به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، در تفسیر صفحه 184 قرآن کریم آمده است: «ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلی‏ قَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ وَ أَنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ» «آن (کیفر) بدین سبب است که خداوند، نعمتی را که به قومی عطا کرده، تغییر نمی‏ دهد، مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند، و همانا خداوند، بسیار شنوا و داناست.»

نکته‌های سورۀ انفال - آیۀ ۵۳:
در احادیث متعدّد، عواملی مانند ظلم و گناه، سبب تغییر نعمت‌های الهی به حساب آمده‌‏اند؛ چنان‌که بازگشت از گناه و انحراف و حرکت در مسیر حق، موجب سرازیر شدن انواع نعمت‌های الهی است. (تفاسیر نور الثقلین و فرقان)

گناهان و ستم‏‌ها، انسان را از لیاقت بهره‌‌وری از لطف الهی دور می‌‏کند. چنان‌که حضرت علی علیه‌السّلام در خطبۀ قاصعه بدان اشاره نموده و در دعای کمیل می‏‌خوانیم: «اللهم اغفر لی الذنوب التی تهتک العصم» «اللهم اغفر لی الذنوب التی تغیر النعم...»

در نامۀ حضرت علی علیه‌السّلام به مالک اشتر می‌خوانیم: هیچ‌چیز مانند ظلم و ستم، نعمت‌‏های الهی را تغییر نمی‌دهد، چون خداوند نالۀ مظلوم را می‌‏شنود و در کمین ظالمان است. (نهج‌البلاغه، نامه ۵۳)

امام صادق علیه‌السّلام فرمودند: همواره از سختی‌‌ها و گرفتاری‏‌‌های روز و شب که عقوبت معصیت و گناهان شماست، به خدا پناه ببرید. (تفسیر اثنی‏ عشری، کافی، ج ۲، ص ۲۶۹)

پیام‌های سورۀ انفال- آیۀ ۵۳:
۱. انسان ذاتاً شایستۀ دریافت نعمت‌های الهی است. «أَنْعَمَها عَلی‏ قَوْمٍ»

۲. زوال نعمت‌‏ها، از ناحیۀ خود ماست، وگرنه سنّت خدا بر استمرار نعمت‌هاست. «ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّراً نِعْمَةً» «حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ»

۳. دادن‌‌ها و گرفتن‏‌ها از سوی خدا، قانونمند و حکیمانه است. «لَمْ یَکُ مُغَیِّراً نِعْمَةً» «حَتَّی یُغَیِّرُوا...»

۴. رحمت خداوند بر غضبش مقدّم است. «أَنْعَمَها عَلی‏ قَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا»

۵. در اسلام علاوه بر کیفر فردی، کیفرهای اجتماعی نیز قانون دارد. «عَلی‏ قَوْمٍ»

۶. فطرت انسان، بر ایمان و پاکی استوار است و این انسان است که خود را تغییر می‌‏دهد. «یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ»

۷. انسان، تاریخ را می‌سازد؛ نه آنکه اقتصاد، جبر تاریخ و محیط، انسان را بسازد. «حَتَّی یُغَیِّرُوا...» البتّه محیط و اقتصاد بی‌‏اثر نیست، لکن نقش اصلی با ارادۀ انسان است، و هیچ‌یک از آنها انسان را مجبور نمی‌‏کند.

۸. افراد، جامعه را می‌‏سازند و هر گونه تحوّل مثبت یا منفی در جامعه، بر پایۀ تحوّلِ فکری و فرهنگی افراد است. «قَوْمٍ» «یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ»

۹. سعادت و شقاوت ملّت‌‏ها، در گرو تحوّلات درونی آنهاست؛ نه قدرت و ثروت. «حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ»

۱۰. در تحلیل سرنوشت جوامع، محور، روحیّۀ مردم است؛ نه شانس، خرافات، نظام‌‌های حاکم، جبرِ تاریخ و... «یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ»

۱۱. همۀ ما تحت نظر خدا هستیم و کیفر کفّار متّکی بر علم گسترده خداوند است. «أَنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ»

انتهای خبر/