به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، اتصال استان خراسان جنوبی به شبکه ریلی کشور، موضوعی است که بیش از نیم قرن قدمت دارد و از دهه ۸۰ شمسی، پس از تقسیم استان خراسان و تأسیس خراسان جنوبی، به یکی از مطالبات اصلی مردم این منطقه تبدیل شده است.

اهمیت این پروژه نه تنها در تسهیل حمل‌ونقل مسافر و کالا بلکه در توسعه اقتصادی، تجاری و ترانزیتی استان و منطقه شرق کشور به ویژه با کشورهای همسایه همچون افغانستان و پاکستان غیرقابل انکار است.

ساخت راه‌آهن خراسان جنوبی، که همواره یکی از مطالبات دیرینه مردم این استان بوده، اکنون با گره‌گشایی از این طرح زیربنایی در دولت سیزدهم به مرحله عملیاتی رسیده است

تاریخچه و آغاز رسمی پروژه

با تقسیم استان بزرگ خراسان در دهه ۸۰، پیگیری اتصال ریلی خراسان جنوبی به شبکه سراسری یکی از اولویت‌های نمایندگان استان‌های خراسان رضوی، جنوبی و سیستان‌وبلوچستان شد. در سال ۱۳۸۷، مجمع نمایندگان این استان‌ها با ارسال نامه‌ای به رئیس‌جمهور وقت خواستار صدور دستور اجرایی این پروژه شدند.

اما اقدامات عملی چند سال به طول انجامید تا اینکه عملیات اجرایی آن در محدوده استان خراسان جنوبی (مسیر یونسی) در دولت سیزدهم شهید رئیسی آغاز شد. این قطعه نمادی از تحقق آرزوی دیرینه مردم خراسان جنوبی برای اتصال به شبکه ریلی است.

تأمین منابع مالی و سرعت‌بخشی به پروژه

در دولت سیزدهم، با دریافت دو مصوبه هیئت وزیران، پروژه مسیر بیرجند به شبکه ریلی سراسری (ایستگاه یونسی) با اختصاص فاینانس داخلی و همچنین ۷۰۰ میلیون یورو فاینانس خارجی برای احداث راه‌آهن زاهدان-بیرجند، سرعت قابل توجهی به خود گرفت.

در دولت سیزدهم و طی سفر رئیس‌جمهور به استان، موضوع تسریع در اجرای این پروژه به عنوان یکی از مطالبات اصلی مطرح شد.

 دستور ویژه شهید آیت‌الله رئیسی به وزارت راه و شهرسازی برای پیگیری و تشکیل کنسرسیوم ریلی و همکاری بانک‌های عامل، نقطه عطفی در روند پیشرفت پروژه بود.

اهمیت استراتژیک و فنی پروژه

پروژه راه‌آهن شرق کشور با محوریت استان خراسان جنوبی یکی از پنج طرح تحول‌آفرین ریلی کشور محسوب می‌شود. این مسیر ۵۶۳ کیلومتری، که ۴۳۲ کیلومتر آن در استان خراسان جنوبی واقع شده است، با سرعت طراحی شده ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت برای مسافر و ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت برای بار، ظرفیت حمل ۸ میلیون تن بار را فراهم خواهد کرد.

ایستگاه‌های ریلی در تمامی شهرستان‌های استان در حال ساخت است و مطالعات تکمیلی برای ایستگاه‌های نهبندان و سایر نقاط ادامه دارد. این خط ریلی نقش مهمی در توسعه اقتصادی منطقه، تسهیل ترانزیت کالا و مسافر، و تقویت ارتباطات تجاری با کشورهای همسایه افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان و روسیه دارد.

پیگیری‌ها و اقدامات استاندار و مدیران اجرایی

سید محمدرضا هاشمی، استاندار خراسان جنوبی، از ابتدای دولت چهاردهم، پیگیری مستمر و جدی برای تخصیص منابع مالی و رفع موانع اجرایی پروژه داشته است. وی در دیدارهای متعدد با مقامات سازمان برنامه و بودجه، وزارت راه و بانک‌های عامل، بر اهمیت و ضرورت تسریع در اجرای این پروژه تأکید کرده است.

میرمحمد مودی، مدیرکل راه و شهرسازی استان خراسان جنوبی به خبرنگار ما در خصوص وصعیت پروژه راه آهن استان گفت: پروژه راه‌آهن استان با پیشرفت قابل توجه و روند رو به رشد، یکی از اولویت‌های مهم توسعه‌ای منطقه و کشور به شمار می‌رود.

 وی بیان کرد: با پیگیری‌های استاندار و نمایندگان مجلس، پروژه راه‌آهن کریدور شمال ـ جنوب با سرعت مناسب در حال اجراست و نقش کلیدی در تسهیل حمل و نقل بار و مسافر دارد.

مودی تصریح کرد: طول مسیر پروژه حدود 917 کیلومتر است که استان خراسان جنوبی را به شبکه سراسری راه‌آهن متصل می‌کند و کریدوری استراتژیک برای ارتباط کشورهای آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و روسیه از طریق ایران به شمار می‌رود.

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی افزود: پیشرفت فیزیکی پروژه در بخش زیرسازی بیش از 23 درصد است و برخی قطعات تا 99 درصد آماده بهره‌برداری شده‌اند.

وی ادامه داد: سرعت طراحی برای جابجایی مسافر 160 کیلومتر بر ساعت و برای حمل بار 120 کیلومتر بر ساعت پیش‌بینی شده است. پیش‌بینی می‌شود در سال اول بهره‌برداری، بیش از 1/8 میلیون تن بار و یک میلیون مسافر از این خط عبور کنند که این اعداد در سال بیستم به 8/8 میلیون تن بار و 1/7 میلیون مسافر افزایش خواهد یافت.

مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی با اشاره به فعالیت بیش از 1400 نفر نیروی انسانی در پروژه و تزریق بیش از 2.6 هزار میلیارد تومان اعتبار، اظهار کرد: با وجود چالش‌های فنی، از جمله تونل‌سازی‌های متعدد و شرایط توپوگرافی سخت، عملیات اجرایی با کیفیت و سرعت قابل قبولی در حال انجام است.

مودی بر اهمیت اقتصادی و زیست‌محیطی پروژه تاکید کرد و گفت: این راه‌آهن باعث کاهش بار ترافیکی جاده‌ها، صرفه‌جویی در مصرف سوخت و تسهیل حمل و نقل ترانزیتی خواهد شد و فرصت‌های توسعه معادن و صنایع فولاد منطقه را فراهم می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: با تداوم روند فعلی و حمایت‌های مالی صورت گرفته، انتظار می‌رود پروژه تا پایان سال جاری به مراحل بهره‌برداری برسد و تحولی بزرگ در زیرساخت‌های حمل و نقل استان ایجاد کند.

اعتبارات و نگاه ویژه دولت

در دیدارهای اخیر استاندار با مقامات سازمان برنامه و بودجه، تخصیص اعتبار ۶۰۰ میلیارد تومانی برای پروژه‌های راه‌آهن شرق کشور به ویژه در قطعات خراسان جنوبی تصویب و مورد موافقت قرار گرفته است. این اعتبار، نشان‌دهنده نگاه ویژه دولت به توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی در منطقه شرق کشور و حمایت ویژه از پروژه‌های راه‌آهن است.

پروژه راه‌آهن شرق کشور به ویژه اتصال استان خراسان جنوبی به شبکه ریلی کشور، یکی از بزرگ‌ترین و حیاتی‌ترین پروژه‌های توسعه‌ای در حوزه حمل‌ونقل کشور است که پس از سال‌ها تلاش و پیگیری به مرحله اجرا و تسریع رسیده است.

 این پروژه نه تنها توسعه اقتصادی و تسهیل حمل‌ونقل را در استان و منطقه به دنبال دارد بلکه افق‌های جدیدی برای ترانزیت کالا و ارتباطات بین‌المللی در شرق ایران گشوده است.