به گزارش پایگاه خبری تحلیلی«خاورستان»، چون از هر طرف کعبه تا ۴۸ میل، جزء حرم است، به قراردادهایی که در این مناطق بسته می‌‏شود، «عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ» گفته می‌شود. مثل پیمان حدیبیه که در ۱۵ میلی مکّه بسته شد.

آوردن کلمۀ «مسجد الحرام» در بیان محلّ قرارداد، اشاره به اهمیّت آن مکان است، وگرنه پیمان‌‏های دیگر نیز که در کنار مسجد‌الحرام نباشد، لازم الوفاست.

۱. چون یهود و مشرکان، بیشترین دشمنی را با مسلمانان دارند، («لَتجدنَّ اشدّ الناسِ عَداوةً للّذین آمنوا الیهود و الّذین اشرکوا» (مائده، ۸۵)) از بیشتر آنان انتظار وفاداری نداشته باشید. «کَیْفَ یَکُونُ...»

۲. هنگام انتقاد، کلّی نگوییم و به افراد سالمِ گروه‏‌ها هم توجّه کنیم. «إِلَّا الَّذِینَ عاهَدْتُمْ»

۳. با دشمنان خود، در وفاداری به پیمان‏‌ها یا نقض آن، مقابله به مثل کنید. «فَمَا اسْتَقامُوا لَکُمْ...»

۴. تقوا و وفای به عهد، ملازم یکدیگرند. «فَاسْتَقِیمُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَّقِینَ»

«کَیْفَ وَ إِنْ یَظْهَرُوا عَلَیْکُمْ لا یَرْقُبُوا فِیکُمْ إِلاًّ وَ لا ذِمَّةً یُرْضُونَکُمْ بِأَفْواهِهِمْ وَ تَأْبی‏ قُلُوبُهُمْ وَ أَکْثَرُهُمْ فاسِقُونَ» « چگونه (می ‏توان با آنان پیمانی داشت) در حالی که اگر بر شما دست یابند، هیچ خویشاوندی و پیمانی را دربارۀ شما مراعات نمی‏ کنند. شما را با زبانِ (نرم) خویش راضی می‏ کنند، ولی دلهایشان پذیرا نیست و بیشترشان فاسق و (پیمان شکن) اند.»

«ال»، به معنای خویشاوندی، همسایگی و روابط عاطفی و انسانی و عرفی است. (میان مسلمانان صدر اسلام و مشرکان، قرابت و خویشاوندی وجود داشت.)

«ذِمَّةً»، به معنای عهد و پیمانی است که وفای به آن لازم است و اگر نقض شود، مردم، عهدشکن را مذمت می ‏کنند. این آیات نیز دلیل فرمان سختگیری نسبت به پیمان شکنان مشرک است. به صرف اینکه اگر دشمن بر ما غالب شود چنین و چنان خواهد کرد، نمی ‏توان به او حمله کرد، بلکه باید قرائنی بر توطئه و تجاوز او باشد و گر نه قصاص قبل از جنایت می ‏شود.