دیار دیرینه‌های پایدار مقصدی برای گردشگران نوروزی/ جاذبه‌های خاص گردشگری از آسبادهای تاریخی تا تالاب زیبای کجی نمکزار

به گزارش خبرنگار خاورستان؛ عید نوروز و آب و هوای بهاری، بهترین فرصت برای مسافرت، تفریح و گردش است و از همین حیث هم شهرهای مختلف خود را برای میزبانی از مهمانان نوروزی آماده می‌کنند. خراسان جنوبی نیز جاذبه‌های گردشگری متعددی دارد که باید برای اهل سفر و گردش، معرفی شود تا هم جاذبه‌های خاص این استان از گمنامی در بیاید و هم گردشگران از دیدن این جاذبه‌های منحصر بفرد لذت ببرند.

یکی از شهرستان‌های خراسان جنوبی که گرچه شهری کوچک بوده و با واژه محرومیت هم مانوس است، اما جاذبه‌های گردشگری زیبا و منحصربفردی دارد و به عنوان شهر دیرینه پایدار و نگین کویر ایران با آسمانی صاف و پرستاره شناخته می‌شود.

این شهرستان با وسعت بیش از ۴۱ هزار کیلومتر مربع، جنوبی‌ترین شهر استان خراسان جنوبی است که گفته می‌شود در زمانی که سیستان و قهستان به عنوان دو منطقه حاکم نشین مطرح بوده اند «نه» و «بندان» دو مرکز مهم حکومتی بر شمرده می‌شده اند که برای هر کدام نایب الحکومه ای از سوی حاکم انتخاب می‌شده است. در این بین «نه» بزرگ‌تر و مهم‌تر از «بندان» بوده است و همچنین به دلیل تعدادی شهر با نام «نه» در سطح کشور برای معرفی این منطقه «نه» را به همراه «بندان» می‌گفته‌اند، بعدها با مرکزیت و توسعه «نه» این شهر «نهبندان» نام گرفته است.

شهرستان نهبندان دارای جاذبه‌های با ارزشی است که قطعاً معرفی این جاذبه‌ها نقش مهمی در جذب گردشگر، معرفی نهبندان و انتقال فرهنگ و آداب و رسوم این منطقه به مسافران داخلی و خارجی خواهد داشت. بر همین اساس در این مطلب از جمله جاذبه‌های تاریخی شاخص شهرستان زیبای نهبندان را معرفی خواهیم کرد.

قلعه نهبنـدان

قلعه عظیم نهبندان که از خشت و چینه ساخته شده در داخل شهر نهبندان قرارگرفته با توجه به نقشه بنا و اشیاءسفالی بدست آمده سابقه تاریخی آن به دوران قبل از اسلام یعنی دوران اشکانی و ساسانی برمی‌گردد. قلعه دردوران اسلامی تا دوران صفویه فعال بوده و در دوره صفویه بطور کامل متروک شده است وجود این قلعه صحت ادعای بعضی منابع تاریخی کـه سـابـقه شهـر نهبنـدان را بـه دوران پیـش از اسـلام می‌رسانند، تایید می‌کند.

قلعه شاهدژ

این بنا در۵ کیلومتری شرق نهبندان قرار دارد. مصالح بکار رفته در آن شامل سنگ و آجر است که در بعضی قسمت‌ها بدون ملات برروی یکدیگر قرار گرفته اند. قلعه دارای چندین حصاروبرج است ودر داخل آن فضاهایی نظیر اتاق‌های سربازان، انبارهای آذوقه، آب انبارهاو.. قرار دارد. شالودة این بنا مربوط به دورة ساسانی است که در قرون ۵و۶ هجری توسط اسماعیلیان خریداری و بازسازی شده است. این قلعه از قلاع قرن ششم وهفتم ومتعلق به اسماعیلیان است اما با دیگر قلاع اسماعیلیه تفاوت محسوسی دارد. از دو نوع معماری بناهای اشرافی وبناهای عادی برخوردار می‌باشد. اهمیت این قلعه از جهتی که می‌تواند الگویی بسیارمفید بری مطالعه معماری و روابط اجتماعی در یک زیستگاه جمعی وشهر گونه باشد بسیار بالا می‌باشد.

آسبادهای نهبنـدان

شرایط دشوار طبیعی مناطق کویری و بیابانی ایران باعث شده تا مردم کویر نشین از ابتکار و خلاقیت خود استفاده کرده و با حداکثر بهره گیری از عوامل و شرایط طبیعی آنرا در اختیار خود درآوردند. آسبادهای نهبندان از جمله این خلاقیت‌ها هستند که در اکثر مناطق جنوب خراسان بخصوص روستاهای شهرستان نهبندان دیده می‌شوند منطقه نهبندان بدلیل گسترش دامنه بادهای ۱۲۰روزه سیستان تا این منطقه از این نظر امتیاز ویژه ای دارد. بیشترین تعدادآسبادها در داخل شهر نه قرار داشته است. از دیگر روستاهایی این شهرستان که دارای آسباد می‌باشند می‌توان از روستاهای چهار فرسخ، گوند، خوانشرف، میغان و.. نام برد.

مسجد میغان

مطالعه درباره معماری مسجد میغان نشان دهنده تأثیرات اقلیم روستایی بر این بناست. در همین خصوص می‌توان از وسعت محدود این مسجد یاد کرد که با نگرش به جمعیت آن زمان روستا طراحی شده است.

مسجد میغان بطور کلی در یک مساحت محدود و کوچک ساخته شده است و اجزاء معماری آن عبارتست از صحن، شبستان گنبددار و شبستان ستوندار و گنبد خانه و با وجود این اثری ممتاز در یک روستای دور افتاده به شمار می‌آید. در صحن مسجد قناتی جاری است که از زیر این قسمت عبور کرده و بطرف دیگر بنا می‌رود که در آن قسمت نیز این آب‌ها توسط آبگیری در پشت مسجد جمع شده و به مصارف مختلف بخصوص کشاورزی می‌رسد.

یک ورودی در صحن مسجد قرار دارد که به داخل شبستان گنبد دار مرتبط می‌شود و محوطه‌ای مستطیل شکل را شامل می‌گردد که سقف آن گنبدی است و تعداد ۳ گنبد در این فضا جای گرفته اند که زیر این گنبدها تزئینات رسمی بندی زیبائی مشاهده می‌گردد. از زیباترین قسمت‌های این مسجد که دارای فره معماری خاصی است شبستان ستوندار آن می‌باشد که این بخش محوطه‌ای است که ستون‌های چهار ضلعی پایه سقف آن را تشکیل داده است.

خانه تقوی

این بنا در داخل بافت تاریخی نهبندان واقع شده است. با توجه به شواهد معماری موجود این بنا مربوط به دوره قاجار است. از خصوصیت بارز آن دو ایوان شمالی و جنوبی بنا است که به شیوه قوس جناغی اجرا شده و با فرم دیگر بناهای نهبندان که دارای قوس‌های بیز هستند متفاوت می‌باشد. همچنین این بنا نسبت به سایر بناهای موجود در بافت تاریخی دارای ارتفاع بیشتری می‌باشد. فضاهای موجود در اضلاع شرقی و غربی دارای پوشش گهواره‌ای هستند. در گوشه جنوب شرقی راهرویی قرار دارد که به تنورخانه منتهی می‌گردد. پوشش تنورخانه از نوع گنبدی است که با خیزکمی به نورگیر بالای آن منتهی می‌شود. ایوان‌های شمالی و جنوبی قرینه هم هستند و ارتفاع آنها از اضلاع شرقی و غربی حدود یک متر بیشتر است. کف این ایوان‌ها حدود نیم‌متر بلندتر از کف حیاط است. دورتادور لبه بام‌های مشرف بر حیاط با رخبام تزئین شده است. در پشت ایوان شمالی باغی وجود داشته که از طریق ورودی واقع در ضلع شمالی این ایوان به آن راهی وجود داشته ودر اتاق‌های دو طرف ایوان نیز پنجره‌هایی در ضلع شمالی تعبیه شده بوده که به فضای باغ اشراف داشته‌اند.

مزار سیـد علی

آرامگاه امامزاده سید علی در نود کیلومتری شمال شهر نهبندان واقع شده و مورد توجه خاص پیروان اهل بیت (ع) است. این آرامگاه در سالهای اخیر توسط اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان نهبندان بنا شده و هر روز میـزبان صدها زائر و مسافر خستـه است که در جاده نهبنـدان – زاهـدان در حال تـردد می‌باشند.

تالاب کجی نمکزار

منطقه تالاب کجی نمکزار نیز یکی از جاذبه‌های طبیعی شاخص نهبندان است که در ٧٥ کیلومتری شمال این شهر با مساحت ٢٢ هزار و ٧٦٥ هکتار واقع گردیده است. کجی نمکزار، شوره زاری وسیع است که به دلیل پایین بودن سطح ارتفاع آن نسبت به مناطق اطراف محل تجمع زهاب منطقه گردیده و با توجه به اینکه شوری خاک آن نیز زیاد می‌باشد به دریاچه نمکی تبدیل گردیده است. از آنجایی که در فصول پاییز و زمستان دارای آب بوده، محل امنی برای پرندگان مهاجر آبزی می‌باشد و همه ساله تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را در خود جای می‌دهد.

آمادگی نهبندان برای پذیرایی بیش از ۵ هزار مسافر

ابوالفضل ایروانی فرماندار نهبندان نیز در گفتگو با خبرنگار خاورستان، در خصوص برنامه‌های نوروزی این شهرستان، اظهارکرد:

آسبادهای نهبندان مهم‌ترین سازه خشت و گلی این شهرستان محسوب می‌شود که جاذبه بسیار خوبی برای گردشگری است، قلعه نهبندان و مسجد تاریخی گلستان و موزه مردم شناسی و یا مدرسه تاریخی هدایت نیز از جمله آثار تاریخی این شهرستان محسوب می‌شود.

ایروانی با اشاره به آثار طبیعی شهرستان نهبندان هم گفت: در تالاب کجی سالانه شاهد مهاجرت پرندگان زیادی هستیم و جذابیت بسیار خوبی برای گردشگران است، جنگل بنه احمد شاهی نهبندان و کویر بسیار زیبای دهسلم و بیابان لوت و کوه‌های مریخی در نقطه غربی شهرستان نیز؛ همه از جذابیت‌های این شهرستان هستند.

او در ادامه با بیان اینکه از ابتدای اسفندماه ستاد نوروزی خدمات سفر در این شهرستان تشکیل شده است، افزود: برنامه راه اندازی کارناوال‌های شادی از برنامه‌های ستاد سفر نهبندان است که از یک روز قبل از عید در مسیر تردد مسافران و در سطح شهر نهبندان وشوسف این برنامه اجرا می‌شود.

وی بیان کرد: همچنین دو بازارچه و ۱۵ غرفه تراش سنگ، گلیم بافی، جاجیم بافی، زیورآلات سنتی و ۴ بازارچه موقت در مسیرهای پرتردد مسافران در روستای دهسلم، مزار سید علی و مزار سیدناالحسین راه اندازی خواهد شد.

فرماندار نهبندان عنوان کرد: روستاهای هدف گردشگری از جمله خونیک پایین، خوانشرف، دهسلم، چهار فرسخ و … آماده پذیرایی از مسافران نوروزی هستند.

وی گفت: مسافران نوروزی ۱۴۷ کیلومتر راه ارتباطی و شریان اصلی کشور را در نهبندان می‌گذرانند و برنامه ریزی شده تا ۴ سیاه چادر عشایری در این مسیرها با هدف استراحت موقت مسافرین راه اندازی می‌شود.

ایروانی افزود: پنج هزار و ۴۰۰ اسکان شبانه روزی در زائرسراها، اقامتگاه‌ها، بوم گردی و مهمان پذیرها در نهبندان و در ایام نوروز خواهیم داشت.

وی بیان کرد: شهرستان نهبندان آمادگی استقبال از مسافرین نوروز را دارد و چون تردد از مسیر این شهرستان طولانی خواهد بود، پیشنهاد می‌شود مسافران نوروزی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان دیدن کنند تا این مسیر خسته کننده نباشد.

فرماندار نهبندان یادآور شد: گفتنی است بیش از ۱۰ هزار بروشور تبلیغاتی آثار و جاذبه‌های شهرستان جهت معرفی شهرستان توزیع می‌شود.

انتهای پیام/۷