به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، پرداختن به دشمنانِ نزدیک‌تر و جنگیدن با آنها، امکاناتی دارد، از جمله به امکانات و امکانات کمتری نیاز است؛ اطلاعات ما از آنها بیشتر است؛ تدارک آسانتر و آماده عمومی برای مقابله با آنها بیشتر است؛ خطرشان مقدّم‌تر است؛ راه دفع آنها و دسترسی به منطقۀ جنگ سریعتر است. هم خودش دشمن است، هم می‌تواند بازوی دشمنان دورتر باشد.

«غِلْظَةً» به معنای صلابت، قدرت و هیبت است؛ نه سنگدلی و بد خلقی. از این رو در مسائل نظامی، مانور و قدرت‌نمایی و رژه و لباس و شعار و هر چه که قوای اسلام را قدرتمند نشان دهد، مورد ستایش است. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نیز هنگام فتح مکّه، موسیقی را فرمان داد تا در مقابل چشم ابوسفیان رژه رفتند تا با نشان دادن قدرت و شکوه سپاه اسلام، روحیّه مشرکان تضعیف شود.

مسألۀ «الاقربُ فالاقرب»، یعنی اولویّت دادن به آنچه نزدیکتر به انسان است. در همۀ امورِ تعالیم اسلامی مطرح است: در انفاق و صدقه، ابتدا یتیم و فقیرِ خویشاوند، در پرداخت زکات ابتدا نیازمندان محلّی و نزدیک، در جنگ، نخست دشمنان نزدیکتر، در دعوت و تبلیغ، ابتدا بستگان نزدیک و اهل منطقه، در مسجد، تقدّم همسایه مسجد، در سفره و مهمانی، طعام نزدیک انسان و در نماز جماعت و در صف اوّل، آنانی که به امام جماعت در کمالات نزدیکترند.

این آیه، جهاد آزادی را می‌گوید؛ نه جهاد دفاعی را. از این رو به صفات مبارزان اسلامی پرداخته، نه به شرایط هجوم کافران. (تفسیر فی ظلال القرآن)

در سیرۀ پیامبر، نمونه‌های بسیار دیده می‌شود که به سپاه اسلام توصیه می‌کنند: با تقوا باشند، به زنان کفّار آسیبی نرسانند، به درختان لطمه نزند. حتّی یک‌بار کشت دختر کافری را دید و ناراحت شد. (تفسیر فی ظلال القرآن)

پیام‌های سوره توبه - آیه ۱۲۳:

۱. باید ایمان همراه با عمل و مبارزه باشد. «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قاتِلُوا»

۲. دفع شرّ دشمنان نزدیکتر، اولویّت دارد. «یَلُونَکُمْ مِنَ الْکُفَّارِ» (استراتژی جنگی اسلام، ابتدا با دشمنان نزدیکتر است، هم‌چنان که در مبارزات فکری و عقیدتی نیز باید ابتدا شبهات رایج و موجود را پاسخ داد)

۳. هر چه برای ایجاد صلابت و شدّت لازم است باید تدارک دید، چه شجاعتِ رزمندگان و چه ابزار و سلاح‌های پیشرفته و چه آموزش‌های پیشرفته و تخصّصی. «وَ لْیَجِدُوا فِیکُمْ غِلْظَةً»

۴. سپاه اسلام، باید صلابت و هیبت داشته باشد. «غِلْظَةً»

۵. شجاعت درونی باید با صلابت بیرونی همراه باشد. «وَ لْیَجِدُوا»

۶. تاریخ و صلابت اسلامی، همراه با تقواست. «أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ»

۷. جهاد، جلوه‌های از قوای الهی است. «قاتِلُوا» «أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ»

۸. چون در جنگ، غرائز، هوس‌ها و کینه‌ها ممکن است پیش آید، تقوا برای رزمندگان شرط اساسی است. «أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ»