از تفاوت مشکلات زندگی سالمندی در شهر و روستا تا نظر جامعه شناسان و روانشناسانان در مورد سالمندان/ خراسان‌جنوبی یازدهمین استان سالمند کشور

به گزارش خبرنگار خاورستان، اکنون، نسبت به هزاران سال قبل، به لطف بهبود شرایط زندگی و مراقبت‌های بهداشتی، افراد بسیار طولانی‌تر زندگی می‌کنند. در حالی که رسیدن به سن سالمندی چیزی است که باید برای آن شکرگزار بود، اما از بسیاری جهات، چالش‌های متعددی پیش روی سالمندان وجود دارد که همه ما باید به آنها توجه بیشتری داشته باشیم. اغلب تا زمانی که خودمان پیر نشویم یا یکی از عزیزانمان را در حال پیری و سالمندی نبینیم، نمی‌نشینیم و متوجه مشکلات سالمندان نمی‌شویم، اما به عنوان یک جامعه، ما می‌توانیم کارهای بیشتری برای آسان‌تر کردن زندگی جمعیت سالمندانمان انجام دهیم از جمله بزرگ‌ترین چالش‌هایی را که امروزه سالمندان با آن مواجه هستند سن گرایی و از دست دادن حس هدف، ناامنی مالی، دشواری در تحرک داشتن و انجام وظایف روزمره، یافتن مراقب مناسب، دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، زوال عقل، سوء تغذیه، زمین خوردن، افسردگی، از دست دادن شنوایی و بینایی، بی اختیاری ادرار، تداخلات دارویی، رفت و آمد و … اشاره کرد.

سالمندی دوره ای از زندگی است که معمولا افراد برای گذراندن شبانه روز خود نیازمند یک نفر به عنوان پرستار و مراقب است که این فرد میتواند فرزند باشد یا فردی به عنوان پرستار که در قبال این نگهداری هزینه ای دریافت کند. مشکلات سالمندان در شهر با روستا به دلیل شرایط و نوع زندگی، آب و هوا و امکانات متفاوت است.

تفاوت مشکلات زندگی سالمندی در شهر و روستا

برای نمونه زندگی سالمندی در روستا مشکلاتی بسار مضاعف تر از زندگی سالمندی در شهر دارد چراکه روستاها نسبت به شهر دارای امکانات کمتری است شاید هوای پاک و سالم و سکوت و آرامشی که در روستاها باشد را در شهر نتوان یافت اما زندگی سالمندی در روستا سختی‌های خاص خود را دارد.

خسروی یکی از شهروندانی است که از مادر پیر و سالمند خود در روستا نگهداری می‌کند. این شهروند در گفت‌وگو با خاورستان، اظهار کرد: مهمترین مشکل سالمندان در نقاط روستایی شرایط سخت دسترسی به پزشک برای مسائل درمانی و تهیه دارو است.

وی افزود: نهایت امکانات درمانی برای روستاها خانه بهداشت است و اگر پزشکی در مرکز بهداشتی در نزدیکی روستاها باشد و نهایتا هفته ای یکبار برای درمان مردم به روستا مراجعه کند ابتدا بحث راه رفتن و حضور سالمند در خانه بهداشت سخت است و مسئله بعدی گاها نبود داروی مورد نیاز سالمند است که معمولا همراه پزشک نمی‌باشد.

این شهروند بیان کرد: از دیگر مسائل سالمندان در مناطق روستایی خانه‌های قدیمی و وجود سرویس بهداشتی در حیاط ها است که در فصل سرد سال شرایط بسیار سخت است.

خسروی با بیان اینکه بیشتر سالمندان در روستاها تنها زندگی می‌کنند و به دلیل اینکه شرایط کاری و زندگی فرزندان در روستاها فراهم نبوده و به شهر آمده‌اند، گفت: سالمندان کمی در روستا ها هستند که زن و مرد در قید حیات باشند و معمولا زن یا مرد سالمند به تنهایی در روستا زندگی می‌کنند که این شرایط بسیار سخت تر است.

وی خاطرنشان کرد: از طرف دیگر روستاها دارای جمعیت کمی است و شرایط، برنامه و فضای خاصی برای گذراندن وقت سالمندان نسبت به شرایط شهر وجود ندارد.

این شهروند عنوان کرد: دیگر مشکلات سالمندان بحث رفت و آمد، فراموشی، افسردگی، زود رنج شدن، جابجایی مصرف دارو و … است.

خسروی گفت: در روستاها که شرایط ایجاد مرکزی برای نگهداری سالمندان نیست فرزندان هر سالمند طبق برنامه‌های هفتگی یا ماهانه اقدام به نگهداری سالمند می‌کنند که این شرایط نیز برای خود سالمند و فرزندان خوب نبوده و اصل برنامه زندگی سالمند ثباتی نداشته و بهم ریخته می‌شود و بعضا مسائل روحی و روانی را برای سالمند در پی دارد.

وی با بیان این‌که سن سالمندی سن خاص و حساسی است، افزود: نگهداری از سالمند و توجه به برنامه غذایی و دارویی سالمند بسیار مهم است که این مسئله نیز به دلیل نبود دسترسی سریع به دارو، میوه و مواد غذایی در روستاها نسبت به شهر خیلی کم رعایت می‌شود.

افشار یکی از سالمندان بیرجندی نیز در گفت‌وگو با خاورستان، اظهار کرد: گذراندن دوران سالمندی اگر همراه با حداقل درآمد بازنشستگی باشد را می‌توان کنار آمد اما وقتی سالمند بدون درآمد باشی زندگی در این شرایط اقتصادی خیلی سخت است.

وی با بیان این‌که دوران سالمندی مشکلات زیادی دارد، افزود: مهمترین مشکل برای سالمند این است که وقتی فرزندان از او نگهداری می‌کنند هر چند که فرزندان تمام تلاش خود را داشته و وقت بگذارند اما سالمند حس خوبی از این وضعیت ندارد چراکه احساس می‌کند باعث دردسر فرزند شده است.

این سالمند بیان کرد: خدماتی که بهزیستی یا سایر نهادهای حمایتی برای سالمندان انجام می‌دهند ویژه مددجویان تحت حمایت آنها است نه همه سالمندان و همیشه هم تمام سالمندان نیاز به حمایت‌هایی که اغلب جنبه مادی دارد نیستند بلکه این حمایت می‌تواند برگزاری مراسمی برای درصد زیادی از سالمندان باشد نه تنها جامعه تحت حمایت.

افشار با بیان این‌که معمولا هر نهادی از بازنشسته و سالمند تحت حمایت خود حداقل حمایت‌ها را دارد، عنوان کرد: شرایط زندگی برای سالمندی که وابسته به هیچ نهادی نبوده و بازنشسته اداره‌ای نیست از مادی گرفته تا حداقل خدمات درمانی، دارویی، رفاهی و تفریحی سخت است.

وی اظهار کرد: خوشبختانه مردم در خراسان‌جنوبی و بیرجند نهایت لطف و احترام را به پدر و مادر پیر و سالمند خود دارند و تا جایی که امکان دارد خودشان اقدام به نگهداری می‌کنند و به ندرت پدر و مادر را به خانه سالمندان می‌برند اما سن سالمندی سنی است که هر کاری هم برای سالمند انجام شود، سالمند آن حس و حال دوران میانسالی و جوانی را ندارد.

این سالمند خاطرنشان کرد: مسائل درمانی و تهیه دارو، افسردگی، فراموشی، ضعف، سختی راه رفتن و تحرک، عدم توانایی رعایت مسائل بهداشتی و … از جمله مشکلات دوران سالمندی است.

جامعه شناسان معتقد هستند بی توجهی به سالمندان بزرگترین خشونت و خالی ماندن خانه برای افراد سالمند بسیار دردآور است لذا توجه به این نکات در برخورد با سالمندان بسیار مهم است.

روانشناسان نیز معتقد هستند به طور کل عواملی از جمله رضایت فردی، عوامل محیطی فیزیکی، عوامل محیطی اجتماعی، عوامل فرهنگی، وضعیت سلامت، عوامل شخصیتی، استقلال فردی، عوامل اجتماعی و اقتصادی در سطح کیفیت زندگی سالمندان موثر است.

بیش از ۱۲ هزار سالمند تحت حمایت بهزیستی هستند

۶ تا ۱۲ مهرماه نیز به نام هفته سالمند نامگذاری شده و امسال این هفته با شعار “تاب آوری و مشارکت زنان سالمند” گرامی داشته می‌شود.

حسن شرفی مدیرکل بهزیستی خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار خاورستان، اظهار کرد: براساس سر شماری سال ۱۳۹۵ مجموع جمعیت استان ۷۶۸ هزار و ۸۹۸ نفر اعلام شده که از این تعداد ۷۵ هزار و ۲۵ نفر سالمند بوده و ۳۷ هزار و ۱۲۴ نفر مرد و ۳۷ هزار و ۹۰۱ نفر زن می‌باشند.

وی افزود: ۱۲ هزار و ۷۵۰ نفر تحت پوشش اداره کل بهزیستی استان بوده که از این تعداد ۶۱۳۵ نفر مرد و ۶۶۱۵ نفر زن هستند.

مدیرکل بهزیستی خراسان‌جنوبی با بیان این‌که درصد جمعیت سالمندان استان نسبت به جمعیت کشوری ۹٫۷۶ می باشد، عنوان کرد: خراسان جنوبی از نظر سالمندی رتبه ۱۱ کشور را به خود اختصاص داده است.

شرفی به خدمات انجام شده در بهزیستی به سالمندان تحت پوشش بهزیستی اشاره و بیان کرد: ارائه خدمات شامل مراکز روزانه، شبانه روزی، ویزیت در منزل، حق پرستاری خانواده محور، مستمری بگیران سالمند و بنیادهای فرزانگان ( عموم سالمندان) می‌شود که ارائه اکثر این خدمات منوط به داشتن معلولیت و تایید کمیسیون پزشکی و سهمیه استان می‌باشد.

وی اظهار کرد: پنج مرکز روزانه در استان به ۱۱۲ سالمند خدمات ارائه می‌دهند که دو مرکز در شهرستان زیرکوه و در شهرستانهای سرایان، قاین و طبس هر کدام یک مرکز فعال است.

مدیرکل بهزیستی خراسان‌جنوبی به خدمات آموزشی اشاره و بیان کرد: آموزش شیوه زندگی سالم، مهارت هاي زندگی، بافندگی، صنایع دستی، نقاشی، موسیقی، خیاطی، خطاطی ،آموزش بهداشت و مراقبت فرد و آموزش تغذیه سالم از جمله خدمات آموزشی است.

شرفی از خدمات رفاهی، تفریحی و هنری نیز خبر داد و گفت: خدمات توانبخشی نیز شامل ویزیت توسط پزشک، پرستار، فیزیوتراپ، کاردرمان و ویزیت کارشناس تغذیه می‌شود.

نگهداری ۱۷۰ سالمند در ۷ مرکز شبانه روزی

وی به نگهداری ۱۷۰ سالمند در۷ مرکز از مراکز شبانه روزی اشاره و اظهار کرد: از این تعداد ۱۰۲ نفر زن و ۶۸ نفر مرد می‌باشند که سه مرکز در بیرجند و در شهرهای فردوس، قاین، طبس و بشرویه هر کدام یک مرکز شبانه روزی فعال است.

مدیرکل بهزیستی خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: سرانه در نظر گرفته شده برای هرسالمند دو تومان و برای سالمندان مجهول الهویه و بی سرپرست دو میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است.

شرفی گفت: خدمات ویزیت در منزل به ۸۷ نفر سالمند ارائه می شود که شامل خدمات پزشکی،پرستاری، توانپزشکی، روانشناسی و مددکاری می باشد و ماهیانه ۵۰۰هزارتومان به ازای هرنفر در نظر گرفته می‌شود.

وی با بیان اینکه خدمات مراقبت در منزل به ۱۷۸ نفر ارائه می شود که از این تعدد ۲۰ نفر سالمند هستند، اظهار کرد: خدمات مراقبتی توسط مراقبین آموزش دیده انجام می پذیرد که سرانه به ازای هر نفر یک میلیون تومان است.

مدیر کل بهزیستی خراسان جنوبی از ارائه خدمات به زنان سرپرست خانوار به تعداد ۷۰۰ نفر خبر داد و گفت: این خدمات شامل ودیعه مسکن،لوازم ضروری، کمک هزینه تحصیلی برای فرزندان و سایر کمک های موردی برای اشتغال فرزندان آنها می‌شود.

شرفی خاطرنشان کرد: به فعالیت بنیاد فرزانگان اشاره و خاطرنشان کرد: این بنیاد به ۶۶۳۳ نفر در ۳ شهرستان بیرجند، قاین و بشرویه خدمات میدهد.

وی افزود: خدمات پیشگیری از معلولیت های دوران سالمندی برای سه هزار سالمند در سال جاری اجرایی می ‌شود که شامل پوکی استخوان، آرتروز،پیشگیری از بیماری های دیابت، پیشگیری از بیماری های قلبی و سقوط است.

انتهای پیام/۱۲۷