به گزارش پایگاه خبری تحلیلی«خاورستان»، در نکات تفسیری صفحۀ ۴۱۸ قرآن کریم، سورۀ احزاب آمده است:

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏ * یا أَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ الْمُنافِقِینَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً حَکِیماً»  «به نام خداوند بخشندۀ مهربان‏ * ای پیامبر! از خداوند پروا کن و از کافران و منافقان اطاعت مکن که خداوند دانا و حکیم است» 

نکته‌های سورۀ احزاب - آیۀ ۱:
کلمۀ‏ «أَیُّهَا» به دنبال حرف ندای‏ «یا» برای آن است که غیر از مخاطب، دیگران نیز متوجّه باشند؛ وقتی گفته می‌شود: «یا رسول الله» مخاطب، تنها پیامبر است، ولی «یا ایها الرسول» یعنی: ای مردم! من پیامبر را صدا می‌زنم. (تفسیر کبیر فخر رازی)

 تفسیر صفحۀ ۴۱۸ قرآن کریم - سورۀ احزاب - آیۀ ۲ - تفسیر نور:
 
 «وَ اتَّبِعْ ما یُوحی‏ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ إِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبِیراً»   «و از آنچه از سوی پروردگارت به تو وحی می‏‌شود پیروی کن که خداوند به آنچه انجام می‏‌دهید آگاه است» 

پیام‌های سورۀ احزاب - آیۀ ۲:
۱. هرگاه راه انحرافی را می‌بندید، راه روشنی را باز بگذارید. «لا تُطِعِ‏- وَ اتَّبِعْ» 

۲. راه رسیدن به تقوا، تنها پیروی از وحی است. (در آیۀ قبل فرمود: «اتَّقِ اللَّهَ»، در این آیه می‏ فرماید: «اتَّبِعْ ما یُوحی‏ إِلَیْکَ») 

۳. وحی، از شئون ربوبیّت خداوند است. «مِنْ رَبِّکَ» (پیروی از وحی، وسیلۀ رشد و تربیت شماست.) «رَبِّکَ» 

۴. ایمان به علم الهی، قوی‏‌ترین اهرم برای پیروی از وحی است. «وَ اتَّبِعْ‏ ... إِنَّ اللَّهَ‏ ... خَبِیراً»

 تفسیر صفحۀ ۴۱۸ قرآن کریم - سورۀ احزاب - آیات ۳ - ۴ - تفسیر نور:
 
 «وَ تَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ وَ کَفی‏ بِاللَّهِ وَکِیلًا * ما جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَیْنِ فِی جَوْفِهِ وَ ما جَعَلَ أَزْواجَکُمُ اللَّائِی تُظاهِرُونَ مِنْهُنَّ أُمَّهاتِکُمْ وَ ما جَعَلَ أَدْعِیاءَکُمْ أَبْناءَکُمْ ذلِکُمْ قَوْلُکُمْ بِأَفْواهِکُمْ وَ اللَّهُ یَقُولُ الْحَقَّ وَ هُوَ یَهْدِی السَّبِیلَ»  «و بر خداوند توکّل کن، و همین بس که خداوند وکیل و نگهبان (تو) است * خداوند برای هیچ مردی در درونش دو دل قرار نداده است؛ و هرگز همسرانی را که مورد «ظِهار» قرار می‌دهید مادران شما قرار نداده؛ (و نیز) فرزند خوانده‏‌های شما را پسر (واقعی) شما قرار نداده است. این (قرار دادن همسر به منزلۀ مادر و فرزند خوانده به منزلۀ فرزند) سخنی است که شما به زبان می‏ گویید، و خداوند حقّ می‌‏گوید و اوست که به راه (راست) هدایت می‌کند» 

نکته‌های سورۀ احزاب - آیات ۳ - ۴:
«ادعیاء» جمع «دعی»، به معنای ادّعا و نسبت فرزند و یا چیزی دیگر به دیگران است. 

«ظهار» یعنی آنکه مردی به همسرش بگوید: تو همچون مادرم بر من حرام هستی. این کار که در زمان جاهلیّت به عنوان نوعی طلاق رسم بوده، حرام است و کفّاره دارد. برای توضیح بیشتر به کتاب‌های فقهی مراجعه کنید. 

قرآن، احساسات و عواطف و گرایش‏‌های درونی را به قلب انسان نسبت می‌دهد.

 تفسیر صفحۀ ۴۱۸ قرآن کریم - سورۀ احزاب - آیۀ ۵- تفسیر نور:
 
«ادْعُوهُمْ لِآبائِهِمْ هُوَ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ فَإِنْ لَمْ تَعْلَمُوا آباءَهُمْ فَإِخْوانُکُمْ فِی الدِّینِ وَ مَوالِیکُمْ وَ لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُناحٌ فِیما أَخْطَأْتُمْ بِهِ وَ لکِنْ ما تَعَمَّدَتْ قُلُوبُکُمْ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً» «آنان (پسر خواندگان) را به نام پدرانشان بخوانید، که این نزد خداوند عادلانه‌تر است، پس اگر پدرانشان را نمی‌شناسید، آنان برادران دینی و موالی شما هستند؛ و در آنچه (پیش از این) خطا کردید (و پسر خواندگان را فرزند خود دانستید) گناهی بر شما نیست، ولی در آنچه دل‌‏هایتان قصد و عمد داشته (مسئولید) و خداوند آمرزندۀ مهربان است» 

تفسیر صفحۀ ۴۱۸ قرآن کریم - سورۀ احزاب - آیۀ ۶ - تفسیر نور:
 
«النَّبِیُّ أَوْلی‏ بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْواجُهُ أُمَّهاتُهُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلی‏ بِبَعْضٍ فِی کِتابِ اللَّهِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُهاجِرِینَ إِلَّا أَنْ تَفْعَلُوا إِلی‏ أَوْلِیائِکُمْ مَعْرُوفاً کانَ ذلِکَ فِی الْکِتابِ مَسْطُوراً»   «پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است، و همسران او (در حرمت نکاح مانند) مادران مؤمنان محسوب می‌شوند، و در کتاب خداوند، خویشاوندان (نسبی) بعضی نسبت به بعضی از مؤمنان و مهاجران (که قبلًا بر اساس ایمان و هجرت ارث می‌‏بردند، در ارث بردن) اولویّت دارند، مگر آن که بخواهید نسبت به دوستانتان نیکی کنید (و سهمی از اموال خود را در قالب وصیّت به آنان بدهید)؛ این (حکم) در کتاب (الهی) نوشته شده است» 

نکته‌های سورۀ احزاب - آیۀ ۶:
در تفسیر مجمع البیان می‌خوانیم: پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله میان مسلمانان (انصار و مهاجرین) عقد اخوّت برقرار کرده بود، به گونه‌ای که مثل برادر حقیقی از یکدیگر ارث می‌بردند، زیرا مهاجران در آغاز، از وطن و اموال و بستگان خود دور شده بودند و عقد اخوّت، این موارد را جبران می‌‏کرد تا آنکه آیه نازل شد و چنین ارثی را لغو کرد و فرمود: ملاک ارث بردن، خویشاوندی است. 

هنگامی که فرمان پیامبر صلّی الله علیه و آله در مورد حرکت برای جنگ تبوک صادر شد، بعضی گفتند: ما باید از والدین خود اجازه بگیریم. این جمله نازل شد که‏ «النَّبِیُّ أَوْلی‏ بِالْمُؤْمِنِینَ».(تفسیر مجمع البیان) 

پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله در روز غدیرخم که به فرمان خداوند، حضرت علی علیه‌السّلام را به جانشینی خود منصوب فرمود، قبل از معّرفی و نصب آن حضرت، جملۀ «أ لست اولی بکم من انفسکم» را بیان فرمودند و از آنان اقرار گرفتند که آیا طبق آیه قرآن، من از شما حتّی نسبت به خودتان اولویّت ندارم؟! همه گفتند: بله آن گاه پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمودند: «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» (بحار، ج ۲۱، ص ۳۸۷) 

اولویّت پیامبر بر مؤمنان، در مسایل حکومتی و فردی و تمام امور است. «النَّبِیُّ أَوْلی‏» چنان که در آیۀ ۳۶ همین سوره می‌خوانیم: برای هیچ زن و مرد با ایمانی در برابر قضاوت پیامبر حقّ انتخاب و اختیاری نیست. «ما کانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لا مُؤْمِنَةٍ إِذا قَضَی اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَمْراً أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ» در روایات بسیاری آمده است: پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله، این اولویّت را برای امامان معصوم علیهم‌السّلام نیز قائل بودند. (تفسیر نورالثقلین) 

در حدیث می‌خوانیم: رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمود: «والذّی نفسی بیده لا یؤمن احدکم حتّی اکون احَبَّ الیه من نفسه و ماله و ولده والناس اجمعین» سوگند به خدایی که جانم در دست اوست، ایمان هیچ یک از شما کامل نیست، مگر این که مرا از جان و مال و فرزند و از همۀ مردم بیشتر دوست داشته باشد. (تفسیر نمونه به نقل از فی ظلال)

انتهای خبر/10