند که اوراق سلف نفتی منتشر شده را دوباره خودش از مردم به قیمت ارز و نفت در سر رسید بخرد.
وی عنوان کرد: دولت کف نرخ سود بانکی را برای این اوراق تضمین می‌کند و قیمت نهایی و سود اوراق عملا در دو سال آینده با توجه به نرخ دلار و قیمت نفت تعیین می‌شود.
خطرناک‌ترین ایراد پیشنهاد دولت
دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن خراسان‌جنوبی بیان کرد: دولت از این محل رقمی حدود ۱۶۰ تا ۱۹۰ هزار میلیارد تومان تامین مالی می‌کند اما پیش‌بینی می‌شود بر اساس قیمت دلار و نفت، دولت آینده در سر رسید رقمی بیش از سه برابر درآمد حاصل از این طرح را باید بازپرداخت کند!
الهامی در مورد ارزیابی متن پیشنهاد دولت، اظهار کرد: مهمترین و خطرناک‌ترین ایراد پیشنهاد دولت تعهد به بازخرید اوراق است. دولت در پیشنهاد خود تعهد کرده است که در سررسید، اوراق را از دارندگان آنها خریداری می‌کند و بعد از کسر عددی به عنوان هزینه فروش نفت این مبلغ را به مردم پرداخت می‌کند.
وی عنوان کرد: اگر تحویل نفت تنها به صورت فیزیکی بود و دولت تعهدی در مورد خرید مجدد اوراق از دارندگان نمی‌کرد حتی در صورتی که نرخ سود را تضمین می‌کرد ایراد جدی به این طرح وارد نبود و اصولا طرح جدیدی نیز به نسبت طرح‌های قبلی مانند فروش اوراق سلف موازی در دولت نهم یا فروش ریالی نفت در بورس در دولت یازدهم نیست.
اوراق سلف نفتی طرحی که مواهبش نصیب دولت فعلی و تعهداتش بر عهده دولت بعد است
دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن خراسان‌جنوبی خاطرنشان کرد: در صورت تصویب این پیشنهاد دولت مبنی بر تعهد به بازخرید اوراق از سوی دولت در سررسید تبعاتی دارد که از جمله آن این است که در صورت تصویب این پیشنهاد دولت آینده متعهد به خرید مجدد این اوراق از مردم می‌شود. یعنی عملا دولت فعلی از مواهب طرح استفاده می‌کند اما تعهداتش را باید دولت بعدی پرداخت کند.
الهامی عنوان کرد: دولت بعدی در سر رسید دو راه بیشتر ندارد. راه اول این‌که بتواند نفت بفروشد تا در صورتی که این اوراق را از مردم بازخرید می‌کند بتواند تعهدات خود را پاس کند که این سناریو به شدت بر روی سیاست خارجی دولت آینده تاثیرگذار است و او را مجبور به نشستن پای میز مذاکره برای فروش نفت خواهد کرد. سناریوی دوم آن است که دولت نتواند نفت بفروشد و مجبور شود که یا زیر تعهد بازخرید خود زده و کلا تحویل نفت را به صورت فیزیکی انجام دهد که موجب نارضایتی شدید دارندگان اوراق می‌شود یا این‌که مجبور به دست اندازی به منابع بانک مرکزی شده و برای پاس کردن این تعهد بسیار بزرگ پول چاپ کند.
پیش فروش نفت، تامین مالی دولت برای جبران کسری بودجه است
وی افزود: این نحوه تامین مالی ساده و دم دستی برای دولت که ظاهرا برای جبران کسری بودجه صورت می‌گیرد عملا مانع بزرگی در مقابل اصلاح ساختار بودجه است که رهبری بارها مطالبه کرده‌اند و دولت اقدام درخوری برای آن انجام نداده است.
دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن خراسان‌جنوبی بیان کرد: انتشار این اوراق که با جذابیت بسیار بالایی همراه است عملا سایر روش‌های دیگر دولت برای جبران کسری بودجه مانند انتشار اوراق ریالی یا فروش دارایی‌ها در قالب ETF ها را بی معنا می‌کند و دیگر جذابیتی برای آنها باقی نخواهد ماند.
تورم بیشتر می‌شود
الهامی اظهار کرد: با توجه به جذابیت بسیار بالای این اوراق احتمال آنکه بانک ها وارد فرآیند خرید این اوراق شوند وجود دارد که این امر خلق نقدینگی را پرشتاب‌تر می‌کند و آثار تورمی جدی به دنبال خواهد داشت. یعنی بانک‌ها برای آنکه بتوانند این اوراق را بخرند خلق پول بدون ضابطه خواهند داشت که نهایتا منجر به اضافه برداشت از بانک مرکزی خواهد شد که این یعنی خلق پول جدید و تورم بیشتر!
وی به ارزیابی فرامتنی پیشنهاد دولت اشاره کرد و گفت: توجیه مسئولان دولت برای ارائه این پیشنهاد به شورای هماهنگی اقتصادی شرایط تحریم و جبران کسری بودجه است. در کنار این توجیه فوایدی مانند جمع آوری نقدینگی، هدایت نقدینگی و استفاده از ظرفیت بورس را مطرح می‌کنند اما در مورد این‌که این پیشنهاد چقدر فوریت و ضرورت دارد که به شورای سران ارجاع شده و در آنجا تصمیم گیری شود، تردید وجود دارد.
فروش اوراق نفتی فراتر از کسری بودجه دولت است
دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن خراسان‌جنوبی تصریح کرد: اگر استدلال جبران کسری بودجه توسط فروش این اوراق را در نظر بگیریم این تردید پر رنگ‌تر می‌شود چراکه دولت تاکنون از محل فروش اوراق ریالی در نوبت‌های مختلف و همچنین با افزایش نرخ سود اوراق توانسته است در ۵ ماه ابتدای سال حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان از کسری خود را جبران کند. همچنین دولت توانسته در قالب فروش دارایی از طریق صندوق‌های ETF تاکنون حدود ۷ هزار میلیارد تومان کسری خود را جبران کند. اگر این روند ادامه پیدا کند کل کسری بودجه دولت که حدود ۱۸۰ هزار تا ۲۵۰ هزار میلیارد تومان است از همین محل‌ها تامین می‌شود. لذا این فروش اوراق جدید عملا فراتر از کسری بودجه دولت است.
الهامی اظهار کرد: فروش اوراق نفتی با ارزشی حدود ۱۶۰ تا ۱۹۰هزار میلیارد تومان عملا یک بودجه جدید است که خارج از سازوکارهای رسمی کشور مانند قانون بودجه که در مجلس بررسی می‌شود در حال تصویب و اجرایی شدن است. این موضوع باعث می‌شود که بدون وجود فشار واقعی زمانی و تحریمی، سازوکارهای رسمی کشور دور بخورد و مجلس نقشی در تصویب آن نداشته باشد.
دولت هیچ توضیحی در مورد محل هزینه‌کرد منابع حاصل از این طرح ارائه نکرده است
وی افزود: دولت در حالی نام این طرح را گشایش اقتصادی نهاده است که هیچ توضیحی در مورد محل هزینه‌کرد منابع حاصل از این طرح ارائه نشده است. تنها روش فروش اوراق و تامین درآمد دولت است که تا حدودی شفاف شده و در نتیجه بیم آن می‌رود که این منابع صرف حقوق و مزایا یا ریخت و پاش‌های شب انتخاباتی شود.
دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن خراسان‌جنوبی بیان کرد: تعهد دولت آینده در مورد بازخرید این اوراق که در طرح دولت پیش‌بینی شده است عملا به نوعی ریل‌گذاری راهبرد کلان دولت آینده است چراکه دولت آینده را مقابل یک عمل انجام شده بسیار پرچالش قرار می‌دهد که راهی غیر از دوگانه تورم شدید یا مذاکره با غرب پیش پایش قرار نخواهد داد.
الهامی تاکید کرد: دولت اگر علاقه‌مند است از ظرفیت بورس و فروش نفت در بورس به مردم و بخش خصوصی استفاده کند این سازوکار قبلا در بورس انرژی پیش‌بینی شده و لذا می‌تواند با تقویت آن سازوکار این موضوع را عملیاتی کند و این موضوع نیازی به درگیر کردن شورای هماهنگی اقتصادی سران ندارد.
وی اظهار کرد: در صورتی که تعهد بازخرید اوراق از این پیشنهاد حذف شود این طرح می‌تواند فرصت خوبی برای تامین خوراک (نفت) مورد نیاز پالایشگاه‌ها و خصوصا پالایشگاه‌های کوچک به صورت پایدار و قابل پیش‌بینی باشد.
انتهای پیام/۱۲۷/ ۱۴ /۴