به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، در ژوئیه ۱۷۸۹، مردم فرانسه با فتح زندان باستیل، نماد ظلم سلطنتی را فرو ریختند و جهانیان را با مفاهیم آزادی، عدالت و برابری آشنا کردند.

اما امروز، در همان سرزمینی که روز آزادی را با افتخار جشن می‌گیرد، زنی محجبه و ایرانی به نام مهدیه اسفندیاری به جرم حمایت از ملت مظلوم فلسطین، شش‌ماه است در انفرادی زندانی است.

 آیا آزادی بیان در غرب، واقعاً برای همه است؟ یا تنها زمانی معتبر است که در خدمت منافع خاص قرار گیرد؟ این پرسش، پس از بازداشت این دانشجوی ایرانی، جدی‌تر از همیشه در برابر وجدان جهانی قد علم کرده است

آزادی بیان یا ابزار فشار

حامد شبانی، کارشناس مسائل سیاسی، در گفتگو با خاورستان از بازداشت و وضعیت دشوار مهدیه اسفندیاری، دانشجوی ایرانی ساکن فرانسه، پرده برداشت.

وی گفت: خانم اسفندیاری از تاریخ ۱۰ اسفند ۱۴۰۳ تاکنون بیش از شش ماه است که تنها به جرم حمایت از مردم فلسطین و اعتراض به نسل‌کشی صهیونیست‌ها در زندان به‌سر می‌برد. این دانشجو در سلول انفرادی و تحت شکنجه و بازجویی‌های مکرر قرار دارد؛ وضعیتی که آشکارا مغایر با قوانین حقوق بشر و اصول آزادی‌های اجتماعی است.

شبانی با اشاره به تناقض آشکار غرب در زمینه حقوق بشر افزود: این بازداشت نشان می‌دهد آزادی بیان در غرب صرفاً یک شعار تبلیغاتی است. همان دولتی که خود را مدافع دموکراسی معرفی می‌کند، با کوچک‌ترین حمایت از فلسطینی‌ها برخوردی سرکوبگرانه و خشن در پیش می‌گیرد.

وی با بیان اینکه جریان حمایت غرب از شعار زن، زندگی، آزادی صرفاً ابزاری علیه کشورهای مسلمان است تصریح کرد: در سالگرد درگذشت مهسا امینی می‌بینیم که چگونه غرب از این موضوع برای فشار بر ایران بهره‌برداری می‌کند، اما هم‌زمان در برابر شهادت هزاران زن فلسطینی، صدها خبرنگار زن، و حتی بازداشت زنانی مانند خانم اسفندیاری سکوت اختیار کرده است.

این کارشناس سیاسی با اشاره به برخورد دوگانه دولت‌های غربی ادامه داد: زنان معترض به قوانین کار و اشتغال در فرانسه بارها با خشونت پلیس مواجه شده‌اند. همین وضعیت در آلمان و انگلستان نیز وجود دارد؛ پلیس با سنگدلی با معترضان زن برخورد می‌کند. تصاویر خشن مواجهه پلیس اروپا با زنان معترض همچنان موجود است و زنان ایرلندی و انگلیسی می‌توانند شهادت دهند که چگونه دولت‌هایشان با آنان در جریان اعتراضات مربوط به برگزیت یا قوانین کار رفتار کرده‌اند.

وی افزود: در آمریکا نیز اوضاع بهتر نیست. زنان سیاه‌پوست، مهاجران مکزیکی و بسیاری از زنان رنگین‌پوست با بدترین تبعیض‌ها مواجه‌اند. حتی زنان سفیدپوستی که علیه سیاست‌های ظالمانه اعتراض می‌کنند، با برخوردهای شدید مواجه شده و حق برگزاری تجمع خیابانی از آن‌ها سلب می‌شود. نمونه روشن آن، دانشجویان معترض به نسل‌کشی در فلسطین در یکی از دانشگاه‌های آمریکا بودند که به دلیل اعتراض، از تحصیل و کمک‌های آموزشی محروم و حتی کل سابقه تحصیلی‌شان باطل شد. حتی یک دانشگاه به دلیل همراهی با این دانشجویان از کمک‌های ملی محروم گردید.

شبانی تأکید کرد: این رفتارها نشان می‌دهد شعار آزادی بیان در غرب تنها زمانی ارزشمند است که بتوان از آن علیه مسلمانان و کشورهای مستقل سوءاستفاده کرد. در غیر این صورت، همان شعار به ابزار سرکوب تبدیل می‌شود.

وی در پایان گفت: پرونده خانم مهدیه اسفندیاری و هزاران زن و کودک مظلوم در فلسطین و کشورهای دیگر ثابت می‌کند که نگاه غرب به زن نگاه ابزاری است؛ زن را تنها برای بهره‌کشی و سوءاستفاده می‌خواهند و هرگز جایگاهی که اسلام برای زن قائل است را در این جوامع نخواهیم دید.

مروری بر نقض حقوق شهروندان ایرانی در غرب به بهانه‌های سیاسی؛ معیار دوگانه غرب در آزادی بیان

 حسین محمودی، کارشناس سیاسی خراسان‌جنوبی هم نقض حقوق شهروندان ایرانی در کشورهای غربی به ویژه به بهانه‌های سیاسی را مورد نقد قرار داد و گفت: شواهد متعددی از برخوردهای دوگانه غرب با آزادی بیان وجود دارد که نشان می‌دهد این مفهوم در عمل گزینشی و در خدمت منافع سیاسی خاصی است.

وی افزود: نمونه‌های اخیر بازداشت فعالان ایرانی در فرانسه، سوئد و آمریکا به وضوح نشان می‌دهد که حمایت از مردم فلسطین به عنوان یک جرم سیاسی قلمداد شده و موجب سرکوب شدید شده است. در حالی که همین کشورها با آزادی بیان توجیه می‌کنند که توهین به مقدسات اسلامی مجاز است، اما صدای مظلومان فلسطینی و حامیان آن‌ها خفه می‌شود.

این استاد دانشگاه به نمونه‌های متعددی اشاره کرد، از جمله بازداشت بشیر بیازار، فعال رسانه‌ای ایرانی در فرانسه که به دلیل شرکت در کمپین مجازی محکومیت نسل‌کشی غزه بازداشت شده است. همچنین وی به پرونده حمید نوری در سوئد اشاره کرد که در شرایطی ناعادلانه و با محدودیت‌های شدید روانی و جسمی در زندان نگهداری شده است.

محمودی در ادامه  به وضعیت مهدیه اسفندیاری، مدرس زبان فرانسه و دانشجوی ایرانی در فرانسه پرداخت که به جرم فعالیت رسانه‌ای در حمایت از فلسطین در سلول انفرادی زندانی است و به گفته وی، مقامات زندان او را مجبور به برداشتن حجاب کرده و از حق ملاقات با خانواده محروم نموده‌اند.

وی همچنین به بازداشت مرضیه هاشمی، مجری شبکه پرس‌تی‌وی در آمریکا اشاره کرد که بدون اتهام رسمی و در شرایطی غیرانسانی بازداشت شده است.

کارشناس مسائل سیاسی خراسان‌جنوبی با تأکید بر این که این موارد تنها بخش کوچکی از نقض حقوق بشر در کشورهای غربی است، گفت: آزادی بیان به ابزاری سیاسی تبدیل شده است که تنها زمانی به آن بها داده می‌شود که بتوان از آن علیه کشورهای مستقل و مسلمان بهره‌برداری کرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اکنون زمان آن رسیده که رسانه‌ها، نخبگان و افکار عمومی جهان به ویژه در کشورهای مستقل، به این دوگانگی‌ها اعتراض کرده و اجازه ندهند حقوق بشر به بهانه‌های سیاسی به ابزار سرکوب تبدیل شود.

از فتح زندان باسیل تا حبس انفرادی یک دانشجوی ایرانی در فرانسه؛ تکرار تاریخ تلخ استبداد در قلب آزادی

 خسروی یکی دیگر از کارشناسان سیاسی نیز گفت: فتح زندان باسیل در جولای ۱۷۸۹، نمادی جهانی از مقاومت علیه ظلم و استبداد سلطنتی و طلوع آزادی‌خواهی بود. اما در مارس ۲۰۲۵، داستان تلخی دیگر در قلب فرانسه رقم خورد؛ داستان دختری ۳۹ ساله و محجبه از ایران به نام مهدیه اسفندیاری که بدون هیچ توضیحی توسط ماموران امنیتی بازداشت شد و به مکانی نامعلوم منتقل گردید.

به گفته وی مقامات قضایی فرانسه پس از پیگیری‌های دیپلماتیک اعلام کردند که مهدیه به اتهام «تشویق تروریسم» بازداشت شده است. او که مدرس و مترجم زبان فرانسوی و فارغ‌التحصیل دانشگاه لیون است، اخبار و گزارش‌های مربوط به کشتار زنان و کودکان بی‌گناه فلسطینی در غزه را در کانال تلگرامی خود منتشر می‌کرد.

خسروی اضافه کرد: پس از گذشت بیش از شش ماه حبس انفرادی، مقامات قضایی فرانسه اعلام کردند که رسیدگی به پرونده مهدیه ممکن است تا شش ماه دیگر نیز ادامه یابد. در حالی که خانواده وی می‌گویند مسئولان زندان او را مجبور به برداشتن حجاب کرده‌اند و حتی امکان ملاقات با وکیل و سفارت ایران نیز برایش فراهم نشده است.

وی ضمن تأکید بر تضادهای آشکار در عملکرد دولت‌های غربی گفت: فتح زندان باسیل نمادی بود از پایان استبداد و آغاز آزادی؛ اما آنچه امروز در فرانسه شاهدیم، بازگشت به همان روش‌های سرکوبگرانه است. نگهداری طولانی‌مدت یک دانشجوی محجبه ایرانی در سلول انفرادی به جرم بیان نظر درباره یک موضوع سیاسی، نشان‌دهنده تناقض و دوگانگی عمیق در ادعای دفاع از حقوق بشر و آزادی بیان است.

این کارشناس افزود: در حالی که فرانسه هر سال روز آزادی را جشن می‌گیرد، نباید فراموش کرد که پس از انقلاب، بین ۱۶ تا ۴۰ هزار زندانی به اعدام محکوم شدند که بسیاری بدون جلسات دادرسی عادلانه و فوری اعدام شدند؛ این دوران خونین به حکومت وحشت معروف است. امروز، رفتار با مهدیه اسفندیاری و سرکوب اعتراضات مردمی در فرانسه بار دیگر یادآور همان ظلم تاریخی است.

وی در پایان گفت: این پرونده نمونه‌ای از چالش‌های واقعی آزادی بیان در غرب است؛ جایی که آزادی در شعار است اما در عمل، به سرعت با محدودیت، زندان و فشار مواجه می‌شود، به ویژه وقتی پای نقد سیاست‌های رژیم‌های مستبد و حمایت از حقوق مردم مظلوم در میان باشد.

پرونده مهدیه اسفندیاری، همانند بسیاری از موارد مشابه در فرانسه، سوئد و آمریکا، بار دیگر ماهیت دوگانه و ابزاری شعار «آزادی بیان» در غرب را نمایان ساخت. وقتی نقد رژیم صهیونیستی یا دفاع از مظلومان غزه مطرح می‌شود، ناگهان معیارهای حقوق بشری جای خود را به امنیتی‌سازی، بازداشت، انفرادی و سرکوب می‌دهد.

از سویی، دولت‌های غربی در حمایت از جریان‌هایی مانند «زن، زندگی، آزادی» در کشورهای دیگر خود را پیشتاز دموکراسی معرفی می‌کنند، اما در کشور خود، حتی اجازه انتشار چند خط تحلیل یا ترجمه درباره کشتار کودکان فلسطینی را نمی‌دهند. این تناقض، تنها یک رفتار سیاسی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از استفاده ابزاری از مفاهیم انسانی و جهانی، در راستای منافع ایدئولوژیک و ژئوپلیتیک خاص است.

اکنون زمان آن رسیده که نخبگان، رسانه‌ها و ملت‌های مستقل، با درک عمیق‌تر از این استانداردهای دوگانه، از حقوق واقعی انسان‌ها، فارغ از ملیت، مذهب یا گرایش سیاسی، دفاع کنند. اگر سکوت ادامه یابد، شعار «آزادی بیان» برای همیشه به شعاری توخالی و سیاسی تقلیل خواهد یافت.

انتهاي خبر/