به گزارش «خاورستان»،در یک جمع بندی و متناسب با نقش و کارکردها، عملکرد بسیج را می توان در پنج حوزه فعالیتی شامل فعالیت‌های نظامی، امنیتی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار داد.

 فعالیت های نظامی

۱- جنگ تحمیلی (دفاع مقدس)

به جرأت می‌توان هشت سال حضور مقتدرانه‌ی بسیج در صحنه‌های مختلف جنگ، تحمیلی و تقدیم ده‌ها هزار شهید و هزاران ایثارگر، جانباز و آزاده که منجر به پیروزی ایران اسلامی در این‌ جنگ شد را از مهمترین دستاورد‌های این نهاد مردمی دانست.

حضور بسیج در کنار سایر نیروهای مسلح و مسئول، به عنوان ذخیره تمام نشدنی نیروهای مردمی، آنچنان در این جنگ نابرابر که تمام دنیا در مقابل جمهوری اسلامی قرار گرفته بود، مؤثر واقع شد که تمام معادلات نظامی و سیاسی دشمنان اسلام را به شدت برهم زد، و این در حالی بود که نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران با اتکا به قدرت الهی و پشتیبانی خالصانه‌ی مردم، با کمترین امکانات توانستند با پیروزی در این جنگ، برگ زرین دیگری را برصفحات زرین انقلاب اسلامی بیافزایند.

این نقش آفرینی نه تنها در بعد نظامی بلکه در جهت ارتقاء روحیه ی سربازان اسلام و ایجاد امیدواری و افزایش قدرت پایداری درمردم کشورمان نیز بسیار مؤثر واقع شده و متقابلاً باعث ایجاد یأس، ترس و در نهایت تردید از ادامه‌ی جنگ در دشمنان اسلام گردید.

ایجاد وحدت و همدلی در مردم، بروزو شکوفایی ابتکارات، خلاقیت ها و نوآوریها، کسب کوله باری از تجارب بسیار ارزشمند وده ها و بلکه صد ها دستاورد دیگر از آثار این حضور تلقی می شوند.

۲- مبارزه باضد انقلاب

انقلاب نوپای اسلامی که در آغاز تولد خود دچار وضعیت آشفته و نابسامانی بود همانند بسیاری از انقلاب‌های جهانی از همان ابتدا با سوء استفاده دشمنان انقلاب و ایادی آن‌ها در داخل کشور مواجه گردید و در حالی‌که هنوز کنترل امور به طور کامل در دست مسئولین قرار نگرفته بود تحرکات ضد انقلاب و توطئه چینی آنان پیوسته خساراتی را به بار می‌آورد. تعطیلی یا کندشدن فعالیت برخی دستگاه‌های دولتی اعم از نظامی و غیرنظامی نیز سبب شده بود که نظام خدماتی و امنیتی کشور تا حدود زیادی مختل گردد وهمین مسئله به تشدید ناامنی های ناشی از حضور ضدانقلاب دامن می زد.

گام نخست از حضور نیرو‌های مردمی در نقش مدافعان امنیت با در دست گرفتن کنترل عبور و مرور و نظم شهری، ایست و بازرسی و حفاظت از اماکن توسط رده‌های مقاومت بسیج تا چندین سال پس از انقلاب ادامه یافت و با ناامن شدن صحنه ی عملیات برأی ضدانقلاب، به تدریج امنیت کامل در سایه‌ی حضور مقتدرانه‌ی نیروهای مردمی و سایر نیرو‌های امنیتی به طور کامل ایجاد شد.

این اقدامات در بسیاری از اوقات نه تنها باعث برهم خوردن نقشه های‌ ضدانقلاب می‌شد بلکه معمولاً افشای توطئه‌ی آنان و در نتیجه دستگیری این افراد رانیز به دنبال داشت.

۳- مشارکت در پایان دادن به درگیری‌های کردستان

همگام باتحرکات ایادی دشمن در داخل کشور، شهرهای مرزی نیز با تحریک فرصت طلبان دستخوش تشنجو ناامنی شدید گردید تا جایی که برخی از شهرها به طور کامل در تصرف ضد انقلاب قرارگرفت.

حضور نیرو های مردمی (بسیج) برأی مقابله با ضدانقلاب در این شهرها نیز نقش بسیار مؤثری در بازگشت آرامش به این مناطق ایفا نمود که نمود عینی آن را می‌توان در پاسخ مردم به فراخوان عمومی حضرت امام (ره) برأی آزادسازی پاوه مشاهده کرد که تعداد زیادی از امت حزب الله با استفاده از وسایل نقلیه‌ی شخصی و هر نوع سلاحی که در دست داشتند به سوی پاوه هجوم برده و این شهر را از دست ضدانقلاب خارج ساختند.

۴- مقابله با بحران‌های شهری

نقش بسیج مردمی در پایان دادن به غائله گنبد در اوایل انقلاب، نقش ارزشمند بسیج مردم آمل برأی مقابله با منافقین و ضدانقلاب در شهر و جنگل‌های این شهر، کمک به رفع فتنه در برخورد با اغتشاشات شهری ازجمله در قزوین، اراک، اصفهان، مشهد، تهران و برخی شهر های دیگر یکی دیگر از عملکردهای موفق بسیج محسوب می گردد.

این مسئله بخصوص در رابطه با اغتشاشات رخ داده در سال های اخیر که با حضور بسیج بدون درگیری و استفاده از قوه قهریه پایان یافته از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است.

۵- مقابله با اشرار

همکاری با نیرو‌های مسلح، به ویژه نیروی انتظامی برأی مقابله با اشرار در همه‌ی نقاط بخصوص در مناطق مرزی شرق و شمال شرق کشور که هم اکنون نیز ادامه دارد یکی دیگر از آثار مثبت حضور نیروهای بسیجی در ایجاد و حفظ امنیت است و این نقش در برخی نقاط کشور نیز در مقیاس محدود تر مصداق داشته است.

۶- پشتیبانی از جنگ

بسیج علاوه بر حضور فیزیکی در طول هشت سال دفاع مقدس در مورد تأمین و پشتیبانی نیاز‌های جنگ نیز به طور مستقیم یا غیرمستقیم نقش داشته است. جمع آوری و هدایت کمک‌های مردمی توسط رده‌های مقاومت بسیج و مشارکت بسیجیان در ساخت بخشی از مهمات جنگی مانند گلوله‌های توپ و خمپاره و همچنین استفاده از تخصص و تجارب آنان برأی ساختن تجهیزات و وسایل جنگی، بخش دیگری از این نقش آفرینی محسوب می شود.

ب- فعالیت های امنیتی

۱- اقدامات حفاظتی

حفاظت از شخصیت‌های کشوری و منطقه‌ای، حفاظت از اماکن طبقه‌بندی شده و مهم، به خصوص در اوایل انقلاب-، حفاظت از هواپیماهای کشوری، کمک به خنثی‌سازی توطئه‌هایی مانند ترور، بمب گذاری، آدم ربایی و ... از دیگر کارکردهای بسیار مؤثر بسیج بوده است. به طوری که پس از حضور بسیج در مأموریت‌هایی مانند مقابله با هواپیما ربایی، این مشکلات به طور کلی رفع و باندهای تبهکار زیادی شناسایی و دستگیر شدند.

۲- نقش اطلاعاتی

امروزه یکی از مهمترین عوامل ثبات وپایداری امنیت در کشورهای مختلف جهان را ناشی از هوشیاری و مشارکت مردم این کشورهادر برخورد با مسائل امنیتی می‌دانند، به طوری‌که این موضوع در بسیاری از کشورها به یک فرهنگ تبدیل شده و مردم پس از مشاهده هر گونه موضوع مشکوک، بلافاصله نیرو هایمسئول را مطلع می نمایند و این مسئله نیز موضوع دیگری است که با تدبیر حضرت امام (ره) در قالب یک شبکه ی گسترده ی ۲۰ میلیونی تحت عنوان ارتش ۲۰ میلیونی، تابحال توانسته خدمات قابل توجهی را در زمینه‌ی شناسایی و انهدام گروه‌های معاند وضدانقلاب و جاسوس و یا باند های قاچاق کالا و مواد مخدر و یا باند های فساد و آدمربایی ارائه کند.

۳- کشف و خنثی‌سازی اعتصابات

جلوگیری از گردش چرخ‌های اقتصادی و ایجاد اختلال در نظام خدماتی کشور، یکی دیگر از شیوه‌های استکبار ودشمنان ایران اسلامی برأی متوقف ساختن یا کند کردن حرکت پرشتاب انقلاب اسلامی به شمار می رود.

در زمینه ی خنثی سازی این معضل نیز اعضای بسیج، به ویژه بسیج ادارات و کارخانجات بسیار فعالانه و با هوشیاری کامل عمل نموده و هرگز به ضدانقلاب اجازه ندادند که وقف‌های در نظام اقتصادی و خدماتی کشور بوجود آورند.

عمده ترین نقش بسیجیان در این خصوص در دو بخش عمده قابل بررسی است.

۳-۱- ایفای نقش بجای عوامل اعتصاب کننده به عنوان جایگزین

۳-۲- کشف، شناسایی و خنثی سازی اقدامات عوامل اخلالگر

۴- جمع آوری سلاح و مهمات غیرقانونی

مشارکت و همکاری با سایر دستگاه های مسئول برأی جمع آوری سلاح و مهمات غیرقانونی توسط رده های مقاومت بسیج، نوعی دیگر از خدمات امنیتی بسیج محسوب می شود.

۵- تسلیح بسیجیان

تسلیح بسیجیان در مناطق مرزی و نقاط کور کشور (نقاط کویری و دور ازدسترس)، به ویژه تسلیح عشایر پر تلاش و غیور کشور، یکی دیگر از اقدامات بسیج می‌باشد که نقش عمده‌ای در بازدارندگی ایفا نموده است. ضمن اینکه از این نیروی کارآمد،گروهی را سازمان داده و بوجود آورده است که در هر زمان و مکان قادر است تا هنگامورود سایر نیرو های مسلح و مسئول به دفاع از سرزمین اسلامی بپردازد.

ج- فعالیت های فرهنگی

پس از شکست و ناکامی استکبار در زمینه‌ی مسائل نظامی، تهاجم فرهنگی دشمن با سرعت فراوان توسعه یافته و با استفاده از متنوع‌ترین و جدید‌ترین ابزار درزمینه های مختلف مورد استفاده‌ی آنان قرار گرفت. از این رو برنامه های بسیج نیز باگرأیش کاملاً محسوس، به این سمت سوق داده شد و تلاش شد تا از تمام امکانات وتوانائی های این مجموعه ی عظیم برأی مقابله با این تهاجم گسترده نهایت استفاده به عمل می‌آید.

مهمترین مصادیق این اقدامات را می توان به شرح زیر نام برد:

۱- امربه معروف و نهی از منکر

رده‌های مقاومت بسیج و اعضای آن نقش بسیار مؤثری دراحیاء این سنت الهی به عنوان یکی از بهترین و کارآمد ترین شیوه‌های مقابله با تهاجم فرهنگی ایفا نموده‌اند. این حرکت اسلامی- یعنی حساسیت نشان دادن نسبت به منکرات وترویج معروفات- به قدری مؤثر بوده که باعث از بین رفتن یا کمرنگ شدن بسیاری ازناهنجاری ها و معضلات اخلاقی و فرهنگی در جامعه شده است.

این مأموریت تا آن اندازه حائز اهمیت بوده که رده‌های بسیج تا‌کنون ده‌ها شهید و جانباز را تقدیم انقلاب اسلامی کرده‌اند.

در این رابطه اگر چه تلفات و خسارت‌هایی به کشور تحمیل شده و تعدادی از بهترین فرزندان این مرز و بوم را قربانی خود ساخته است اما عدم توفیق کامل دشمن در دستیابی به اهداف این توطئه را می‌توان مرهون حضور ایثارگرانه‌ی بسیجیان و امت حزب الله در صحنه ی مبارزه با این تهاجم دانست.

۲- ترویج فرهنگ وارزش های اسلامی و انقلابی

ترویج و توسعه‌ی فرهنگ ناب محمدی (ص)، فرهنگ جبهه وجنگ و تفکر بسیجی و همچنین احیاء ارزش های دینی و ملی یکی دیگر از برکات بسیج محسوبمی شود.

اندیشه و تفکر بسیجی، التزام او به سنت ‌های اسلامی و سنت‌های پسندیده اجتماعی و طراحی برنامه‌های مناسب برأی توسعه‌ی این فرهنگ از طریق رده‌های مقاومت بسیج یکی از اصولی‌ترین اقدامات در این زمینه محسوب می‌شود.

برگزاری انواع مراسم و مناسبت های اسلامی، برگزاری یادواره های شهدا، تجلیل از ایثارگران و خانواده های آنان، جلب و جذب جوانان به سوی معنویت و ... از جمله اقدامات مؤثری به شمار می‌روندکه بسیج در این زمینه انجام داده است.

۳- فعالیت‌های فرهنگی و هنری

برگزاری انواع جشنواره‌ها و مسابقات فرهنگی، برگزاری انواع اردوهای زیارتی، سیاحتی و بازدید از جبهه، برگزاری انواع مراسم عبادی، فرهنگی و سیاسی، فعالیت در زمینه‌های هنری مانند فیلم، تئاتر، سرود، چاپ و نشر کتاب و نشریات و ده ها فعالیت دیگر همگی از مصادیق فعالیت در این زمینه می باشند.

۴- فعالیت‌های علمی، آموزشی و توجیهی

برگزاری انواع کلاس‌ها و جلسات آموزشی و توجیهی در مورد مسائل عقیدتی، سیاسی و فرهنگی و پاسخ به شبهات و سئوالات بسیجیان و جوانان کشور، اعزام مبلغ و سخنران به مراکز آموزشی، دستگاه‌های دولتی و سایر مراکز تجمع نیز در ارتقاء سطح فکری و فرهنگی جامعه بسیار مؤثر بوده و از بروز بسیاری از انحرافات فکری و اخلاقی جلوگیری نموده است.

۵- ایجاد تشکل‌های فرهنگی و آموزشی

ایجاد، توسعه و تجهیز کانون‌های جوانان بسیج در بسیاری از شهر‌های کشور، ایجاد کانون‌های فرهنگی بسیج در مساجد، تأسیس دارالقرآن‌های بسیج، راه‌اندازی مراکز مشاوره، ایجاد مؤسسات فرهنگی و علمی، تأسیس باشگاه‌های ورزشی، ایجاد هسته‌ها و گروه‌های علمی، فرهنگی و هنری دررده‌های مقاومت بسیج به خصوص رده‌های قشری و ... نیز از دیگر دستاورد های بسیج در جهت پیشگیری و مقابله با تهاجم فرهنگی محسوب می‌شوند.

د- فعالیت های اجتماعی

فعالیت‌های بسیج در زمینه‌ی مسائل اجتماعی و همکاری با دولت نیز به قدری گسترده است که آثار آن به وضوح در جامعه قابل لمس و مشاهده می باشد.

مهمترین مصادیق عملکرد در این زمینه را نیز می توان در موضوعات زیر خلاصه نمود.

۱- مأموریت های امداد و نجات

نقش بسیج در امدادرسانی به مردم و مناطق بحران زده با توجه به شبکه گسترده‌ی رده‌های مقاومت بسیج، به عنوان قابل دسترس ترین نیروها،بسیار حائز اهمیت بوده است. به طوری که پیوسته بسیجیان اولین کسانی بوده و هستند که هنگام بروز حوادث اعم از طبیعی مانند سیل و زلزله یا غیرطبیعی مثل بمباران‌ها و آتش‌سوزی ها در صحنه حاضر و به کمک مردم شتافته اند.

حضور بسیج در امدادرسانی به مناطق زلزله زده رودبار و منجیل، قائنات و بجنورد، اردبیل و یا مناطق سیل زده شمال کشور، همچنین مناطق جنگ زده کشور و یا مناطقی که در طول جنگ مورد هدف بمب ها و موشکهای عراق قرار گرفت نمونه‌هایی از نقش و حضور بسیج در این زمینه می باشد.

۲- همکاری با دولت

بارز ترین عملکرد بسیج در همکاری با دولت در اجرأی طرح ملی ریشه‌کنی فلج اطفال که با شرکت هزاران نفر از عضای بسیج و بکارگیری رده های مقاومت اجراشد قابل رؤیت است. اجرأی این طرح توسط بسیج، نه تنها باعث صرفه جویی قابل توجهی درهزینه ها گردید بلکه به لحاظ گستردگی رده های بسیج در اقصی نقاط کشور، تمامی مناطق حتی دور افتاده‌ترین نقاط را به راحتی تحت پوشش قرار داد.

سایر اقدامات قابل توجه در این زمینه شامل فعالیت هایی مانند: اجرأی طرح‌های درختکاری که همه ساله اجرا می‌گردد، طرح نگهداری و توسعه‌ی مراتع، طرح بیمه‌ی روستائیان، طرح آموزش بهداشت خانواده، طرح آمارگیری اماکن مذهبی، مشارکت در طرح کویرزدایی وده ها اقدامارزنده دیگر می شود.

هـ- فعالیت های اقتصادی

بسیج در زمینه‌ی فعالیت‌های اقتصادی نیز گام های مثبتی را برداشته است که اهم آن ها عبارتند از: 

۱- مقابله با گرانفروشی و احتکار بالا

یکی از معضلاتی را که بسیج برأی حل آن به یاری نظام اقتصادی کشور شتافت، موضوع مقابله با گرانفروشی و احتکار کالا است.

این همکاری بخصوص پس از پایان جنگ که بازار از عدم ثبات و پایداری قیمت‌ها و گرانفروشی و احتکار رنج می‌برد، توانست تا حدود زیادی مشکل را برطرف و پایداری لازم را به بازار باز گرداند.

۲- مشارکت در سازندگی کشور

حضور فعال و پرشور متخصصین و اعضای بسیج در طرح‌ها و پروژه‌های مختلف سازندگی در قالب فعالیت‌های پیمانکاری برأی ساختن جاده‌ها، سدها، لوله کشی آب و گاز و سایر تأسیسات شهری و روستایی، فعالیت دیگری است که اگر چه شاید بازتاب چندانی در اذهان عمومی نداشته اما آثار مثبت فراوانی را به ارمغان آورده است.

۳- ایجاد تعاونی های چند منظوره

نقش بسیجیان در توسعه‌ی فعالیت‌های صنعتی، کشاورزی و خدماتی در قالب تأسیس تعاونی‌های چندمنظوره نیز بسیار چشمگیر بوده است.

در واقع بسیج با فراهم کردن تسهیلات لازم برأی ایجاد این فعالیت‌ها ضمن ایجاد اشتغال برأی بسیجیان و افراد جامعه، به طورمستقیم و یا غیرمستقیم در شکوفایی اقتصاد کشور به ایفای نقش پرداخته است.