به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، نان، این قوت غالب سفره‌های ایرانی، در فرهنگ ما تنها یک خوراکی ساده نیست؛ نان «برکت» است، نان «رزق» است، و نان «حرمت» دارد. اما وقتی همین نان، که روزگاری با بویش کوچه‌ها جان می‌گرفت، امروز با چهره‌ای بی‌رمق و طعمی بی‌روح به خانه‌ها می‌رسد، دیگر نه از برکت خبری هست و نه از حرمت.

در خیابان‌های بیرجند، این گلایه‌ای آشناست؛ مردم می‌گویند نانِ نانوایی‌ها یا نیم‌پز است، یا سفت، یا در نهایت به‌قدری بی‌کیفیت که راهی سطل زباله می‌شود. سال‌هاست صدای اعتراض از خانه‌ها و نانوایی‌ها بلند است، اما کیفیت نان در همان حال نامطلوب باقی مانده است.

مردم این شهر، خسته از وعده‌های بی‌سرانجام و با دستانی پر از نان‌های خمیرشده یا سوخته، دیگر چاره را در خرید نان خانگی از بانوان روستایی یا پختن نان در خانه‌های خود می‌بینند. اما آیا این راهکار مقطعی می‌تواند معضل ریشه‌دار کیفیت نان را حل کند؟ وقتی نان، نماد زندگی روزمره مردم یک شهر، دچار بحران می‌شود، نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت.

فرار از کیفیت پایین و پناه به نان خانگی

یکی از ساکنان شهر بیرجند، گلایه‌ای مشترک با بسیاری از همشهریانش دارد. فاطمه حیدری می‌گوید: نان نیست، خمیر تحویلمان می‌دهند. گاهی مجبور می‌شویم نان را قبل از استفاده، در فر مجدد حرارت دهیم یا اصلاً دور بیندازیم.

این تجربه باعث شده تا او به خرید نان خانگی روی آورد. نانی که به گفته او، هم طعم بهتری دارد و هم فرزندانش علاقه بیشتری به آن دارند.

روستاییان، با داشتن سهمیه آرد، گاهی برای کمک به اقتصاد خانواده دست به پخت نان محلی می‌زنند و این نان‌ها اکنون مشتریان وفاداری در شهر پیدا کرده‌اند. اما آیا این مسأله نباید زنگ خطری برای متولیان نان شهری باشد؟

تخلف در نانوایی‌های دولتی

شهروند دیگری از خراسان جنوبی، بر این باور است که تنها نانوایی‌های آزادپز، نانی قابل قبول ارائه می‌دهند. آقای محسنی از تخلفات در برخی نانوایی‌های دولتی از کم‌فروشی و گران‌فروشی گرفته تا استفاده بیش‌ازحد از جوش‌شیرین و بی‌توجهی به بهداشت می‌گوید.

وی می‌افزاید: کارگر ماهر، به‌دلیل حقوق پایین، نانوایی را ترک می‌کند و این زنجیره، به بی‌کیفیتی نان ختم می‌شود.

رئیس اتحادیه نانوایان بیرجند، موضوع را از زاویه‌ای دیگر می‌بیند. جواد مختاری می‌گوید: کیفیت پایین نان، حاصل یک فرآیند معیوب از کیفیت گندم و آرد گرفته تا مهارت نانوا است.

به گفته وی، استفاده نادرست مردم نیز در افت کیفیت مؤثر است. وقتی نان داغ را در کیسه پلاستیکی می‌گذارند، خمیر می‌شود.

با این حال، رئیس اتحادیه نانوایان بیرجند تأکید می‌کند: وضعیت آرد، موضوعی فنی‌ است و باید توسط سازمان‌های مرتبط نظیر استاندارد و غذا و دارو بررسی شود.

فشار اقتصادی روی دوش نانوایان

مختاری همچنین به مشکلات اقتصادی نانوایان اشاره می‌کند و می‌افزاید: قبض‌های تأمین اجتماعی که سه برابر شده، قیمت‌های ثابت نان در برابر تورم روزافزون، و ترک شغل توسط نیروهای ماهر از جمله این مشکلات است. 

وی بیان می‌کند: بی‌کیفیتی نان، نه‌تنها به ضرر مردم، که به ضرر خود نانوا هم هست؛ چون باعث کاهش فروش و در نهایت کاهش سهمیه آرد می‌شود.

گندم خوب داریم اما نان نه!

در سوی دیگر ماجرا، جهاد کشاورزی خراسان جنوبی معتقد است کیفیت گندم مطلوب است و هر ساله نمونه‌گیری و ارزیابی می‌شود. محمدحسین اکبری، سرپرست جهاد کشاورزی خراسان جنوبی می‌گوید: ما باید به سمت استفاده از بذرهای اصلاح‌شده حرکت کنیم تا کیفیت محصول نهایی نیز ارتقا یابد.

در نهایت، معضل نان در بیرجند، ماجرایی چندوجهی است؛ نانواها، مردم و مسئولان، هر یک بخشی از این چرخه ناقص هستند. وقتی حلقه‌ای از این زنجیره به درستی کار نکند، خروجی آن چیزی نیست جز نان‌هایی بی‌رمق، شکایاتی بی‌پاسخ و سفره‌هایی بی‌رضایت.

کلام آخر

امروز نان، که روزگاری نماد شکوفایی اقتصادی و سلامت تغذیه‌ای بود، در بیرجند به دغدغه‌ای جدی بدل شده است. نان خوب، محصول هماهنگی میان مزرعه، کارخانه و نانوایی است. وقتی هر یک از این مراحل دچار مشکل باشد، «برکت» از نان می‌رود. تا زمانی که نانوای خسته، آرد بی‌کیفیت، سیاست‌های ناکارآمد و نظارت ضعیف بر سر نان مردم سایه افکنده‌اند، نباید انتظار نانی با کیفیت و رضایت داشت. گویی نان، این روزها بیش از آنکه طعم گندم دهد، مزه رنج و بی‌توجهی می‌دهد.

انتها گزارش/10