جای خالی ظرفیت‌های مغفول مانده اقتصاد مقاومتی در خراسان جنوبی

به گزارش خاورستان، خبرنگار خاورستان به مناسبت ۲۹ بهمن روز اقتصادمقاومتی و کارآفرینی نوشت: در آبان ماه سال ۱۳۹۷ دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور از نامگذاری روز ۲۹ بهمن با عنوان روز اقتصاد مقاومتی و کارآفرینی در تقویم جمهوری اسلامی خبر داد.

رهبر معظم انقلاب هم، نخستین بار شهریور ۱۳۸۹ در جمع کارآفرینان کشور به تحقق اقتصاد مقاومتی و نقش آن در اقتصاد مقاوم و پویا اشاره فرمودند.

در بند نخست سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی هم، کارآفرینی یکی از عوامل مهم برای رسیدن به نقطه‌ی مطلوب اقتصادی اشاره شده است. در این بند بر تامین شرایط و فعال‌سازی امکانات و منابع مالی و سرمایه‌های انسانی و علمی کشور به منظور توسعه کارآفرینی تاکید شده است.

همچنین این بند به حداکثررساندن مشارکت مردم در فعالیت‌های اقتصادی با تسهیل و تشویق همکاری‌های جمعی و تاکید بر ارتقاء درآمد و نقش طبقات کم درآمد و متوسط اشاره دارد.

بیش از یک دهه است که نام گذاری سالها به نوعی به اقتصاد مقاومتی مرتبط می‌شود و این نام‌گذاری از زمانی که اتحادیه اروپا تحریم‌های بی‌رحمانه خود علیه ملت ایران را بیشتر کرد اهمیت توجه به ظرفیت داخلی در کشور بیشتر شد و رهبر انقلاب هوشمندانه همه این سالها را به نام اقتصاد و توجه ظرفیتهای داخلی نام گذاری کرد که اهمیت این موضوع را دوچندان می‌کند.

سال ۱۴۰۱ نیز از این جهت سال “تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین” نام گذاری شد که بتوان باز هم گوشه ای از تولید و اقتصاد مقاومتی را که سالها است به دنبال آن هستیم را پرکنیم و از این جهت به شکوفایی برسیم.

اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، تحریم، دشمنی‌ها و خصومت‌های شدید می‌تواند تعیین کننده رشد و شکوفایی کشور باشد و بتوان از همه ظرفیت‌های داخلی در جهت بی اثر کردن تحریم‌ها بهره گرفت.

خراسان‌جنوبی که از تاسیس آن ۱۶ سال می‌گذرد، به دلایل متعدد و تاریخی همواره از مناطق کمتر برخوردار به‌ویژه در حوزه زیرساختی به شمار رفته و با وجود اقداماتی که در ادوار مختلف انجام شده است اما هنوز ظرفیت‌‍های بسیاری در زمینه اشتغال و البته اقتصاد مقاومتی دارد.

استان خراسان جنوبی یکی از شرقی‌ترین استانهای ایران و سومین استان پهناور کشور، با فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی و دارای مفاخر بزرگ است مجاورت کشور افغانستان با ۱۵۱ هزار کیلومتر مربع مساحت به عنوان سومین استان پهناور کشور حدود ۸۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و پتانسیل‌های بسیاری برای توسعه در بخشهای گوناگون اقتصادی، دارا است و یکی از دروازه‌های اقتصادی کشور افغانستان به شمار می‌رود.

این استان ظرفیت‌های بسیاری دارد که می‌توان این استان به خوبی کارآفرینی کرد و اقتصاد مقاومتی را رونق داد.

قرار گرفتن استان در مرز ثقل محور ترانزیتی شرق ایران، استقرار استان در مسیر بزرگراههای آسیایی و امکان استفاده از سرمایه گذاری بین المللی در توسعه شبکه حمل ونقل منطقه، وجود دو گمرک رسمی زمینی در شهرستان‌های بیرجند و سربیشه (مرز ماهیرود- افغانستان) و یک گمرک در مرز مجاز هوایی فرودگاه بین‌المللی بیرجند و منطقه ویژه اقتصادی در شهرستان بیرجند با ۷۳۰ هکتار در مرز استان و ۱۰۰ هکتار دیگر آن در مرز ایران و افغانستان، فرصت طلایی همسایگی با کشور افغانستان با ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترك با توجه به بازار مصرفی گسترده این کشور فراهم کرده است.

فرودگاه بین المللی در شهر بیرجند و یک فرودگاه در شهرستان طبس، قطب فرهنگی و دانشگاهی شرق کشور، وجود یک پارک علم و فناوری، چهار مرکز رشد واحدهای فناوری، دسترسی به تخصص‌های مورد نیاز با وجود ۱۴ دانشگاه معتبر دولتی و غیر دولتی، ۵ مرکز آموزش عالی با بیش از ۵۰ هزار نفر دانشجو دارای ذخیرهای عظیم از نیروی انسانی آموزش دیده و ماهر است؛ از این رو خراسان‌جنوبی از جهت توجه به مقوله علم، تحصیل و تربیت کارآفرین پیشتاز است.

امکان بهره‌گیری غنی از انرژی‌های تجدید شونده خورشیدی، بادی، وجود ۲۳ شهرک و ناحیه صنعتی با دارا بودن دو هزار و ۲۴۸ هکتار اراضی در اختیار، رتبه ششم در تعداد معادن استانهای کشور با وجود بالغ بر ۵۱۵ معدن و ۵۳ نوع ماده معدنی، ساختار زمین شناسی منحصربه فرد و وجود پتانسیلهای کانی‌های مهمی چون طلا، قلع، تنگستن، مس، سرب، روی، آهن، زغال سنگ و ذخایر غنی و سنگ‌های تزئینی نظیر گرانیت، مرمریت، تراورتن، مرمر و رتبه اول ذخایر زغال‌سنگ، منیزیت و خاکهای نسوز شور و صادرات محصولات ارزشمند معدنی استان به کشورهای چین، عراق، ترکیه، ارمنستان، اروپا و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، ظرفیت‌های بی بدیل این استان در جهت رونق اقتصادی است.

خراسان‌جنوبی در بخش کشاورزی نیز در جهان و کشور پیشتاز است؛ رتبه اول در تولید زرشک و عناب، رتبه دوم در تولید زعفران، رتبه سوم در تولید گیاهان دارویی، رتبه چهارم در تولید پنبه، رتبه پنجم در تولید گل نرگس و رتبه ششم در تولید انار کشور و هم چنین داشتن رتبه سوم کشوری با وجود ۸۰۰ نوع گیاهان دارویی در استان و امکان استفاده از دشتها و حاشیه کویر در پرورش دام نظیر شتر، شترمرغ، بز کرکی از مهم‌ترین مولفه های توجه به بخش مهم کشاورزی در این استان است.

این استان دارای ۵۱/۲ میلیون واحد دامی‌با تولید سالیانه ۲۲۸ هزار و ۱۰۵ تن انواع محصولات دامی از قبیل شیر، گوشت سفید، گوشت قرمز، تخم مرغ و عسل است؛ رتبه دوم جمعیت شتر کشور به عنوان ذخایر غنی ژنتیکی دامی ‌با سهم ۲۰ درصدی، رتبه اول در تعداد قنوات کشور شامل نزدیک به هفت هزار رشته قنات، بیش از دو هزار حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق و دو هزار و ۸۶۴ دهنه چشمه با برداشت سالانه ۷۸۳٫۳۲ میلیون متر مکعب، داشتن چرخه کامل تولید مرغ در استان، دارا بودن مزیت در پرورش بز کرکی، مرغ بومی، گوسفند بلوچی و شتر مرغ و شتر، امکان تشکیل و راه اندازی شرکتهای سـهـامی زراعی با توجه به فعالیت ۹ شرکت سهامی زراعی و کسب مقام اول از لحاظ کمی و کیفی درکشور، عمده ترین محصولات زراعی استان از قبیل گندم آبی، گندم دیم، جو آبی، جو دیم، پنبه، چغندر قند، حبوبات، محصولات جالیزی و نباتات علوفه­ای، عمده ترین تولیدات دام و طیور استان ازقبیل پرورش شتر، پرورش مرغ، پرورش شتر مرغ، پرورش گوسفند، تولیدات مهم واحدهای کشاورزی استان اعم از خوراک دام وطیور و آبزیان، مرغ مادر، جوجه یک روزه، مرغ تخم گذار و گوشتی، فرآوری زرشک و انار، فرآوری و بسته بندی زعفران این استان را از نظر توجه به تولید و ظرفیت‌های داخل کم نظیر کرده است.

برخوردار از ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی، صنایع‌دستی و طبیعی در توسعه صنعت گردشگری، سه هزار و ۲۱۰ آثار شناسایی شده در فهرست میراث ملی کشور دارد که یک هزارو و ۱ اثر ثبت شده در فهرست میراث ملی کشور است.

فعالیت ۱۲۰ رشته فعال صنایع دستی و احیای ۳۷ رشته احیا شده صنایع دستی در خراسان‌جنوبی و هم چنین ۱۰ هزار صنعتگر و هنرمند فعال صنایع دستی در این استان، بیش از یک هزار و ۵۰۰ اثر تاریخی شناسایی شده در سطح استان و ثبت بیش از ۸۸۰ اثر تاریخی در فهرست آثار ملی کشور، وجود بلندترین تپه‌های ماسه ای جهان در استان به ارتفاع ۵۰۰ متر، وجود زیباترین سازه‌های طبیعی (توسط جریان باد) در استان مناسب برای ورزش اسکی روی شن( مستعد برای رالی و سافاری)، وجود تاریک ترین نقطه زمین در شب مستعد برای نجوم آماتوری و گرمترین نقطه کره زمین در کویر لوت واقع شده که این استان را از این نظر توجه به توسعه گردشگری بی نظیر است.

هر چند خراسان‌جنوبی دارای ظرفیت‌های بیشمار بسیاری در حوزه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و صنعتی است و توانسته گام‌های بسیاری در حوزه اقتصاد مقاومتی بردارد اما باید توجه کرد که حوزه‌های بسیار است که با سرمایه‌گذاری، بهره‌گیری از این ظرفیتها و تولید داخلی این استان را به استانی توانمند در تحقق مقوله اقتصادمقاومتی و البته کارآفرینی و دورزدن تحریم های ظالمانه فراهم می‌کند.

بخشی از آنچه به آن اشاره می‌شود رشته‌ای کوتاه از سردراز ظرفیت‌های اقتصادمقاومتی در خراسان‌جنوبی است که می‌تواند به عنوان یک ظرفیت برای توسعه در جهت اقتصاد مقاومتی و ایجاد یک اشتغال و کارآفرینی باشد و هم توسعه استان را از جهت جذب سرمایه‌گذار به این استان کویری با ظرفیت‌های بالای طبیعی و انسانی فراهم کند.

انتقال آب از دریای عمان، احداث راه آهن شرق کشور از چابهار تا سرخس (قطعه زاهدان- بیرجند- کالشور به طول۷۳۷ کیلومتر) و توسعه محور ترانزیت شرق کشور (کریدور شمال- جنوب)، احداث تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب در سطح استان، ساخت بزرگراه‌ها و دو باند کردن تمامی جاده‌های استان، توسعه و تکمیل زیرساختهای حمل و نقل، تجارت خارجی و ترانزیت برای بهره برداری از موقعیت ویژه استان در محور شرق از جمله موضوعاتی است که باید برای توسعه، پیشرفت اقتصادی استان مد نظر قرار داد.

احداث نیروگاه‌های بادی و خورشیدی و احداث کارخانه ساخت توربین‌های بادی، ایجاد کارخانه‌های تولید: کاغذ از کربنات کلسیم، انواع آجرهای نسوز، فروآلیاژها، استحصال منیزیم از دولومیت، الیاف شیشه، الیاف بازالت، سیلیکون متال، پشم شیشه، پشم سنگ، فیبر نوری، ایجاد واحد ماشین سازی و ایجاد واحد تولید قطعات و مونتاژ خودرو، مشارکت در طرح‌های توسعه ای تایر، سیمان، کاشی و سرامیک، کک، تهیه و تولید مواد نسوز، مس کاتد و فولاد، احداث واحدهای فرآوری مواد معدنی با توجه به غنای ذخایر معدنی استان شامل: زغالسنگ، بنتونیت، آهک، سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی، پرلیت، کائولن، سیلیس، سنگ های تزئینی و ایجاد سنگبری‌های مدرن از دیگر محورهای مورد توجه مسئولان استان با بهره‌گیری از ظرفیت سرمایه گذاری برای خراسان‌جنوبی است.

احداث واحدهای فرآوری محصولات کشاورزی و دامی نظیر: زرشک، زعفران، عناب، گیاهان دارویی، کرک و پشم، احداث مجتمع های تولید گیاهان داروئی، احداث کشتارگاه‌های صنعتی دام و صنایع جانبی(بسته بندی و کنسرو سازی)، احداث دامداری‌های صنعتی، کارخانه تولید فرآورده‌های گوشت سفید و تولید محصولات غذایی و مصرفی متناسب با نیاز بازار کشور افغانستان، ایجاد کارخانجات و واحدهای لبنی و جذب سرمایه گذار جدید برای تولید و فرآوری فرآورده‌های شیر مانند شیر استریلیزه، پنیرUF ، خامه ، بستنی، ایجاد کارخانجات تولید کنسانتره و خشکبار میوه جاتی نظیر آلو، انجیر، بادام، کشمش، عناب، ایجاد باغ ها و مزارع مکانیزه کشت زرشک و زعفران، ایجاد مجتمع های بزرگ گلخانه ای و تولید انواع صیفی جات، قارچ صدفی وپرورش ماهیان گرم آبی و سرد آبی از جمله محورهای مهم و مورد توجه در حوزه کشاورزی است که هم می تواند تولید داخلی را تقویت کند و هم از خام فروشی استان جلوگیری کند.

احداث کمپهای گردشگری و کویرنوردی، سرمایه‌گذاری در مناطق نمونه گردشگری و روستاهای هدف گردشگری استان، سرمایه‌گذاری در مجتمع های آب درمانی و تفرجگاه‌های نزدیک به مناطق شهرستانهای استان، سرمایه گذاری در مجتمع های بین راهی و احداث مجتمع های فرهنگی – توریستی، احداث هتل در مراکز شهرستان‌ها، سرمایه‌گذاری در و تبدیل آنها به اماکن فرهنگی و توریستی، سرمایه گذاری در سایت‌ها و محوطه‌های تاریخی به‌عنوان سایت موزه یا پارک موزه‌های تاریخی از دیگر حوزه هایی است که تاکنون آنطور که باید سرمایه‌گذاری در آن صورت نگرفته و باید مورد توجه قرار بگیرد.

توسعه طرحهای دانش بنیان و فناورانه، توسعه خدمات با محوریت بخش IT و فناوری اطلاعات و ارتباطات، تولید محصولات نرم افزاری در حوزه تخصصی فناوری اطلاعات، ارائه خدمات فنی و مهندسی حوزه ICT در زمینه اجرای پروژه‌های مخابراتی، زیرساختی، فیبر نوری و توسعه شبکه‌های کامپیوتری با هدف گذاری استان‌های همجوار و کشورهای درحال توسعه منطقه، تولید تجهیزات سخت افزاری از جمله انواع رک، لدر و سینی کابل، تابلوهای برق صنعتی و کنترل، تجهیزات مدیریت و نظارت مراکز داده، تجهیزات و اتصالات فیبر نوری تولید بردهای الکترونیکی و تجهیزات کنترل خطوط تولید با هدف گذاری بازار کل کشور و بازار منطقه ای با توجه محدودیت تولیدکنندگان تجهیزات مذکور و ظرفیت شناخته شده استان در این حوزه و فراوری سیلیکن جهت به کارگیری در سه فناوری مهم میکرو الکترونیک، فیبر نوری و انرژی خورشیدی با توجه به معادن غنی سیلیکن کشور و تولید تجهیزات اکتیو شبکه‌های کامپیوتری از دیگر حوزه‌های مورد توجه در حوزه سرمایه‌گذاری، توسعه و پیشرفت این استان پرظرفیت است.

هرچند گفتن ازاقتصادمقاومتی وظرفیتهای این حوزه، سردراز دارد اما باید گفت اقتصادمقاومتی را از هر طرفی که به آن نگاه کنیم سیاستهای کلّی اقتصاد مقاومتی در این زمینه، راهنمای معتبری است برای مسئولان، سرمایه‌گذاران، کارآفرینان و همه افرادی که در هر پست و مسئولیتی دلسوز این نظام، مردم و استان هستند.

انتهای پیام/ ۵