به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، حجت الاسلام احمد نجمی‌پور در یادداشتی نوشت: عاشورا تنها واقعه‌ای نیست که در آن، امام حسین(ع) و یارانش به شهادت رسیدند.

عاشورا و اربعین در اندیشه اسلام ناب، نه تنها یک فرهنگ پایدار بلکه یک مکتب است و در این فرهنگ و مکتب، مفاهیمی همانند عزت، ایثار، شجاعت، ایمان، عمل به تکلیف و... به برکت حماسه سیدالشهدا، تجلی تام و ماندگار پیدا کرده است.

به همین نسبت انتظار فقط اعتقاد به ظهور و منجی نیست؛ بلکه اعتقادی عملی و همراه با مسئولیت است و مهمترین مسئولیت آن، فراهم کردن زمینه‌های ظهور است و اعتقاد به ظهور، همراه با عمل به تکالیف، رنگ و بوی عبادت پیدا می کند؛ همان طور که رسول خدا فرمودند: «اِنْتِظارُ الْفَرَجِ عِبادَةٌ».

بنابراین انتظار فرج همانند عاشورا و اربعین، تبدیل به فرهنگ و مکتب شده است و این همسانی عمیق بین عاشورا و انتظار به قدری تام و تمام است که باید این دو مفهوم بلند شیعی را دو عنصر اصلی یک حقیقت اسلام ناب محمدی بدانیم. اسلام ناب چهار عنصر و رکن اساسی که عبارتند از بعثت، غدیر، عاشورا و انتظار که همگی با هم در مسیر تحقق عدالت و حقانیت الهی قرار دارند. 

مهمترین عوامل پیوند فرهنگ اربعین و فرهنگ انتظار

۱-اتصال به شجره طیبه و تقابل با شجره خبیثه: رسول خدا ذیل آیه شریفه «كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ» فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): «اَنا أَصْلُهَا وَ عَلیُّ(ع) فَرْعُهَا وَ الْأَئِمَّهًُْ(مِنْ ذُرِّیَّتِهِمَا أَغْصَانُهَا وَ عِلْمُ الْأَئِمَّهًِْ ثَمَرَتُهَا وَ شِیعَتُهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَرَقُهَا)» ، رسول خدا(ص) اصل و ریشه‌ی آن درخت است، امیرمؤمنان(ع)؛ تنه‌ی آن است و امامان از نسل علی(ع) شاخه‌های آن و دانش امامان(ع)، میوه‌های آن و شیعیان مؤمن، برگ‌های آن درخت اند.

رسول خدا(ص) در یکی از روزهای آخر عمر مبارکشان، در حالیکه دستشان به شانه امام حسین(ع) گذاشته بودند، خطاب به حضرت فاطمه(س) فرمودند: «مِن هذا المهدی الاُمَّه»۳شخص مبارک سید الشهدا(ع) تصریح دارند: «قَائِمُ هَذِهِ الْأُمَّةِ هُوَ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِي وَ هُوَ صَاحِبُ الْغَيْبَةِ وَ هُوَ الَّذِي يُقْسَمُ مِيرَاثُهُ وَ هُوَ حَيٌّ» در مقابل این شجره مبارکه و طیبه، شجره ملعونه و خبیثه‌ای است که از یزیدبن معاویه بن ابی سفیان تا سفیانی امتداد دارد: «و هُو عُثمانُ بنُ عَنسَبَهَ الاُمَویُّ مِن وُلدِ یَزیدبنِ مُعاویه».

۲- پیوند عاطفی میان سیدالشهداء(ع) و سیدالصُلحاء(عج): رابطه طرفینی امام حسین(ع) قهرمان نهضت عاشورا و حضرت مهدی(عج) قهرمان نهضت انتظار بسیار فراتر از رابطه پدری و فرزندی است چرا که در جملات زیبا و خالصانه ایشان نسبت به یکدیگر، صبغه خدایی دیده می‌شود چنانچه حضرت مهدی موعود(عج)، تعجیل در فرج خود را با عزاداری بر امام حسین(ع) پیوند زده است: «إِنِّي لَأَدْعُو لِكُلِّ مُؤْمِن‏ يَذْكُرُ مُصِيبَةَ جَدّی الشَّهِيدِ ثُمَّ يَدْعُو لِی بِتَعْجِيلِ الْفَرَج‏ وَ التَّایِید». عبارت سوزناک حضرت مهدی(عج) در رثای امام حسین(ع) در زیارت ناحیه مقدسه گویای این پیوند عاطفی است تا آنجا که می فرماید: «فَلَئِنْ أَخَّرَتْنِي الدُّهُورُ، وَ عَاقَنِي عَنْ نَصْرِكَ الْمَقْدُورُ، وَ لَمْ أَكُنْ لِمَنْ حَارَبَكَ مُحَارِباً، وَ لِمَنْ نَصَبَ لَكَ الْعَدَاوَةَ مُنَاصِباً، فَلَأَنْدُبَنَّكَ صَبَاحاً وَ مَسَاءً وَ لَأَبْكِيَنَّ عَلَيْكَ بَدَلَ الدُّمُوعِ دَماً، حَسْرَةً عَلَيْكَ وَ تَأَسُّفاً وَ تَحَسُّراً عَلَى مَا دَهَاكَ‏ وَ تَلَهُّفاً، حَتَّى أَمُوتَ بِلَوْعَةِ الْمُصَابِ‏ وَ غُصَّةِ الِاكْتِيَاب».

۳- وحدت در هدف و آرمان: همانطور که سیدالشهداء فرمود: «إِنّی لَمْ أَخرُجْ أَشِراً و لا بَطِراً و لا مُفْسِداً و لا ظالِماً، إِنَّما خَرجْتُ لِطَلَبِ إلاصلاحِ فی أُمَّةِ جَدّی، أُُریدُ أنْ آَمُرَ بالمَعروفِ و أنهی عَنِ المنکَرِ وَ اَسیرُ بِسیرَةِ جَدّی و أبی». من برای جاه طلبی و کام‌جویی و آشوبگری و ستمگری قیام نکردم، بلکه برای اصلاح در کار امت جدم قیام کردم می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر و به شیوه جد و پدرم حرکت کنم. اساس فرهنگ انتظار بر ظهور حضرت مهدی(عج) و احیای سنت‌های فراموش شده اسلام و نابودی سنت‌های باطل، استوار است و همانطور که حضرت سیدالشهداء(ع) به صورت شخصی از تحقق اهداف خود توسط فرزندش حضرت مهدی(عج) خبر می‌دهند: «لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ اَلدُّنْيَا إِلاَّ يَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اَللَّهُ ذَلِكَ اَلْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ رَجُلٌ مِنْ وُلْدِي فَيَمْلَأَ اَلْأَرْضَ عَدْلاً وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً». در حقیقت در زمان حکومت جهانی حضرت ولی عصر(عج)، بذرها و نهال‌های غرس شده در جریان کربلا، به بار خواهد نشست، به برکت آنها، جهان پُر از عدل و داد، و تمام اهداف انبیای الهی، از آدم تا خاتم(ص) محقق خواهد شد و بشر، طعم واقعی صلح و امنیت و سعادت را خواهند چشید.

۴- وحدت در خط و مشی و راهبرد: خط و مشی و راهبرد مشترک، از قوی ترین دلایل پیوند عاشورا و انتظار است. ائمه معصومین(علیهم السلام) در طول حیات طیبه شان بنابر مأموریت الهی، باید از راهبرد تقیه در جهت پیشبرد اهداف الهی خود بهره می گرفتند لذا عمدتاً بیعتی از طواغیت بر عهده آنها بود، اما در بین ایشان، سیداالشهداء و خاتم الاوصیاء(علیهما السلام) راهبردی متفاوت داشتند. سیدالشهدا با یزید بیعت نکرد و اعلام کرد: «یَزیدُ رَجُلٌ فاسِقٌ شارِبُ الْخَمْرِ، قاتِلُ النَّفْسِ المُحَرَّمَةِ، مُعْلِنٌ بِالْفِسْقِ، وَ مِثْلِی لا یُبایِعُ لِمِثْلِهِ». در موضوع مهدویت و انتظار نیز، مسئله عدم بیعت با حکومت نامشروع، کاملاً برجسته است.

در بسیاری از روایات، تصریح شده که علت و حکمت غیبت حضرت مهدی(عج) این است که آن حضرت، به وسیله غیبت، از یوغ بیعت با طاغوت های زمان، آزاد می‌شود تا تعهد و بیعتِ با هیچ طاغوتی را به عهده نداشته باشد و حضرت حجت(عج) در این خصوص می فرماید: «إنّهُ لَم يكُن أحدٌ مِن آبائي إلاّ وقَعَتْ في عُنُقِهِ بَيعةٌ لطاغِيَةِ زمانهِ، و إنّي أخرُجُ حينَ أخرُجُ و لا بيعةَ لأحدٍ مِن الطّواغيتِ في عُنُقي». وقتی این بیان را با کلمات امام حسین(ع) در مورد عدم بیعت، کنار هم قرار می‌دهیم، روشن می‌شود که راهبرد سازش ناپذیری و عدم بیعت در برابر طاغوتیان و ستمگران، در فرهنگ عاشورا و انتظار، مشترک است.

۵- شرایط اجتماعی یکسان وقوع حماسه عاشورا و ظهور: از موارد مشترک میان عاشورا و انتظار، شرایط اجتماعی متشابهی است که در زمان وقوع هر دو قیام وجود دارد.

قیام امام حسین(ع) در زمانی صورت گرفت که جامعه اسلامی به شدت به سمت فساد و تباهی سوق داده می شد و حاکمان فاسد و ظالم، در راس آن قرار گرفته بودند و شرائط به گونه ای بود که امام حسین(ع) فرمودند: «ألاَ تَرَونَ أنَّ الحَقَّ لا يُعمَلُ بهِ، و أنَّ الباطِلَ لا يُتَناهى عَنهُ». ۶-موانع و مشکلات مشترک: از دیگر وجوه مشترک بین اربعین و عاشورا و انتظار، موانع و مشکلاتی است که بر سر راه هر دو، وجود دارد. قیام امام حسین(ع) در شرائط بسیار سختی صورت گرفت؛ به طوری که در زیارت مقدسه و به بیان بقیه الله(عج) آمده است: «قَدْ عَجِبَتْ مِنْ صَبْرِكَ مَلائِكَةُ السَّمَاوَاتِ». هم اکنون پس از ۱۴ قرن، شیعیان به یاد مصیبت ها و مظلومیت های امام حسین(ع) و اهل بیت آن حضرت اشک می ریزند و در خصوص قیام حضرت مهدی(عج) نیز امام صادق(ع) می فرمایند: «لَوْ قَدْ خَرَجَ قائِمُنا لَمْ يَكُنْ اِلاّ الْعَلَقَ وَالْعَرَقَ، اَلْقَوْمُ عَلَى السُّرُوجِ». هنگامی که قائم ما قیام کند، خون است و عرق ریختن و سوار بر مرکب ها بودن.   

 ۷- حماسه ظهور(عج) منتقم حادثه عاشورا: «لَمَّا كَانَ مِنْ أَمْرِ الْحُسَيْنِ(ع) مَا كَانَ ضَجَّتِ الْمَلَائِكَةُ إِلَى اللَّهِ بِالْبُكَاءِ وَ قَالَتْ يُفْعَلُ هَذَا بِالْحُسَيْنِ صَفِيِّكَ وَ ابْنِ نَبِيِّكَ قَالَ فَأَقَامَ اللَّهُ لَهُمْ ظِلَّ الْقَائِمِ ع وَ قَالَ بِهَذَا أَنْتَقِمُ لِهَذَا». انتقام یعنی احقاق و برگرداندن حق الهی به ذی حق آن و نه تشفی خاطر، میل به خونریزی و یا حتی قصاص که جناب مختار ثقفی آن را به انجام رسانید. ذی حق هم تنها سید الشهدا(ع) نیست، بلکه تمام بشریت است. جنایتکاران کربلا در حقیقت بشریت را از فیض وجودی سیدالشهدا(ع) محروم کردند. امام حسین(ع) درباره خوانخواهی حضرت حجت(عج) می فرماید: «وَاللهِ لا یَسْکُنُ دَمی حَتّی یَبْعَثَ اللهُ الْمَهدیَّ فَیَقْتُلَ عَلی دَمی مِنَ الْمُنافِقینَ الْکَفَرَةِ الْفَسَقَةِ سَبْعینَ اَلْفاً». عبارت«اَینَ الطّالِبُ بِدَمِ الْمَقْتُولِ بِکَرْبَلاءَ» در دعای ندبه با این عامل پیوند به عبارت زیارت عاشورا هم معناست: «وَ أَنْ يرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِکَ مَعَ إِمَامٍ منصورِ من اهل بیت محمد(ص)». «منصور» نام قرآنی مشترک سیدالشهداء و سیدالبطحاء است: «وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً». همچنین مسئله انتقام از قاتلین امام حسین(ع)، چنان مهم است که یکی از القاب حضرت مهدی(عج) «منتقم» است.

۸- ظهور امام زمان(عج) در روز عاشورای حسینی(ع): ائمه معصومین(علیهم السلام) ظهور حضرت ولی عصر(عج) را مقارن با روز عاشورا معرفی فرموده‌اند و امام صادق(ع) فرمودند: «ان القائم(عج) ینادی باسمه لیلة ثلاث و عشرین و یقوم یوم عاشورا»، قائم در شب ۲۳ ماه رمضان به نامش ندا داده می شود و در روز عاشورا قیام می کنند. امام باقر(ع) نیز می فرمایند:« یَخْرُجُ الْقَائِمُ(عج) یَوْمَ السَّبْتِ یَوْمَ عَاشُورَاءَ الذی قتل فیه الحسین(ع)».

انتهای خبر/