به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، شیخ مصلح الدین سعدی بعد از فردوسی بزرگ‌ترین شاعری است که آسمان ادب فارسی را با نور خیره‌کننده‌اش منور ساخت. آن روشنی با چنان تلألویی همراه بود که هنوز پس از گذشت هفت قرن تمام از تأثیر آن کاسته نشده است. البته تاریخ ولادت سعدی به قرینهٔ سخن او در گلستان در حدود سال ۶۰۶ هجری است.

اول اردیبهشت‌ماه در تقویم ملی ما ایرانیان مصادف با سالروز شیخ اجل، افصح المتکلمین، سعدی شیرازی است که فرهنگوران او را به‌عنوان استاد سخن می‌شناسند نام‌گذاری شده است. آثار سعدی برای چند قرن در مکتب‌خانه ایران تدریس می‌شده و یکی از منابع آموزش آداب فردی و اجتماعی بوده است. ازاین‌رو، جدای از اهمیت ادبی آثار او، افکار سعدی بر سبک زندگی ایرانیان نیز تأثیرگذار بوده است.

*زندگی‌نامه سعدی

سعدی در شیراز در میان خاندانی که از عالمان دین بودند چشم به جهان گشود. دولتشاه در این باره می‌نویسد: «گویند پدر شیخ ملازم اتابک بوده» یعنی اتابک سعدبن زنگی، و البته قبول چنین قولی با اشتغال پدر سعدی به علوم شرعیه منافات ندارد. سعدی از دوران کودکی تحت تربیت پدر قرار گرفت و از هدایت و نصیحت او بی‌بهره نماند؛ ولی در کودکی سعدی یتیم شد و ظاهراً در حضن تربیت نیای مادری خود که بنابر بعضی اقوال مسعود بن مصلح الفارسی پدر قطب‌الدین شیرازی بوده، قرار گرفت و مقدمات علوم ادبی و شرعی را در شیراز آموخت.

سپس سعدی شیرازی برای اتمام تحصیلات به بغداد رفت. این سفر مقدمهٔ سفرهای طولانی دیگر سعدی بود، گویا در حدود سال ۶۲۰ هجری اتفاق افتاده است؛ زیرا وی اشاره‌ای به زمان خروج خود از فارس در هنگامی که جهان چون موی زنگی در هم آشفته بود دارد.

سعدی بعدازاین تاریخ تا مدتی در بغداد به سر برد و در مدرسهٔ معروف نظامیهٔ آن شهر به ادامه تحصیل پرداخت. چند سالی را که سعدی در بغداد گذراند باید به دوران تحصیل و کسب فیض از بزرگ‌ترین مدرسان و مشایخ عهد، تقسیم کرد. گویا بعد از طی این مراحل سعدی سفرهای طولانی خود را در حجاز و شام و لبنان و روم آغاز کرد و بنا به گفتار خود سعدی در اقصای عالم گشت.

سفری که سعدی در حدود سال ۶۲۰ آغاز کرده بود مقارن سال ۶۵۵ با بازگشت به شیراز پایان یافت. وفات سعدی را در مآخذ گوناگون به سال‌های ۶۹۰-۶۹۱-۶۹۴ و ۶۹۵ نوشته‌اند.

از جمله شاعران استاد در عصر سعدی که در خارج از ایران می‌زیسته‌اند می‌توان به امیر خسرو و حسن دهلوی اشاره کرد که هر دو از سعدی در غزل‌های خود پیروی می‌کردند. امیر خسرو از اینکه در «نوبت سعدی» جرئت شاعری می‌کرد خود را ملامت می‌نمود.