به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، مهدی کاظمی‌فرد در یادداشتی نوشت: صف‌های طویل وام‌های ازدواج و فرزندآوری در خراسان جنوبی، این روزها به نماد آشفتگی در نظام پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه تبدیل شده است؛ صف‌هایی که نه‌تنها امید جوانان را کم‌رنگ کرده، بلکه عملاً سیاست‌های تشویقی ازدواج و فرزندآوری را در عمل بی‌اثر کرده است. وقتی هزاران جوان ماه‌ها در انتظار می‌مانند و پس از طی مراحل قانونی با پاسخ واحدی روبه‌رو می‌شوند،«منابع تمام شده» دیگر نمی‌توان از آنها انتظار داشت که برنامه‌ریزی دقیق و انگیزه کافی برای تشکیل خانواده داشته باشند.

وام ازدواج در سال‌های اخیر حکم آخرین تکیه‌گاه جوانانی را داشته که در میان موج تورم، جهش قیمت مسکن، کاهش قدرت خرید و دشواری اشتغال، برای شروع زندگی مشترک چشم به همین حمایت‌های حداقلی دوخته‌اند. اما امروز شرایط به‌گونه‌ای شده که گرفتن همین وام هم تبدیل به فرایندی نفس‌گیر شده است.

زوجی که ماه‌ها در صف انتظار می‌ماند، ضامن تهیه می‌کند، مدارک تکمیل می‌کند و حتی پیامک تشکیل پرونده را دریافت می‌کند، چگونه باید بپذیرد که پس از طی همه مراحل، ناگهان اعلام شود: «منابع تمام شد، سال آینده مراجعه کنید»؟

نتیجه این چرخه معیوب، چیزی جز تعویق ازدواج، افزایش هزینه‌ها، و فرسایش روحی زوج‌های جوان نیست.

فرزندآوری بدون حمایت؟ فقط یک شعار باقی می‌ماند

وام فرزندآوری نیز دقیقاً سرنوشتی مشابه دارد؛ پدرانی که ماه‌هاست برای این وام ثبت‌نام کرده‌اند، امروز فرزندشان به دنیا آمده ولی «پرداخت‌ها متوقف است». چگونه می‌توان از مردم انتظار افزایش جمعیت داشت، وقتی ابتدایی‌ترین حمایت‌های مالی که قانون تصویب کرده، به بن‌بست رسیده است؟وقتی خانواده‌ای برای خرید وسایل اولیه نوزاد مجبور به قرض و بدهی می‌شود، مشخص است که نظام حمایتی در مسیر درست حرکت نمی‌کند.

دستگاه‌های اجرایی و حتی بسیاری از مسئولان بانکی صریحاً اعلام می‌کنند که سهمیه و میزان منابع توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود و

بازگشت اقساط به‌شدت کند است و تورم باعث شده بسیاری از وام‌گیرندگان توان بازپرداخت به‌موقع نداشته باشند.

همچنین منابع قرض‌الحسنه استان‌ها به‌صورت ذاتی محدود است ، تعداد متقاضیان چند برابر توان شبکه بانکی شده است؛و مهم‌تر از همه، حجم تکالیف بانکی افزایش یافته اما منابع آن متناسب رشد نکرده است.

این‌ها نشان می‌دهد که ساختار تخصیص منابع قرض‌الحسنه در کشور نیازمند بازنگری جدی است. سیاست‌هایی که بر پایه تسهیلات اجباری و بدون پشتوانه اجرایی تدوین می‌شوند، ناگزیر به چنین گره‌هایی منتهی خواهند شد.

قانون تکلیف می‌کند، اما اجرای آن روی زمین می‌ماند

در قانون بودجه، ارقام چشم‌گیری برای پرداخت این تسهیلات دیده شده؛ اما وقتی بانک‌ها در عمل با «کمبود منبع» مواجه می‌شوند، مشخص است که فاصله چشمگیری میان پیش‌بینی قانون و واقعیت اجرایی وجود دارد. قانون می‌تواند تکلیف تعیین کند، اما نمی‌تواند منابع را از هیچ خلق کند.

همین تعارض است که باعث شده امروز یک میلیون نفر در صف وام ازدواج و فرزندآوری در کشور بمانند، هزاران نفر در خراسان جنوبی ماه‌ها معطل باشند،و هیچ جدول زمانی مشخصی برای پرداخت وجود نداشته باشد.

جوانی که امروز به وام نیاز دارد، نمی‌تواند تا سال آینده منتظر بماند؛ نه قیمت‌ها ثابت می‌ماند، نه شرایط زندگی.

تورم، زمان را به دشمن جوانان تبدیل کرده است

کافی است به چند مثال ساده نگاه کنیم؛ زوجی که امروز برای خرید یخچال، اجاق گاز، یا یک دست مبل برنامه‌ریزی کرده، اگر سه ماه یا شش ماه پرداخت وامش عقب بیفتد، در بهترین حالت باید چند میلیون تومان بیشتر هزینه کند. این یعنی هر روز تأخیر، یک ضربه مالی جدید.

وامی که قرار بود کمک‌کننده باشد، امروز با تأخیرهای چندماهه‌اش بیشتر شبیه یک بارِ اضافی بر دوش زوج‌هاست.

خراسان جنوبی؛ ظرف کوچک، متقاضی زیاد

مدیران استانی صریحاً گفته‌اند: ظرف منابع قرض‌الحسنه در استان کوچک است.

همچنین بازگشت اقساط کم است و تقاضا بسیار بیشتر از منابع است، این یعنی حتی اگر بانک‌های استان نهایت همکاری را داشته باشند، باز هم نتیجه تغییر چندانی نمی‌کند؛ زیرا ریشه مشکل در سطح ملی است، نه استانی.

راه‌حل چیست؟

برای خروج از این وضعیت، چند اقدام ضروری به نظر می‌رسد:

۱. بازنگری در سهمیه‌های قرض‌الحسنه و افزایش منابع واقعی

تخصیص منابع باید متناسب با تعداد متقاضیان صورت گیرد، نه بر اساس میانگین‌های سال‌های گذشته.

۲. ایجاد صندوق پایدار حمایت از ازدواج و فرزندآوری

وابستگی کامل این تسهیلات به شبکه بانکی خطاست؛ دولت باید صندوق مستقل با منابع دائمی تشکیل دهد.

۳. به‌روزرسانی نظام بازگشت اقساط

بازگشت کند اقساط به معنای قفل شدن منابع است؛ لازم است الگوهای نوین بازپرداخت طراحی شود.

۴. شفاف‌سازی دقیق میزان منابع و میزان انتظار

متقاضی باید بداند کجای صف است و چه زمانی نوبتش فرا می‌رسد.

۵. جلوگیری از تبلیغات غیرواقعی

تا زمانی که منابع کافی نیست، نباید با تبلیغ گسترده مردم را تشویق به ثبت‌نام کرد.

نگذاریم امید جوانان قربانی بروکراسی شود

وام ازدواج و فرزندآوری، یک تکلیف اقتصادی ساده نیست؛ ابزاری برای امیدآفرینی اجتماعی و تقویت بنیان خانواده است. وقتی جوانان در حساس‌ترین دوره زندگی‌شان با بی‌برنامگی، صف‌های طولانی و وعده‌های عمل‌نشده مواجه می‌شوند، نه‌تنها سیاست‌های تشویقی بی‌اثر می‌ماند، بلکه اعتماد مردم نیز آسیب می‌بیند.

اگر قرار است ازدواج آسان شود، اگر قرار است فرزندآوری تشویق شود، اگر قرار است خانواده تقویت شود، باید اولین قدم‌ها یعنی همین وام‌های کوچک بدون مانع و تأخیر پرداخت شود.

امروز وقت تصمیم جدی است؛ جوانان نمی‌توانند بیشتر از این منتظر بمانند.

انتهای خبر/