به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، بشرویه، شهری که با تاریخ کهن خود در عرصه‌های مختلف فرهنگی و هنری شناخته می‌شود، این روزها شاهد احیای یک هنر باستانی است که روزگاری در میان خانه‌های این شهر زندگی می‌کرد و اکنون با تلاش و همت اهالی و مسئولان، به دوران شکوه خود بازگشته است.

این هنر دیرینه که در دل تاریخ این دیار ریشه دارد، پارچه‌بافی است؛ هنر دست‌های ماهری که از دیرباز در این منطقه به بافت پارچه‌های مرغوب پرداخته‌اند. در این گزارش قصد داریم به روند احیای این هنر، اهمیت آن برای مردم بشرویه و دستاوردهای آن بپردازیم.

بشرویه، شهری که در دل کویر قرار دارد، به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و زمین‌های حاصلخیزش، از دیرباز به‌عنوان مرکز اصلی کشت پنبه شناخته می‌شد. در کنار این ظرفیت طبیعی، یکی از ویژگی‌های بارز این منطقه، هنر بی‌نظیر پارچه‌بافی است.

پارچه‌های کرباس و برک که در این شهر بافته می‌شدند، نه تنها در سطح محلی بلکه در دوران‌های مختلف تاریخی توجه مسافران و پژوهشگران را جلب کرده‌اند. به‌طوری که حتی تیمور جهانگشا در سفرنامه خود از پارچه‌بافانی در بشرویه سخن گفته است که پارچه‌هایی به لطافت و ظرافت پارچه‌های سمرقند می‌بافتند.

بافندگان كرباس بافی با استفاده از دستگاه‌های ساده چوبی به نام دستگاه دو وردی نساجی كرباس، تارهای مربوطه را با عرض ۳۵ تا ۷۰ سانتی‌متر و به طول دلخواه كه تا ۸۰ متر در نوسان بود، چله دوانی می كردند و پس از آن به علت لزوم ظرافت و نازكی برای این پارچه سنتی ورت‌بندی می‌كردند. 

كرباس را به اشكال مختلف و منظورهای گوناگون می بافند كه یكی از پركاربردترین آن ها كرباس سفید ساده است كه بسیار پر كاربرد بوده و انواع مختلف اجناس پارچه ای از آن دوخته و یا بافته می‌شود.

 كرباس كبود رنگ با راه راه پررنگ تر یكی دیگر از انواع كرباس است كه بیشتر برای تهیه قبا استفاده می‌شود. یكی دیگر از موارد كه به وسیله كرباس بافته می‌شود، چادر شب بزرگ است كه از چند تخته پارچه در آن استفاده می‌شود كه كنار هم دوخته شده و به طور معمول چهار خانه سفید و كبود دارد كه كاربرد بسیاری از جمله برای توت‌گیری، جمع‌آوری میوه‌ها، حمل و نقل علوفه، گندم و جو، كاه و چیزهای دیگر از آن استفاده می‌شد.

حوله‌های كوچک دستی، حوله بزرگ حمام، دمكنی، سفره غذاخوری در اندازه و نقش‌های مختلف، رختخواب پیچ، ملافه، زیرانداز، روانداز و چادر از دیگر مواردی است كه به وسیله كرباس تهیه می‌شود. 

پارچه‌های کرباس بشرویه در مسیر احیا

این هنر باستانی پس از سال‌ها خاموشی، در سال ۱۳۹۴ دوباره جان گرفت. با برگزاری اولین دوره آموزش حوله‌بافی و شناسایی پارچه‌بافان سالخورده، روند احیای این هنر سنتی آغاز شد. این اتفاق نقطه عطفی در تاریخ بشرویه بود که با حمایت‌های مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری، فرایند احیای دوباره کرباس و برک پس از چهار دهه خاموشی، وارد فاز جدیدی شد.

مسئول میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی بشرویه در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری «خاورستان»، با اشاره به این موضوع گفت: با برگزاری دوره‌های متعدد آموزشی و انتقال دانش از پیشکسوتان به جوانان، توانستیم این هنر را در میان مردم باز زنده کنیم. مردمی که گذشته گمشده‌ی خود را در این هنر یافته‌اند، همچون تشنه‌ای هستند که عطش می‌کشند تا این هنر را در زندگی خود زنده کنند.

سید امیر سلیمانی‌رباطی افزود: از آن زمان به بعد، بشرویه به‌طور جدی وارد دوران احیای نساجی سنتی شد و در این میان، خانه کرباس در خانه تاریخی اسدی به‌عنوان نماد این احیا معرفی شد.

کرباس بشرویه به اوج بازگشت

وی ادامه داد: این خانه به محلی تبدیل شد که هنرمندان و علاقه‌مندان به این هنر، می‌توانند فرآیند بافت کرباس را مشاهده کرده و از نزدیک با این هنر آشنا شوند.

مسئول میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی بشرویه بیان کرد: امروز نساجی سنتی در بشرویه نهادینه شده و با راه‌اندازی خانه کرباس، به دوران شکوه خود نزدیک شده است.

آثار اقتصادی و اجتماعی هنر کرباس‌بافی

یکی از دستاوردهای مهم این احیا، تاثیر آن بر اقتصاد منطقه است. بازدید روزانه ۸۰۰ تا یک‌هزار نفر از خانه کرباس نشان‌دهنده علاقه‌مندی شدید مردم به این هنر و میراث فرهنگی است.

به گفته مسئول میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی بشرویه، این بازدیدها نه تنها باعث افزایش آگاهی مردم از هنر پارچه‌بافی شده، بلکه به‌طور چشمگیری باعث افزایش فروش و رونق اقتصادی نیز شده است. رقمی در حدود ۳۵ میلیارد ریال فروش ثبت شده است که نشان از پویایی این صنعت و تاثیر آن بر اقتصاد محلی دارد.

هنر کرباس‌بافی در بشرویه نه تنها یک صنعت دستی است، بلکه به یک هویت فرهنگی و اجتماعی برای مردم این منطقه تبدیل شده است. احیای این هنر به‌وسیله نسل جدید، نه تنها گامی برای حفظ میراث فرهنگی است، بلکه نشانه‌ای از تغییراتی است که می‌تواند در جوامع کوچک با همت مردمی و حمایت‌های دولتی ایجاد شود.

بشرویه امروز به‌عنوان یک نمونه موفق در زمینه احیای صنایع دستی و فرهنگ محلی شناخته می‌شود و به‌زودی می‌تواند در سطح جهانی شناخته شود.

انتهای گزارش/10