به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان» به نقل از  راه دانا؛ انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ نه تنها یک دگرگونی سیاسی و اجتماعی را رقم زد، بلکه نظم نوینی را در ساختار امنیتی و نظامی کشور بنیان گذاشت. در فضای پرتلاطم پس از پیروزی انقلاب، با خلأهای امنیتی، تهدید گروه‌های ضدانقلاب و فشارهای خارجی، ضرورت ایجاد نهادی مستقل، انقلابی و وفادار به آرمان‌های امام خمینی (ره) بیش از هر زمان احساس می‌شد. پاسخی که نظام نوپای جمهوری اسلامی به این نیاز حیاتی داد، تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تاریخ ۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ بود؛ نهادی که فراتر از یک نیروی نظامی عمل کرده و در طول چهار دهه اخیر به یکی از ستون‌های اصلی دفاع از کشور، پایداری انقلاب و پیشبرد سیاست‌های راهبردی نظام تبدیل شده است.

زمینه‌های تأسیس سپاه پاسداران

پس از سقوط رژیم پهلوی، ارتش کشور دچار بی‌نظمی و تردید در وفاداری به نظام جدید بود؛ در این شرایط، گروه‌های مارکسیستی، تجزیه‌طلب و لیبرال با استفاده از فضای باز سیاسی به تهدیدی جدی برای ثبات کشور تبدیل شدند.

رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره)، با درک عمیق از شرایط سیاسی و اجتماعی کشور، در فرمانی تاریخی دستور تشکیل نهادی تحت عنوان "سپاه پاسداران انقلاب اسلامی" را صادر کرد. این نهاد قرار بود بازوی حافظ انقلاب، پشتیبان ولایت و سد مستحکم در برابر انحرافات و تهدیدات باشد.

اهداف اولیه سپاه پاسداران

در نخستین اساسنامه سپاه، که با حضور چهره‌هایی مانند شهید محسن وزوایی، شهید محمد منتظری و شهید کلاهدوز تدوین شد، وظایف اصلی سپاه چنین تعریف گردید:

حفاظت از دستاوردهای انقلاب اسلامی

مقابله با گروه‌های ضدانقلاب داخلی

حمایت از مردم محروم و مستضعف

مقابله با توطئه‌های داخلی و خارجی علیه جمهوری اسلامی

نقش سپاه در تثبیت انقلاب

در سال‌های ابتدایی انقلاب، سپاه با ایفای نقش محوری در خنثی‌سازی شورش‌های مسلحانه گروه‌هایی چون مجاهدین خلق، حزب دموکرات کردستان، کومله و دیگر گروه‌های تجزیه‌طلب در غرب کشور، نقش بی‌بدیلی در حفظ تمامیت ارضی و ثبات نظام ایفا کرد؛ همچنین در فتنه‌ها و کودتاهای سیاسی نظیر ماجرای کودتای نوژه، حضور مقتدرانه سپاه یکی از عوامل اصلی ناکامی دشمنان انقلاب بود.

دفاع مقدس؛ تولد دوباره سپاه

با آغاز جنگ تحمیلی در شهریور ۱۳۵۹، سپاه پاسداران که هنوز در حال تثبیت ساختارهای خود بود، به خط مقدم دفاع از میهن فراخوانده شد؛ در طول هشت سال دفاع مقدس، سپاه نه تنها در کنار ارتش جمهوری اسلامی ایران ایستاد، بلکه با تشکیل قرارگاه‌ها و یگان‌های مستقل رزمی، به‌ویژه در عملیات‌هایی چون فتح‌المبین، بیت‌المقدس، والفجر ۸ و کربلای ۵، اثبات کرد که یک نیروی نظامی کلاسیک تمام‌عیار نیز هست.

حضور فرماندهانی همچون شهید حاج قاسم سلیمانی، شهید همت، شهید باکری، شهید زین‌الدین و ده‌ها سردار دیگر، نه‌تنها برگ‌های زرینی در تاریخ دفاع مقدس را رقم زد، بلکه الگویی بی‌بدیل برای نسل‌های بعدی رزمندگان شد.

گسترش مأموریت‌ها در دوران پساجنگ

با پایان جنگ، سپاه در مسیر جدیدی گام نهاد؛ بازسازی کشور و حفظ امنیت داخلی. در کنار حضور در پروژه‌های عمرانی، سپاه در دهه ۷۰ و ۸۰ با تأسیس قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص)، نقش مؤثری در توسعه زیرساخت‌های کشور ایفا کرد؛ همچنین در بلایای طبیعی مانند زلزله بم، سیل‌های سراسری و بحران کرونا، نقش حمایتی و لجستیکی سپاه برای مردم به‌خوبی نمایان شد.

نیروی قدس؛ بازوی منطقه‌ای جمهوری اسلامی

یکی از برجسته‌ترین نهادهای زیرمجموعه سپاه، نیروی قدس است که وظیفه آن «پشتیبانی از جبهه مقاومت اسلامی در منطقه» تعریف شده است؛ فرماندهی این نیرو سال‌ها بر عهده شهید حاج قاسم سلیمانی بود که با بینش راهبردی و شجاعتی مثال‌زدنی، محور مقاومت را از لبنان تا سوریه، عراق، یمن و حتی افغانستان گسترش داد. شهادت ایشان در دی ۱۳۹۸ به‌دست آمریکا، موجی از خشم و همبستگی ملی و منطقه‌ای ایجاد کرد.

نقش سپاه در عرصه فرهنگی و رسانه‌ای

سپاه پاسداران با فعالیت در حوزه‌های فرهنگی و رسانه‌ای، از جمله تأسیس خبرگزاری‌ها، شبکه‌های تلویزیونی و تولید آثار سینمایی، در ترویج فرهنگ مقاومت و دفاع از هویت ملی و دینی نقش‌آفرینی کرده است.​

عملیات وعده صادق؛ نمایش اقتدار سپاه

در پاسخ به حمله رژیم صهیونیستی به کنسولگری ایران در دمشق در فروردین ۱۴۰۳، سپاه پاسداران با اجرای عملیات "وعده صادق"، بیش از ۳۰۰ فروند پهپاد و موشک‌های بالستیک را به سمت اهداف نظامی در سرزمین‌های اشغالی شلیک کرد. این عملیات، نه‌تنها پاسخ به یک تجاوز آشکار، بلکه نمایش قدرت نظامی و اراده سیاسی جمهوری اسلامی در عرصه بین‌الملل بود.​

چشم‌ انداز آینده سپاه

امروز، سپاه پاسداران به نهادی با ساختار پیچیده و متشکل از نیروهای زمینی، دریایی، هوافضا، قدس، سازمان بسیج و واحدهای اقتصادی و فرهنگی تبدیل شده است. تأکید بر فناوری‌های نوین از جمله پهپاد، موشک‌های دوربرد، جنگ سایبری و تقویت بنیه دفاعی کشور، نشان از آینده‌نگری این نهاد در تأمین امنیت ملی دارد.​

در کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرزند وفادار انقلاب و رهبری است؛ نهادی که در بزنگاه‌های حساس تاریخ ایران، همیشه پیش‌قدم بوده و با ایثار، ایمان و شجاعت، از تمامیت ارضی، استقلال، ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب پاسداری کرده است. اکنون، پس از گذشت بیش از چهار دهه از تأسیس آن، سپاه به نمادی از اقتدار، استقلال، مقاومت و پیشرفت در جمهوری اسلامی ایران بدل شده است.

انتهای خبر/