اتصال بیرجند به ریل سراسری یکی از مطالبات ۲۲ ساله مردم خراسان جنوبی به شمار می‌رود و اگر بخواهیم به نقطه آغازین طرح بازگردیم باید خبرهای آن را از رسانه‌ها در دهه ۸۰ مرور کنیم.

اولین بار سال ۱۳۸۰ مجمع نمایندگان استان خراسان (قبل از تقسیم) و سیستان و بلوچستان احداث راه آهن را از رئیس جمهور وقت تقاضا کردند که این درخواست برای بررسی به وزارت راه و ترابری وقت و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارجاع شد.

پس از آن در سفرهای مختلف مسئولان کشوری و روسای جمهور وقت به خراسان جنوبی این مطالبه همچنان ادامه داشت اما طرح ریلی استان عملیاتی نشد یا به رغم کلنگ زنی با چالش‌های فنی و اعتباری همراه بود.

تا اینکه این مطالبه‌ در سومین سفر دور اول سفرهای استانی رئیس جمهور از سوی مردم، نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، نخبگان و مسوولان استان مطرح شد و تسریع در تامین مالی پروژه راه‌ آهن بیرجند - قاین - یونسی جزو مصوبات سفر استانی قرار گرفت.

پس از این دستور رئیس جمهور، دوره تازه‌ای از تلاش‌ها برای تامین منابع مالی و سرعت دادن به پروژه ریلی خراسان جنوبی آغاز شد و آیت الله رئیسی در پایان دومین سفر استانی به خراسان جنوبی اعلام کرد که تمامی مقدمات طرح راه‌آهن استان فراهم شده است.

 با گره‌گشایی اعتباری از این ابر پروژه ریلی شرق کشور در دولت سیزدهم قرار است عملیات اجرایی کل قطعات این مسیر در استان روز چهارشنبه ۱۵ شهریور با حضور رئیس جمهور آغاز شود.

سه مسیر اعتباری برای راه آهن خراسان جنوبی

با پیگیری مستمر استاندار، مسئولان استانی و اهتمام دولتمردان در ۲ سال گذشته گشایش‌های خوبی از محل سه مسیر اعتباری برای این طرح زیرساختی اولویت‌دار حاصل شده است.

راه‌ آهن شرق کشور از بابت اتصال جنوب شرق به شمال شرق ایران اهمیت دارد که چابهار را به سرخس متصل می‌کند و نقش مهمی در حمل و نقل مسافر و کالا همچنین توسعه مبادلات تجاری با کشورهای همسایه به ویژه پاکستان و افغانستان دارد.

طول مسیر ریلی زاهدان - بیرجند - مشهد ۹۱۰ کیلومتر است که از این مقدار ۴۳۲ کیلومتر آن در جغرافیای استان خراسان جنوبی قرار دارد.

تامین مالی از سه مسیر اعتباری شامل مسیر اول از طریق کنسرسیوم بانکی برای تخصیص ۲۶ هزار میلیارد ریال اعتبار، مسیر دوم از محل تهاتر نفتی به عنوان منبع اعتباری مطمئن و مسیر سوم قانون بودجه سالانه است.

با پیگیری جدی مسوولان استانی، همت دولت و نمایندگان مجلس، همراهی قوای سه‌گانه و موافقت رهبر معظم انقلاب ۱۸۰ هزار میلیارد ریال از محل تهاتر نفت برای کل مسیر ریلی نهبندان - بیرجند - قاین - یونسی تامین اعتبار شده است.

این مبلغ برای اجرای ۱۳ قطعه در حوزه استحفاظی خراسان جنوبی در نظر گرفته شده که با تخصیص کامل اعتبار، امسال روند اجرای این طرح مهم و ملی شتاب خواهد گرفت.

مسیر نخست برای تامین اعتبار احداث راه‌ آهن بیرجند - یونسی که محل اتصال کریدور ریلی شرق کشور به راه‌ آهن بافق - مشهد است به دلیل اهمیت اتصال مرکز استان به خط ریلی در گام اول دنبال می‌شد اما از محل تهاتر نفتی کل مسیر راه‌آهن در حوزه سرزمینی خراسان جنوبی به طول ۴۳۲ کیلومتر به طور کامل تامین اعتبار شد.

اعلام آمادگی کنسرسیوم بانکی برای تزریق ۲۶ هزار میلیارد ریال

موضوع سرعت بخشیدن به روند احداث راه‌ آهن بیرجند - قاین - یونسی به عنوان مطالبه استان در سفر اول رئیس جمهور به خراسان جنوبی اوایل تشکیل دولت سیزدهم مطرح شد و طبق دستور آیت الله رییسی مقرر شد وزارت راه و شهرسازی این موضوع را تا حصول نتیجه پیگیری کند.

پیرو دستور رئیس جمهور مبنی بر ایجاد ساز و کار لازم از سوی وزارت راه و شهرسازی و بانک‌های عامل که جزو مصوبات سومین سفر دور اول سفرهای استانی دولت قرار گرفت، دور تازه‌ای از تلاش‌ها برای تامین منابع مالی و سرعت دادن به پروژه شروع شد.

در نهایت با پیگیری‌های مستمر استاندار خراسان جنوبی با بانک‌ها و وزارت‌خانه‌های متولی علاوه بر اعلام آمادگی کنسرسیوم بانکی برای تزریق ۲۶ هزار میلیارد ریال اعتبار به این طرح، دولت نیز در بودجه سالانه اعتباراتی برای آن در نظر گرفته است.

پیگیری‌ها برای تامین اعتبار و تسریع در اجرای طرح راه‌ آهن استان از مسیرهای دیگر اعتباری ادامه داشت تا اینکه اردیبهشت امسال استاندار خراسان جنوبی از تامین اعتبار ۱۸۰ هزار میلیارد ریال برای کل مسیر ریلی زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد از محل تهاتر نفتی خبر داد.

حالا با مشخص شدن پیمانکاران قطعات مختلف طرح ریلی خراسان جنوبی قرار است عملیات اجرایی این طرح که به رویایی برای مردم منطقه تبدیل شده بود، با حضور رئیس جمهور به طور رسمی آغاز شود.

استاندار خراسان جنوبی شب گذشته از سفر رئیس جمهور به این استان در روز چهار شنبه هفته جاری همزمان با اربعین حسینی خبر داد و گفت: فلسفه سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی دیدار مردمی است اما با توجه به پیگیری‌هایی که صورت گرفته قرار است عملیات اجرایی طرح راه آهن نهبندان - بیرجند - قاین - یونسی با حضور آیت الله رئیسی آغاز شود و این برنامه بدو ورود به بیرجند برنامه‌ریزی شده است.

۱۳ قطعه در خراسان جنوبی مشخص شده است

جواد قناعت عنوان کرد: پروژه راه آهن زاهدان - بیرجند - مشهد به طول ۹۱۰ کیلومتر به عنوان یک پروژه ملی و فراملی در دست اجراست که ۱۳ قطعه آن در قالب ۴۳۲ کیلومتر در حوزه سرزمینی خراسان جنوبی قرار دارد.

وی افزود: پیمانکاران این قطعات مشخص و زمین تحویل آنان شده‌ است که با تجهیز کارگاه‌ها برخی اقدامات شروع شده و در این سفر به صورت رسمی شاهد آغاز عملیات اجرایی راه آهن نهبندان - بیرجند - قاین - یونسی خواهیم بود.

سرپرست اداره‌ کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی درباره آخرین روند اجرای طرح ریلی استان به خبرنگار ما گفت: دولت سیزدهم برای تحقق وعده‌هایی که در زمینه راه‌ آهن به مردم خراسان جنوبی داده از سه مسیر تهاتر نفتی، کنسرسیوم بانکی از محل صندوق توسعه ملی و قانون بودجه سالانه وارد عمل شده و تهاتر نفتی منبع اعتباری مطمئن به شمار می‌رود که سیر اداری آن در حال انجام است.

میرمحمد مودی با بیان اینکه موافقت صندوق توسعه ملی برای مبلغ مورد تقاضا اخذ شده و بانک‌های عامل هم به عنوان کنسرسیوم پای کار آمدند افزود: اختلاف حقوقی در این بین وجود دارد و باید تضمین‌های لازم از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور صادر شود که با پیگیری‌های انجام شده در معاونت‌های ریاست جمهوری اکنون موضوع ابهام صدور تضمین از طریق سران سه قوه در دست پیگیری است.

وی عنوان کرد: اعتبار این پروژه در قانون بودجه سال ۱۳۹۹ حدود ۲۹۰ میلیارد ریال بود که به ۶۰۰ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۰ افزایش یافت و اعتبار پروژه ریلی استان در قانون بودجه از هزار و ۱۳۰ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۱ به هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است.

سرپرست اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی گفت: راه آهن شرق کشور به طول ۹۱۰ کیلومتر که از زاهدان شروع می‌شود و از نهبندان به طول ۴۳۲ کیلومتر تا خراسان رضوی ادامه می‌یابد، بزرگترین طرح ریلی کشور است که با توجه به بندر اقیانوسی چابهار، بهره برداری از این طرح باعث دگرگونی در بخش حمل و نقل این استان‌ها به ویژه ترانزیت کالا خواهد شد.

وی بیان کرد: قطعه‌ای از این مسیر که بیرجند را به ایستگاه یونسی متصل می‌کند در سال‌های گذشته کلنگ زنی شد اما تامین اعتبار نشده بود و در دولت سیزدهم با تاکید رئیس جمهور، پیگیری مسئولان استان و مساعدت دستگاه‌های کشوری از جمله وزارت راه و شهرسازی و وزارت نفت، این طرح مهم و ملی تامین اعتبار شد تا کل قطعات عملیاتی شود.

تهاتر نفتی راهگشا شد

مودی افزود: با هم‌افزایی وزارت راه و شهرسازی و وزارت نفت، پنج طرح ریلی از محل تهاتر نفتی برای اولین بار در کشور تامین اعتبار شده که یکی از این طرح‌ها، راه‌ آهن زاهدان - بیرجند - یونسی است و با پیگیری‌های مستمر مسئولان برای این تامین اعتبار سیر قانونی زیادی پشت سر گذاشته شد.

وی گفت: پیگیری‌های زیادی برای تامین منابع مالی در ۲ سال اخیر صورت گرفت و در نهایت استجازه مقام معظم رهبری برای تهاتر نفتی به مبلغ ۱۸۰ هزار میلیارد ریال بود که راهگشای طرح راه آهن خراسان جنوبی شد.

سرپرست اداره کل راه و شهرسازی خراسان جنوبی اظهار داشت: پیشنهاد تهاتر نفت از سوی خراسان جنوبی مطرح و پیگیری شد که پس از اخذ موافقت در سطح ملی، فرآیند اداری تزریق این اعتبار در حال طی شدن است.

وی افزود: همزمان ۹۱۰ کیلومتر طول مسیر راه‌ آهن زاهدان - بیرجند - یونسی - مشهد در حال مطالعه است؛ از نهبندان تا یونسی به طول ۴۳۲ کیلومتر که در حوزه سرزمینی خراسان جنوبی قرار دارد و پیمانکاران تمامی قطعات مشخص شده‌اند.

مودی گفت: یکسری از پیمانکاران در حال تجهیز کارگاه‌های خود هستند و برای تامین آب، سوخت و آزادسازی زمین تاکنون جلسات زیادی با پیمانکاران در تهران و خراسان جنوبی برگزار کردیم.

همچنین صبح امروز (سه‌شنبه) نشست پیمانکاران خط راه آهن نهبندان - بیرجند - قاین - یونسی با حضور استاندار خراسان جنوبی برگزار شد که جواد قناعت در این نشست تاکید کرد: عملیات اجرایی هر ۱۳ قطعه راه آهن استان به صورت همزمان آغاز شود و بدون وقفه ادامه یابد.

وی تصریح کرد: دستگاه‌های اجرایی هم پای کار باشند و با رفع موانع احتمالی به روند اجرای این طرح مهم و زیربنایی استان سرعت ببخشند.

رئیس جمهور قرار است در سومین سفر طی ۲ سال اخیر به خراسان جنوبی سفر کند.

آیت الله سید ابراهیم رئیسی ۱۹ شهریور ۱۴۰۰ در سومین سفر دور اول سفرهای استانی و ۲۴ و ۲۵ آذر سال گذشته در نخستین سفر دور دوم سفرهای استانی به خراسان جنوبی سفر کرد.