حالت تاریک

آیین «بیل‌زنی» خوسف با قدمت سه‌قرن در ظهرعاشورا

آیین «بیل‌زنی» خوسف با قدمت سه‌قرن در ظهرعاشورا

«بیل‌زنی» خوسف با قدمتی حدود ۳۰۰ سال، همزمان با ظهر عاشورا برای ابراز محبت دلدادگان حسین ابن علی (ع) برگزار می‌شود.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی«خاورستان»، عاشورای حسینی برای شیعیان و آزادگان جهان روزی متفاوت با تمام روزهای سال است و ائمه معصومین (ع) و بزرگان اخلاق برای این روز سفارش‌های ویژه‌ای کرده‌اند. قدیمی‌ترها بیشتر به یاد دارند که سوگواران حسینی در شب عاشورا بر سر و سینه می‌زدند و این گونه فریاد می‌زدند که «امشبی را شه دین در حرمش مهمان است؛ مکن ای صبح طلوع...»

عاشورا روز مصیبت و حزن ائمه اطهار(ع) و روزی است که دل‌های شیعیان و عزاداران حسینی حال و هوای دیگری دارد. از امام صادق(ع) پرسید «چرا روز عاشورا، روز مصیبت و غم و اندوه و گریه شد؛ در صورتی که روز وفات پیغمبر(ص) و فاطمه (ع) و شهادت امیرمومنان (ع) و شهادت امام حسن (ع) این چنین نیست؟» و آن حضرت فرمود: به جهت این که مصیبت روز حسین (ع) از هر روزی سنگین‌تر است. زیرا اصحاب کساء که نزد خدا از همه آفریدگانش عزیزتر بود، پنج تن بودند و حسین (ع) آخرین آنان بود و چون آن حضرت به شهادت رسید، دیگر کسی که مایه عزت مسلمانان و تسلی خاطر آنان باشد، نماند و با رفتن او گویی همه آنان رفتند، چنان که آن حضرت در حیات بود، گویی همه آنان زنده بودند.

عشق و ارادت مردم خراسان جنوبی نیز بر کسی پوشیده نیست. مردم این دیار از دیرباز در کمک به عتبات عالیات زبانزد بوده و در مراسم‌ها و مناسبت‌های مختلف ملی و مذهبی عشق شأن را به ائمه اطهار به اثبات رسانده‌اند.

مردم این نقطه از کشور، از گذشتگان دور سنت‌هایی داشته که نسل به نسل و سینه به سینه منتقل می‌شود تا بگویند عشق و مودت شأن به معصومین در هیچ برهه‌ای از تاریخ به فراموشی سپرده نمی‌شود.

از بیل بنی‌اسد تا بیل اهالی خوسف

«بیل‌زنی» خوسف با قدمت حدود ۳۰۰  سال، همزمان با ظهرعاشورا برای ابراز محبت دلدادگان حسین ابن علی (ع) برگزار می‌شود. این مراسم که خاص خراسان جنوبی و شهرستان خوسف است، نوعی شبیه‌سازی از تلاش و عزاداری طایفه بنی‌اسد در صحرای کربلا محسوب می‌شود و در سال ۱۳۹۱ به شماره ۵۰۸ در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.

مردم منطقه از دیرباز اعتقاد دارند بیل‌زنی در عصر عاشورا مایه برکت محصولات کشاورزی آنان در سال زراعی می‌شود و کشاورزان در چنین روزی و با شرکت در مراسم بیل‌زنی و نخل‌گردانی، روزی حلال خود را به واسطه امام حسین (ع) از خداوند طلب می‌کنند.

همچنین به هم خوردن بیل‌ها در روز عاشورا نماد رویارویی لشکریان کفر و لشکریان امام حسین (ع) است که جنگ لشکریان یزید علیه لشکر کوچک سیدالشهدا و مظلومیت شهدای کربلا را نشان می‌دهند.

مرسوم است هر سال همزمان با روز عاشورا نخل‌ها و دسته‌های سینه‌زنی، زنجیرزنی و بیل‌زنی از محل استقرار هیأت خود به سمت خیابان شهید مطهری به حرکت در می‌آیند و با عزاداری، نوحه‌سرایی و مرثیه‌خوانی و سردادن شعارها و نوحه‌ها، با نظم خاصی وارد قتلگاه حسینیه صاحب‌الزمانی می‌شوند.

برای برپایی آئین بیل‌زنی در هر یک از دو هیئت خوسف دو دسته ۱۵ نفری که در مجموع چهار دسته هستند، تشکیل می‌شود و هر یک از نفرات بیل به دست، دایره‌وار و به هم چسبیده بیل‌هایشان را به طرف آسمان می‌گیرند و هنگام حرکت هر یک از نفرات به هوا پریده و تیغه بیلش را به بیل‌های دیگر می‌زند و همه با هم یکصدا می‌گویند «حیدر علی».

گروه دیگری از عزاداران نیز با حمل کجاوه‌ای بزرگ به عنوان نخل و نمادی از تشییع پیکر مطهر امام حسین (ع) و کجاوه یا گهواره‌ای کوچک‌تر به نشانه تشییع پیکر طفل شیرخوار آن حضرت، نوحه‌سرایی می‌کنند.

نخل کوچک جلوی نخل بزرگ و دسته‌های بیل‌زنی، سینه‌زنی و زنجیرزنی هم در جلو آنها به طرف محل موسوم به قتلگاه حرکت می‌کنند و در بین راه هیأت و دسته دیگر بیل‌زنی و نخل‌گردانی به استقبال آنها می‌آیند.

این مراسم نماد حزن بی‌پایان مردم این دیار برای دفن جسم‌های آسمانی، مانده در زیر آفتاب صحرای کربلا است که هر سال در روز عاشورا و تاسوعا خود را در میان سیل عزاداران حسینی برگزار می‌شود.

این مراسم که توسط «ملا علی‌اکبر خوسفی» بنیانگذار حوزه علمیه خوسف بنا نهاده شد، در شهرستان‌های دیگر به چشم نمی‌خورد اما آوازه، شور و حال خاص آن، دلدادگان و عاشقان زیادی را از سراسر کشور به خود جذب کرده است.

این مراسم به گفته مردم در سال ۱۳۲۷ شمسی ممنوع شد و پس از مدتی دوباره به مرحله اجرا درآمد. قدیمی‌ها می‌گویند وقتی برگزاری مراسم بیل‌زنی ممنوع شد، آن سال محصول کشاورزان خشک شد و در نتیجه، آنها بیل‌زنی را باعث خیر و برکت و محفوظ‌ ماندن محصولات کشاورزی از بلایا می‌دانند.

شور حسینی در عاشورا

اما امروز نه فقط شیعیان که مسلمانان و پیروان سایر ادیان الهی و همه آزادگان جهان در ماتم سرور آزادگان می‌سوزند و اشک ماتم می‌ریزند. در آموزه های دینی هم سفارش شده که شیعیان در این روز تمام کارهای خود را رها کرده و فقط در جلسات و هیات‌ها به عزاداری و سینه‌زنی و همچنین ذکر مصیبت و نوحه‌خوانی و مقتل خوانی برای سیدالشهدا(ع) و یاران باوفایش بپردازند.

از امام رضا(ع) روایت شده «هر کسی در روز عاشورا کارهایش را تعطیل کند، خدا نیازهای دنیا و آخرت او را برآورده کند و هر که روز عاشورا، روز مصیبت و غم و اندوه و گریه او باشد، خدا روز قیامت را روز شادی او قرار دهد و چشمش به دیدار ما در آن روز روشن شود.» سپس آن حضرت فرمود:‌ هر کسی که روز عاشورا را برای سود دنیوی خود انتخاب کند و چیزی را در آن روز بیاندوزد، خدا به اندوخته اش برکت ندهد.

هر چند روزه گرفتن در این روز مکروه است، ولی برای نزدیک شدن به حالت سیدالشهدا(ع) و یارانش که تشنه و گرسنه بودند؛ بدون آنکه قصد روزه کنیم؛ می‌توانیم از خوردن و آشامیدن پرهیز کنیم و در این روز تلاش کنیم تا از انجام هر کاری که نوعی خشنودی محسوب می‌شود؛ دوری کنیم.

تلاوت هزار مرتبه سوره توحید، قرائت زیارت عاشورا با صد لعن و سلام، نفرین و لعنت فرستادن بر قاتلان امام حسین(ع)، تسلیت گفتن این روز به شیعیان و خواندن کتاب مقتل از دیگر کارهایی است که در این روز سفارش شده است.

شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح می‌نویسد: انسان باید در روز عاشورا مشغول کاری از کارهای دنیا نشود، بلکه در گریه و نوحه و مصیبت باشد و اهل خانه خود را دستور دهد که عزای آن حضرت را بپا دارند و مشغول ماتم و سوگواری باشند، چنان‌که در سوگ عزیزترین اولاد و اقوام خود مشغول می‌شوند و در آن روز بی‌آنکه قصد روزه کنند، از خوردن و آشامیدن امساک ورزند و در پایان روز پس از عصر غذا بخورند گرچه به جرعه آبی باشد.

روز عاشورا و حادثه کربلا فقط یک حادثه نبود که به گفته رهبر معظم انقلاب «عاشورا یک فرهنگ است که در سبک زندگی پیروان سید و سالار شهیدان در تمام سال رخ می‌نماید؛ گاهی در دوستی‌ها، گاهی در دشمنی‌ها، زمانی در قضاوت‌ها، زمانی در تصمیم‌گیری‌ها و خلاصه سبک زندگی حسینی در تار و پود اعمال و رفتار شیعیان گره خورده و جداشدنی نیست. چرا که «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا».

 

درباره نویسنده

لینک کوتاه خبر

نظر / پاسخ از