گسترش تنها دانشگاه زمان انقلاب تا جذب دانشجویان خارجی در خراسان‌جنوبی

به گزارش خبرنگار خاورستان، یکی از اهداف انقلاب اسلامی جهش در حوزه سواد، علم و دانش بود به طوری که اکنون این استان به لحاظ فرهنگی و سواد این استان سرآمد در کشور است.
اگر بخواهیم وضعیت دانش، سواد و رشد علمی شهرستان بیرجند و به تبع آن استان خراسان جنوبی را با قبل از انقلاب مقایسه کنیم، انقلاب اسلامی ایران و نظام جمهوری اسلامی دستاوردهای شگرفی را در زمینه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و البته دانشگاهی، سطح سواد و علم داشته و توانسته محیطی سالم و بسترهای مناسب را برای رشد و تربیت افراد جامعه فراهم کند که محصول عینی آن وجود انسان های فرهیخته علمی و وجود شش پدر علم در این استان است.
بیرجند به عنوان یک شهر فرهنگی از قدیم الایام شناخته می‌شد، هم زمان با دارالفنون مدرسه متوسطه شوکتیه را در بیرجند داشتیم که روش تدریس در آن روش نوین بود.
از قدیم الایام این منطقه منطقه فرهنگی بوده است و یکی از مهم‌ترین صادرات ما در سطح دنیا معلم بوده است؛ بیرجند نه تنها در ایران بلکه در خارج ایران، متخصص متعدد و متعددی را داشته است.
یکی از مزیت‌های اصلی شهر بیرجند وضعیت فرهنگی آن بوده و است؛ حوزه علمیه معصومیه یکی از قدیمی‌ترین حوزه های علمیه در منطقه است.

حسینیه امام رضا (ع) اولین مکان دانشگاه بیرجند
در مناطق کویری یکی از محاسن بهادادن به آموزش است، حسینیه امام رضا (ع) محل اولیه مدرسه شوکتیه بوده است و اولین مکانی که دانشگاه بیرجند تاسیس شده است در همین محل حسینیه امام رضا (ع) بوده است.
موافقت اولیه تاسیس دانشگاه بیرجند در ۱۳۵۴ بوده است و در ۱۳۵۶ اول بار دانشجو گرفته است؛ از زمانی که این دانشگاه دانشجو گرفته است ۴۰ سال می گذرد و ۴۲ سال از قدمت این دانشگاه است.

آغازبه کار دانشگاه بیرجند با ۱۲۰ دانشجو
دانشگاه بیرجند اول بار با سه رشته ریاضی، فیزیک و شیمی و ۱۲۰ دانشجو کار خود را آغاز کرد اما اکنون با دانشکده های اقماری ۱۳ دانشکده و آموزشکده دانشگاه بیرجند دارد و ۱۳ هزار دانشجو دارد که در قالب این رشته‌ها دانشجو می پذیرد.
در اکثر قریب به اتفاق رشته‌ها دانشجو داریم؛ تا چند سال پیش در ۱۳۰ رشته کارشناسی ارشد داشتیم و اکنون در ۳۰، ۴۰ رشته دکترا داشتیم.
دانشگاه علوم پزشکی سال ۶۵ تشکیل شد که این دانشگاه به همراه دانشگاه آزاد اسلامی، پیام نور، صنعتی، علمی کاربردی به کمک دانشگاه بیرجند تاسیس شدند و این دانشگاه ها در واقع فرزندان دانشگاه بیرجند هستند.
در حال حاضر بیش از ۴۰ هزار دانشجو در خراسان‌جنوبی داریم و در شهر بیرجند، دانشگاه‌های متنوعی اعم از دانشگاه بیرجند، علوم پزشکی، ازاد اسلامی، فرهنگیان، فنی و حرفه ای، پیام نور، مراکزجهاد دانشگاهی، غیرانتفاعی، هرمزگان است.
تقریبا در همه شهرستان‌های استان مراکز دانشگاهی داریم و خیلی بیشتر از ظرفیت مورد نیاز استان دانشگاه داریم.

قدمت دانشگاه‌های خراسان‌جنوبی به قدمت انقلاب
در حال حاضر دانشگاه های ما علاوه بر قدمتی که دارند که قدمت آنها به قدمت انقلاب است تا مقطع دکترا در رشته‌های خیلی زیادی رشته دارند؛ در تخصص‌ها دانشگاه علوم پزشکی رشته دارد و توانسته جایگاه خودش را پیدا کند؛ امکاناتی که در استان ما به عنوان مزیت شناخته می شود و در مسائل اقتصادی تاثیر دارد همین دانشگاه‌ها هستند.
طبق کتاب “از شوکتیه تا دانشگاه بیرجند نویسنده دکتر محمد امین ناصح و دکتر محمد رضا میری”، در سال ۱۲۸۶ شمسی مدرسه شوکتیه بیرجند تاسیس شد.
شهرستان بیرجند که در دوره قاجار مرکز حکومت سیستان و قاینات بود، از پیشگام ترین شهرهای ایران در ایجاد مدارس نوین در شرق کشور است.

تاسیس دانشگاه بیرجند
تحقق عملی اندیشه تاسیس دانشگاه بیرجند پس از یک دهه تاخیر در یکصدو دومین نشست شورای گسترش آموزش عالی در خرداد سال ۱۳۵۴ به بار نشست. در آن سال همزمان با بازنشستگی زنده یاد دکتر محمدحسن گنجی، استاد ممتاز جغرافی دانشگاه تهران، وی از سوی وزیر وقت دربار به عنوان مسئول طرح پیگیری و راه اندازی موسسه آموزش عالی امیر شوکت الملک علم انتخاب شد و پس از نهایی شدن فهرست اعضای هیئت امنای ان، ساختمان مدرسه تاریخی شوکتیه، به عنوان دبیرخانه این موسسه آموزشی در اختیار قرار گرفت.

در آبان همان سال، فهرست اعضای هیئت امنای دانشگاه به وزارت علوم منعکس شد و امکان بهره‌برداری از بودجه مصوب آن فراهم شد.

نهایتا در مهرماه ۱۳۵۶ طی مراسمی رسمی دکتر منوچهر گنجی ( وزیر وقت آموزش و پرورش) و معاونین ایشان، دکتر پرویز آموزگار (رئیس وقت دانشگاه فردوسی مشهد) و همراهی جمعی از مقامات تشریفاتی، نوار سه رنگ گشایش موسسه آموزش عالی بیرجند به طور نمادین توسط قدیمی ترین دبیر بازمانده دبیرستان شوکتیه (مرحوم دکتر اسدالله ناصح) در محل آن مدرسه تاریخی بریده شد و این گونه بود که موسسه آموزش عالی بیرجند به ریاست شادروان محمدحسن گنجی و با پذیرش ۱۲۰ دانشجو در سه رشته کارشناسی ریاضی، شیمی و فیزیک رسما گشایش یافت.

با پیروزی انقلاب اسلامی این موسسه آموزشی از خرداد ۱۳۵۸ به مجتمع آموزش عالی تغییر نام یافت و سپس با الحاق آموزشکده کشاورزی در همان سال، تعداد دانشجویان مجتمع آموزش عالی بیرجند تا انقلاب فرهنگی به حدود ۴۰۰ نفر رسید.

متعاقبا با گشایش آموزشکده فنی در سال ۱۳۶۷ و هم چنین افتتاح دانشکده ادبیات و علوم انسانی در سال ۱۳۶۹ و آغاز پذیرش دانشجو در دوره شبانه از مهر ۱۳۷۰ و نیز ارتقاء آموزشکده های کشاورزی و فنی به سطح دانشکده، نهایتا مجتمع دانشگاهی بیرجند در اسفند سال ۱۳۷۱ به «دانشگاه بیرجند» ارتقاء سازمانی یافت.

بنا بر آمار سال ۱۳۶۰ شمسی، این دانشگاه دارای ۴ استادیار رسمی، یک استادیار قراردادی، سه مربی رسمی، چهار مربی قراردادی، سه کارشناس آموزشی، یک کارشناس فنی، ۸۷ کارمند رسمی و ۳۶ کارگر فصلی بوده است. به علاوه دانشگاه، مجموعا ۵۸۵ دانشجو (۳۶۰ دانشجوی قدیم و ۲۲۵ دانشجوی جدید) در پنج رشته فیزیک، شیمی، ریاضی، زمین شناسی و کشاورزی عملی داشته و در نیمه دوم همان سال، برنامه ریزی جهت استخدام ۱۹ استادیار، ۱۶ مربی و ۱۱ کارشناس آموزشی را نیز در دستور کار داشته است.
۱۷ سال بعد دانشگاه بیرجند در ۲۲ امین سال تاسیس (۱۳۷۷) با چهار دانشکده علوم پایه، کشاورزی، مهندسی و ادبیات و علوم انسانی در ۲۷ رشته تحصیلی روزانه و ۱۱ رشته تحصیلی شبانه با سه هزار و ۸۵۰ دانشجو و ۱۶۰ عضو هیات علمی در سه دوره کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد به ارائه خدمات آموزشی پژوهشی مشغول بوده است.

احمد لامعی رئیس دانشگاه بیرجند در گفتگوبا خبرنگار خاورستان، اظهارکرد: دانشگاه بیرجند براساس موافقت شورای گسترش آموزش عالی در سیزدهم خرداد ماه ۱۳۵۴ در قالب یک مؤسسه آموزش عالی به ریاست زنده یاد پروفسور محمدحسن گنجی از دانش آموختگان مدرسه شوکتیه و پدر علم جغرافیای نوین ایران تأسیس شد.

وی خاطرنشان‌کرد: فعالیت آموزشی و علمی این دانشگاه از مهرماه سال ۱۳۵۶ با پذیرش ۱۲۰ دانشجو در سه رشته کارشناسی شیمی، فیزیک و ریاضی آغاز شد.

رئیس دانشگاه بیرجند افزود: دانشگاه بیرجند پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مجتمع آموزش عالی تغییر یافت و مراحل رشد و شکوفایی خود را با سرعت بیشتری ادامه داد.

لامعی یادآورشد: این دانشگاه در سال ۱۳۶۸ به مجتمع دانشگاهی تبدیل شد و به لحاظ موقیعت شایسته علمی در اسفندماه ۱۳۷۱ به دانشگاه بیرجند ارتقاء یافت.

تربیت بیش از ۲۴ هزار نیروی متخصص

وی بیان‌کرد: دانشگاه بیرجند به عنوان قطب علمی و آموزشی شرق کشور و بزرگترین و قدیمی ترین مؤسسه آموزش عالی استان خراسان‌جنوبی با بیش از ۴۵ سال سابقه و کارکرد علمی، آموزشی، فرهنگی و اجتماعی بالغ بر ۲۴ هزار نیروی متخصص تربیت کرده است.

رئیس دانشگاه بیرجند گفت: این دانشگاه همه ارکان یک دانشگاه کامل را دارد و از هیئت امناء و هیئت ممیزه مستقل برخوردار است.

تحصیل بیش از ۱۳ هزار دانشجو در دانشگاه بیرجند

لامعی خاطرنشان‌کرد: دانشگاه بیرجند دارای حدود ۱۳ هزار دانشجو در ۳۴۰ کدرشته در مقاطع تحصیلی کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است.

وی اظهارکرد: دانشجویان تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) این دانشگاه بیش از ۳۰ درصد جمعیت دانشجویی را تشکیل می‌دهند.

وجود ۳۵۰ نفر عضو هیات علمی در این دانشگاه

رئیس دانشگاه بیرجند گفت: دانشگاه بیرجند با ۳۵۰ نفر عضو هیئت علمی دارای بیشترین توان علمی و پژوهشی استان خراسان‌جنوبی است.

لامعی بیان‌کرد: کارمندان دانشگاه بیرجند با تعداد ۳۵۴ نفر خدمات اداری، کمک آموزشی، پشتیبانی و رفاهی را در بخشهای مختلف انجام می‌دهند.

۱۱ دانشکده زیر مجموعه دانشگاه بیرجند

وی افزود: دانشگاه بیرجند دارای ۱۱ دانشکده در سه پردیس شوکت آباد، امیرآباد و پردیس شهداء است که به ترتیب تأسیس عبارتند از دانشکده علوم، دانشکده کشاورزی، دانشکده مهندسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشکده هنر، دانشکده علوم ورزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشکده علوم ریاضی و آمار، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست،دانشکده برق و کامپیوتر و دانشکده فنی فردوس هستند.

رئیس دانشگاه بیرجند یادآورشد: دانشکده فنی و مهندسی فردوس، آموزشکده کشاورزی سرایان، آموزشکده کشاورزی سربیشه و آموزشکده معدن نهبندان از جمله مجموعه های اقماری دانشگاه بیرجند در سطح استان خراسان جنوبی هستند.

لامعی گفت: دانشگاه بیرجند در راستای انجام رسالت آموزشی و علمی خود دارای ۵۳ هزار مترمربع فضای آموزشی و ۱۱۳ هزار مترمربع فضای رفاهی و کمک آموزشی ملکی است.

وی یادآورشد: دانشگاه بیرجند به عنوان یک قطب علمی افزون بر نقش موثر در پویایی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منطقه سهم مهمی در ارتقای بیرجند، مرکزیت یافتن و تکوین هویت نوین آن را به خود اختصاص داده است.

تحصیل ۷۹ دانشجوی خارجی در این دانشگاه

رئیس دانشگاه بیرجند جذب دانشجویان خارجی را از اولویت‌ها واهداف دانشگاه بیرجند دانست و گفت: هم اکنون ۷۹ دانشجوی خارجی در این دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.

لامعی یادآورشد: در راستای گسترش ارتباطات علمی وبین المللی در سه سال اخیر دانشگاه بیرجند با ۲۱ دانشگاه مطرح خارجی تفاهم‌نامه همکاری علمی امضا کرده است.

وی ادامه‌داد: دانشگاه بیرجند با توان پژوهشی بالا از نظر نیروی انسانی و امکانات قابل قبول پژوهشی تاکنون بیش از ۳۰۰ طرح پژوهشی، صدها مقاله علمی پژوهشی، ثبت اختراع، ترجمه و تألیف کتب متعدد توسط اساتید مجرب و دانشجویان خلاق و کسب رتبه دوم انعقاد قرارداد پژوهشی کشور را داشته است.

 یک هزارو ۱۰۰ امین دانشگاه برتر جهان

رئیس دانشگاه بیرجند اظهارکرد: دانشگاه بیرجند براساس رتبه‌بندی مؤسسه تایمز که یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه بندی جهان است در زمره یک هزار و ۱۰۲ دانشگاه برتر جهان و در بین دانشگاه های داخلی در رتبه ۱۶ قرار دارد.

لامعی یادآورشد: دانشگاه بیرجند براساس آخرین رتبه بندی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمره دانشگاه های جامع سطح ۲ در تراز عملکرد ملی و با مأموریت محوری توسعه آموزش، پژوهش و فناوری و کمک به رفع چالش های ملی قرار گرفته است.

وی افزود: دانشگاه بیرجند بر پایۀ ویرایش ۲۰۲۲ میلادی رتبه‌بندی جهانی دانشگاهی «گرین‌متریک» دربارۀ توسعۀ پایدار، درمیان دانشگاه‌های سبز دنیا قرار دارد.

رئیس دانشگاه بیرجند بیان‌کرد: دانشگاه بیرجند با نیروهای انسانی فعال و پرتلاش در جهت دست‌یابی به مرزهای دانش و بومی‌سازی و گسترش آنها به‌ویژه در دانش‌های نوین و پیشرفته، پرورش نیروهای انسانی متخصص، خلاق، متعهد و متناسب با نیازهای محلی، ملی و منطقه ای، تقویت هویت فرهنگی ملی ـ اسلامی نقش ارزنده ای در جهت توسعه پایدار ملی ایفا می‌کند.

لامعی گفت: دانشگاه بیرجند از طریق مدیریت اثربخش و کارآمد، برخوردار از منابع مالی پایدار و متنوع، همکاری های گسترده منطقه ای و بین المللی و همچنین نظارت، ارزیابی و اعتبار سنجی مداوم عملکرد سازمانی طی ۵ سال آینده در نظام رتبه بندی دانشگاه‌ها بین چارک اول و در افق ۱۴۰۴ در دهک دوم دانشگاه های تابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (دولتی) و دومین دانشگاه بین المللی شرق کشور قرار می‌گیرد.

انتهای پیام/ ۵