به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، محصولات کشاورزی سرخ رنگ خراسان جنوبی شهره خاص و عام و داخل و خارج است، از زرشک و زعفران گرفته تا عناب و انار، زرشک و عناب هم دو محصول استراتژیک و خاص استان است که به جهت شرایط خشکسالی، کم‌آب بر و سازگاری ویژه، عمده کشاورزی استان را به خود اختصاص داده است.

عناب یا همان بادام چینی معروف خارجی‌ها، محصول منحصر‌به‌فرد خراسان جنوبی است که برداشت نوبرانه و تازه خوری آن از اوایل مرداد‌ماه و خشک شده آن هم از ابتدای مهرماه انجام می‌شود.

رتبه خراسان جنوبی بعد از تولید ٩٨ درصد زرشک کشور، به تولید ٩٧ درصد عناب کشور می‌رسد و منبع درآمد بسیاری از کشاورزان و روستائیان این خطه است، بنابراین در اقتصاد استان هم سهم قابل‌توجهی دارد و باعث نگه داشت بسیاری از خانوار‌ها در روستا‌ها شده است.

این محصول به‌عنوان یک گیاه دارویی خواص بسیار زیادی دارد و تمام اجزای آن شامل ریشه، پوست، شاخه، برگ و میوه قابل استفاده و دارای خواص دارویی است.

خوشبختانه تاکنون ۲ رقم عناب سیوجان و ماژان ثبت ملی شده که این موضوع کمک می‌کند تا این محصول به‌جایگاه اصلی خود نزدیک‌تر شود.
متاسفانه به دلیل مساعد نبودن شرایط آب‌و‌هوایی، امسال اوضاع تولید محصول عناب چندان خوب نبوده و بسیاری از عناب‌کاران از کاهش برداشت محصول خود به دلیل طوفان و گرما گلایه داشتند.
‌
گلایه از افزایش هزینه تولید و عدم تغییر قیمت فروش

ابراهیمی یکی از عناب‌کاران بیرجندی در گفتگو با خبرنگار ما، اظهارکرد: متاسفانه امسال شدت گرما و وزش باد، کشاورزان را با چالش مواجه کرده و باعث شده تا تولید این محصول در مناطق مختلف استان و بسته به شرایط موجود، از ٣٠-۵٠ درصد نسبت به سال‌های گذشته کاهش یابد.

وی افزود: علاوه بر کاهش تولید و البته کاهش کیفیت محصول، متاسفانه قیمت این محصول نیز نسبت به سال‌های گذشته تغییری نداشته و همه این شرایط دست به‌دست هم داده تا به ضرر کشاورزان تمام شود.

وی ادامه داد: این عدم تغییر قیمت فروش در حالی است که هزینه‌های تولید و خرید کود و سم افزایش داشته و کشاورزان نیز برای جلوگیری از آفت‌زدگی محصول، مجبور به خرید سم هستند که قیمت آن هر‌ساله با افزایش شدیدی همراه است.
‌
کاهش ٢۵ درصدی تولید عناب

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، سطح زیرکشت عناب در خراسان جنوبی را پنچ هزار و ۸۱۱ هکتار دانست و گفت: بیشترین سطح زیر کشت محصول عناب با ٢ هزار و ٦٠٧ هکتار مربوط به شهرستان خوسف، یک هزار و ٢٦٠ هکتار مربوط به بیرجند و ۵۸۰ هکتار مربوط به سربیشه است.

وی با اشاره به اینکه برداشت محصول عناب از سطح ۵ هزار و ۵۹۳ هکتار درختان بارور صورت می‌گیرد، افزود: پیش‌بینی می‌شود که امسال ۹ هزار تن محصول عناب از باغات استان برداشت شود.

وی گفت: در‌حالی‌که امسال میزان تولید این محصول نسبت به سال گذشته ۷ درصد افزایش یافته است، اما نسبت به تخمین و پیش‌بینی تولید محصول در سال‌جاری، ۲۵ درصد کاهش داشته که دلیل این کاهش تولید نیزسرمای دیررس بهاره و افزایش دمای هوا در اواسط تابستان بود.

اکبری بیان کرد: ۳۰ درصد محصول تولیدی عناب در استان مصرف می‌شود و ٧٠ درصد دیگر نیز به‌صورت عناب تازه و خشکباری به سایر استان‌ها صادر می‌شود.

وی با تاکید بر لزوم فرآوری این محصول برای بهره‌مندی از ارزش افزوده بیشتر، اظهارکرد: در سطح استان ۸ کارگاه‌ فعال فرآوری عناب با ظرفیت تولید دو هزار تن در سال وجود دارد که محصولاتی از‌جمله حبه عناب، شیره عناب، دمنوش، کنسانتره عناب و... را تولید می‌کنند.

سرپرست سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی از اشتغال ۵ هزار و ۳۵۰ نفر به‌صورت مستقیم و اشتغال یک هزار و ۸۵۰ نفر به‌صورت غیر مستقیم در برداشت محصول عناب استان خبر داد و گفت: ارزش محصول تولیدی این محصول ۹۵۰ میلیارد تومان است.
‌
سهم عناب در اقتصاد خراسان جنوبی

محسن پویان، مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی نیز اظهار کرد: عناب، سهم بزرگی در اقتصاد منطقه دارد چراکه درآمد هزاران خانوار روستایی به تولید عناب وابسته است و توسعه کشت عناب به‌عنوان گیاهی مقاوم در شرایط کم‌آبی می‌تواند در کاهش نرخ بیکاری تاثیر به‌سزایی داشته باشد و از عوامل مهم جلوگیری از مهاجرت روستاییان محسوب شود.

وی گفت: عناب نقش مهمی در اقتصاد و درآمد روستاییان به‌ویژه در خراسان جنوبی دارد چرا که یکی از محصولات عمده باغی منطقه به شمار می‌آید.
وی با بیان اینکه مصرف عناب در ایران هنوز به همان شکل سنتی خود صورت می‌گیرد، افزود: استان خراسان جنوبی بیشترین سطح زیر کشت عناب ایران را به خود اختصاص داده است، به‌ویژه شهرستان بیرجند بیشترین باغات عناب را دارا است.

وی بیان کرد: در پاره‌ای از نقاط مانند خراسان جنوبی، خراسان رضوی و سیستان‌و‌بلوچستان از عناب خشک به‌صورت آجیل استفاده می‌کنند و در بیشتر نقاط ایران میوه عناب به‌عنوان یک داروی گیاهی در نسخه‌های سرماخوردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد، این در حالی است که فرآوری میوه، هسته، برگ، پوست و چوب آن می‌تواند ارزش افزوده قابل‌توجهی در تولید این محصول داشته باشد.
پویان با اشاره به اینکه بسته‌بندی و مشکلات مربوط به فرآوری و نگهداری عناب از‌جمله موارد محدود کننده این پروسه اقتصادی به شمار می‌آید، تصریح کرد: معرفی این محصول توسط چینی‌ها در بازار اروپا روز‌به‌روز گسترش می‌یابد و در کشور‌های اروپایی و آمریکایی به‌عنوان بادام چینی هر روزه مصرف آن رو به افزایش است و این در حالی است که این محصول ارزشمند هنوز در تمامی مناطق کشور ما شناخته نشده است.

پویان افزود: در هر هکتار باغ عناب هفت تا هشت نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم و ٨٩۵٤ بهره‌بردار و یا ٢٦٣٤ خانوار روستایی در زنجیره تولید و توزیع این محصول فعالیت دارند.

رئیس کانون ملی هماهنگی دانش صنعت بازار زرشک و عناب بیان کرد: شرایط اکولوژیکی و اقلیمی خراسان جنوبی از‌جمله کمبود بارندگی، کم‌آبی، کاهش شدید رطوبت نسبی هوا در تابستان، شوری آب، خاک‌های قلیایی، وزش باد‌های گرم‌و‌خشک، شرایط رویش بسیاری از گیاهان را محدود می‌کند، اما درخت عناب که تقریبا در این شرایط بومی شده و قادر به تحمل شرایط نامطلوب محیطی است، به‌عنوان یک محصول اقتصادی جایگاه ویژه‌ای را در میان محصولات کشاورزی خراسان جنوبی به خود اختصاص داده است.

پویان ادامه داد: عناب سهم بزرگی در اقتصاد این منطقه دارد چراکه درآمد هزاران خانوار روستایی به تولید عناب وابسته است و توسعه کشت عناب به‌عنوان گیاهی مقاوم در شرایط کم‌آبی می‌تواند در کاهش نرخ بیکاری تاثیر به‌سزایی داشته باشد و از عوامل مهم جلوگیری از مهاجرت روستاییان محسوب شود.

وی افزود: در صورتی که این محصول جایگاه واقعی خود را در صادرات کسب کند، تاثیر آن بر اقتصاد منطقه به‌خصوص در زمان‌های خشکسالی چشمگیر خواهد بود.

پویان بیان کرد: علاوه بر رفع مشکلات و مواضعی که گریبانگیر صادرات این محصول ارزشمند است، مسائل دیگری نیز باید مورد‌توجه مدیران کشاورزی و اقتصادی قرار گیرد که از‌جمله این موارد می‌توان به کنترل بازار و قابلیت انطباق فرآورده و مشتقات آن با تغییرات تقاضا، توجه خاص به نگهداری و بسته‌بندی محصول عناب، شناخت و آگاهی کامل از سیستم‌های صادراتی و تشویقی صادرات برای فرآورده‌های عناب و مشتقات آن و ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی اشاره کرد.

وی اظهار کرد: تماس مستقیم با خریداران عمده و مصرف‌کنندگان از طریق شرکت در نمایشگاه‌های اختصاصی و بین‌المللی، تلاش در راستای معرفی خواص دارویی و غذایی این محصول از طریق ساخت فیلم‌های مستند، انیمیشن‌های علمی، آموزشی و اختصاص تبلیغات ماهواره‌ای و بین‌المللی از‌جمله مواردی است که در شناخت این محصول موثر خواهد بود.
‌
انتهای خبر /٧