زهرا قربانی خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان» در یادداشتی نوشت: طرح جامع شهر بیرجند پس از سال‌ها بررسی، رفت‌و‌برگشت در جلسات کارشناسی و انتظار طولانی، سرانجام به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری کشور رسید. این طرح از جنس اسناد معمول اداری نیست؛ بلکه نقشه راه آینده بیرجند است، شهری که در یک دهه اخیر با رشد جمعیت، توسعه دانشگاهی، مهاجرت داخلی و افزایش تقاضای مسکن، دستخوش تغییرات قابل توجه شده است.

تصویب این طرح در واقع پایان یک دوره بلاتکلیفی و آغاز مرحله‌ای تازه است. بسیاری از تصمیم‌ها در سال‌های گذشته به دلیل نامشخص بودن مرزهای توسعه، الحاق یا عدم الحاق اراضی، و تکلیف نهایی طرح‌های تفصیلی، نیمه‌فعال یا کند پیش می‌رفت. حالا بیرجند برای نخستین‌بار پس از سال‌ها، یک چارچوب مشخص برای گسترش و مدیریت آینده خود دارد.

یکی از نقاط اصلی این طرح، الحاق بخشی از اراضی در شرق شهر است؛ اقدامی که با هدف پاسخ‌گویی به نیاز واقعی مسکن و جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت زمین صورت گرفته است. با این حال توسعه‌پذیری این اراضی مشروط به تأمین زیرساخت‌هاست؛ یعنی پیش از ساخت‌وساز، باید آب، فاضلاب، برق، گاز، معابر و خدمات عمومی برنامه‌ریزی و اجرا شود. این نکته هرچند ساده به‌نظر می‌رسد، اما تفاوت اصلی میان توسعه مدیریت‌شده و گسترش بی‌ضابطه است.

در سوی دیگر، نکته قابل توجه این است که برخلاف برخی انتظارها، روستاها و سکونتگاه‌های پیرامونی به شکل گسترده به شهر پیوسته نشده‌اند. رویکرد مصوبه بر حفظ هویت روستایی و جلوگیری از افزایش هزینه‌های خدمات‌رسانی شهری تأکید دارد. در واقع، توسعه بیرجند در این طرح به جای «گسترش بی‌مرز»، «هدایت‌شده» تعریف شده است.

اهمیت این تصویب زمانی بیشتر روشن می‌شود که به چالش‌های شهری بیرجند بنگریم: نیاز به مسکن مناسب، کمبود زیرساخت‌های فاضلاب در برخی نواحی، ضرورت ایجاد فضاهای فرهنگی و اجتماعی جدید، و تقویت حمل‌ونقل شهری. حالا با موجود بودن چارچوب قانونی توسعه، شهرداری و مجموعه مدیریت شهری موظف‌اند طرح‌های تفصیلی، زمان‌بندی زیرساخت‌ها، و نقشه کاربری‌ها را با شفافیت منتشر کنند. شهروندان نیز از این پس می‌توانند دقیق بدانند که هر قطعه زمین چه کاربری دارد و چه آینده‌ای برای آن پیش‌بینی شده است.

این طرح البته پایان کار نیست؛ نقطه شروع است. کیفیت اجرای آن، میزان همراهی مردم، و توان مدیریت شهری در تأمین منابع مالی است که مشخص می‌کند بیرجند در سال‌های آینده به شهری صرفاً گسترده‌تر تبدیل می‌شود، یا شهری قابل زیست‌تر، سازمان‌یافته‌تر و انسانی‌تر.

برای شهری که آینده‌اش اکنون روی کاغذ ترسیم شده، مهم‌ترین پرسش امروز این است:«چقدر از این نقشه، به زندگی روزمره مردم خواهد رسید؟»

انتهای خبر/