به گزارش پایگاه خبری تحلیلی«خاورستان»، در نکات تفسیری صفحۀ ۴۲۷ قرآن کریم، سورۀ احزاب آمده است: 

تفسیر آیۀ ۶۳ - تفسیر نور:
 
« یَسْئَلُکَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ وَ ما یُدْرِیکَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکُونُ قَرِیباً *»   « مردم پیوسته از زمان وقوع قیامت از تو می‌پرسند، بگو: علم آن تنها نزد خداست و تو چه می‌دانی؟ شاید قیامت نزدیک باشد*» 

نکته‌های سورۀ احزاب - آیۀ ۶۳:
انگیزه‏‌های سؤال متعدّد است:
گاهی سؤال، برای آزمایش کردن است. مانند سؤالات امتحانی. 

گاهی سؤال، از روی استهزاست. مانند پرسش قدرتمند متکبّر از ضعیف. 

گاهی سؤال، از روی تعجّب است. مانند پرسش انسان ترسو از انسان شجاع. 

گاهی سؤال، برای به بن‌بست کشاندن است. مانند پرسش بازپرس از مجرم. 

گاهی سؤال، برای به انحراف کشیدن است. مانند پرسش استاد منحرف از شاگرد. 

گاهی سؤال، برای ایجاد شک در دیگران است. مانند پرسش منحرفان. 

گاهی سؤال، برای رفع نگرانی است. پرسش مادر از فرزند. 

گاهی سؤال، برای دانستن است. مانند پرسش جاهل از عالم. 

گاهی سؤال، برای توبیخ است. مانند پرسش معلم از دلیل تنبلی شاگرد. 

در این آیه نیز، سؤال از زمان قیامت می‏‌تواند انگیزه‏‌های متفاوتی داشته باشد. 

کلمۀ «قریب» برای مذکّر و مؤنّث به کار می‌رود. «لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکُونُ قَرِیباً» و نفرمود: «قریبة»، نظیر جملۀ‏ «إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ» (اعراف، ۵۶) 

پایان آیه نوعی دلجویی از پیامبر است که از بهانه‌های کفّار خسته مباش که به زودی به حسابشان رسیدگی می‌شود. «تَکُونُ قَرِیباً»

تفسیر آیات ۶۴ - ۶۵ - تفسیر نور:
 
 « إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْکافِرِینَ وَ أَعَدَّ لَهُمْ سَعِیراً * خالِدِینَ فِیها أَبَداً لا یَجِدُونَ وَلِیًّا وَ لا نَصِیراً *»   « همانا خداوند کافران را لعنت کرده (و از لطف خود دور نموده) و برای آنان آتش فروزانی فراهم کرده است * آنان برای همیشه در آن می ‏مانند و دوست ویاوری (برای خود) نمی‌یابند*» 

پیام‌های سورۀ احزاب - آیات ۶۴ - ۶۵:
۱. قهر الهی نسبت به کافران قطعی است. «أَعَدَّ» دوزخ هم اکنون موجود است. 

۲. کافران نه مولایی دارند که آنان را از ورود به دوزخ حفظ کند و نه یاوری که‏ آنان را نجات دهد. «لا یَجِدُونَ وَلِیًّا وَ لا نَصِیراً» 

در کنار نام پیامبر، ذکر صلوات مهم است. رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: «هرکه درکتاب و نوشته‌ای بر من صلوات فرستد تا آن صلوات در آن نوشته باقی است، برای او پاداش خواهد بود». (تفسیر روح البیان) 

۳. بت‏‌ها و طاغوت‌ها در قیامت بی‌اثرند. «لا یَجِدُونَ وَلِیًّا وَ لا نَصِیراً» 

۴. کافران در قیامت به هرسو چشم می‌دوزند، امّا چه سود!«لا یَجِدُونَ‏ ...»

 تفسیر آیۀ ۶۶ - تفسیر نور:
 
 «یَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِی النَّارِ یَقُولُونَ یا لَیْتَنا أَطَعْنَا اللَّهَ وَ أَطَعْنَا الرَّسُولَا»   «روزی که صورت‌های آنان در آتش گردانده می‌شود، (با حسرت) می‏‌گویند: ای کاش! خدا را اطاعت می‏‌کردیم و پیرو رسول (او) بودیم» 

نکته‌‌های سورۀ احزاب - آیۀ ۶۶:
ممکن است معنای آیه این باشد که صورت‌‏های کافران در اثر حرارت آتش، به رنگ‌‏های مختلفی در می‌‏آید.

تفسیر آیۀ ۶۷ - تفسیر نور:
 
 «وَ قالُوا رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ کُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِیلَا»   «و گویند: پروردگارا! همانا ما سران و بزرگانمان را اطاعت کردیم، پس آنان ما را از راه به در بردند» 

نکته‌های سورۀ احزاب - آیۀ ۶۷:
«سادة» جمع «سید» به رؤسا و سران یک جامعه گفته می‌شود. 

«کبراء» جمع «کبیر» به بزرگانِ سنّی و ریش سفیدان اطلاق می‌شود. معمولًا این دو گروه نقش مهمی در آداب و رسوم و رفتار مردم دارند.

تفسیر آیات ۶۸ - ۶۹ - تفسیر نور:
 
 «رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَیْنِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً کَبِیراً * یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَکُونُوا کَالَّذِینَ آذَوْا مُوسی‏ فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قالُوا وَ کانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِیهاً»   «پروردگارا! آنان را عذاب دو چندان ده و به لعنتی بزرگ لعنت کن * ای کسانی که ایمان آورده‏‌اید! مانند کسانی نباشید که موسی را آزار دادند، پس خداوند او را از آنچه (درباره‏ اش به افترا) می‌‏گفتند، تبرئه فرمود و او نزد خداوند آبرومند بود» 

نکته‌های سورۀ احزاب - آیات ۶۸ - ۶۹:
در آیۀ ۵۷ مسألۀ ایذای پیامبر مطرح شد، در این آیه تأکید می‌‌کند که شما مثل بنی‏‌اسرائیل نباشید که موسی را اذیّت کردند. 

مراد از تهمتی که در مورد حضرت موسی مطرح شده، یا نسبتِ نقص جسمی است، یا نسبت قتل و یا سحر و جنون که شناخت موضوع آن در فهم آیه نقشی ندارد. 

لعنت بزرگ، شاید همان لعنت آیۀ ۱۶۱ سورۀ بقره باشد که می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَ ماتُوا وَ هُمْ کُفَّارٌ أُولئِکَ عَلَیْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ الْمَلائِکَةِ وَ النَّاسِ أَجْمَعِینَ» کسانی که کافر شدند و در حال کفر از دنیا رفتند، لعنت خداوند و فرشتگان و همۀ مردم بر آنها خواهد بود.

تفسیر آیات ۷۰ - ۷۱ - تفسیر نور:
 
 «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ قُولُوا قَوْلًا سَدِیداً * یُصْلِحْ لَکُمْ أَعْمالَکُمْ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقَدْ فازَ فَوْزاً عَظِیماً»   «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! تقوای الهی پیشه کنید و سخن (حقّ و) استوار گویید * تا خداوند کارهای شما را اصلاح کند و گناهانتان را بیامرزد؛ و هر کس خدا و رسولش را اطاعت کند، بدون شکّ به رستگاری بزرگی دست یافته است» 

نکته‌های سورۀ احزاب - آیات ۷۰ - ۷۱:
«قول سدید» سخنی است که در آن سستی و لغو و دروغ و نفاق نباشد. سخنی که همچون سدّی محکم، جلو شکّ و شبهه و فساد را بگیرد.

تفسیر آیۀ ۷۲ - تفسیر نور:
 
 «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسانُ إِنَّهُ کانَ ظَلُوماً جَهُولًا»   «همانا ما امانت (الهی) را بر آسمان‌ها و زمین و کوه‏‌ها عرضه کردیم، پس، از حمل آن سر باز زدند و از آن ترسیدند، ولی انسان آن را بر دوش گرفت، امّا او بس ستمکار و نادان است» 

نکته‌های سورۀ احزاب - آیۀ ۷۲:
در حدیث می‏‌خوانیم: هنگامی که وقت نماز فرا می‏‌رسید، لرزه بر اندام حضرت علی علیه‌السّلام می‌افتاد و می‌فرمود: وقت نماز است، نماز همان امانت الهی است که کوه‏ ها و آسمان‌‌ها از تحمّل آن سرباز زدند. (تفسیر نورالثقلین) در زیارت جامعه کبیره خطاب به اهل بیت علیهم‌السّلام می‏‌خوانیم: «انتم الامانة المحفوظة» شما آن امانت حفظ شده هستید. 

بین حمل و تحمیل فرق است. انسان امانت الهی را پذیرفت و آن را حمل کرد، نه آنکه بر او تحمیل شده باشد. 

شاید این آیه واقعیّت ‏هایی را در مورد انسان بیان می‌‏کند که هنوز عقل بشر به آن نرسیده است. امّا آنچه از ظواهر آیه فهمیده می‌شود این است که خداوند ویژگی‏‌ها و امتیازات خاصّی به بشر داده که هیچ یک از موجودات در آسمان و زمین آن را ندارند و این امتیازات امانت الهی است و برای انسان مسئولیّت‌آور است، امّا بسیاری از انسان‌ها در این امانت خیانت کرده و از آن در مسیر خلاف خواست خداوند بهره می‌برند.

 تفسیر آیۀ ۷۳ - تفسیر نور:
 
 «لِیُعَذِّبَ اللَّهُ الْمُنافِقِینَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْمُشْرِکِینَ وَ الْمُشْرِکاتِ وَ یَتُوبَ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً»  «تا خداوند مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک را (به علّت ضایع کردن امانت) عذاب کند، و لطف خود را بر مردان و زنان با ایمان برگرداند (و توبۀ آنان را بپذیرد) که خداوند آمرزندۀ مهربان است» 

نکته‌های سورۀ احزاب - آیۀ ۷۳:
توبه خداوند بر بندگان، به معنای برخوردار کردن آنان از عنایت‌های ویژه است که با حرف «عَلی‏» می‌‌آید، «یَتُوبَ اللَّهُ عَلَی» و توبۀ بندگان، بازگشتن به سوی خدا و رو کردن به سوی اوست که همراه با «الی‏» می‌آید.

انتهای خبر/10