به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»،  بالاخره با تنفیذ حکم ریاست جمهوری توسط رهبر معظم انقلاب به رئیس جمهور منتخب چهاردهم، دولت سیزدهم به پایان رسید. پایانی نه در موعد چهارساله بلکه به سبب شهادت رئیس جمهور آن در راه خدمت به مردم رقم خورد. به این بهانه مروری می‌کنیم بر آنچه در 11 سال گذشته در مسیر امور اجرایی کشور براساس تفکرات دو رئیس جمهور در قالب سه دولت یازدهم، دوازدهم و سیزدهم رقم خورد. اتفاقاتی که باعث شد وزرا و طرفداران یک رئیس جمهور در ماه‌ها و هفته‌های پایانی خود را هیچ کاره و از دولت و رئیس جمهور آن جدا معرفی کنند و در مقابل وزرای رئیس جمهور دیگر با افتخار خود را ادامه دهنده راه او اعلام کنند. 

برای بررسی کامل اما اجمالی روند این دولت ها بر اساس آمار و ارقام، با آقای مجید عبدالرزاق‌نژاد عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی بیرجند به گفتگو نشستیم.

آقای روحانی در چه شرایطی شروع به کار کرد و پس از دو دوره یازدهم و دوازهم، چگونه دولت را تحویل داد؟

ملت ایران در خرداد 1392 برای اداره امور اجرایی کشور به تفکری اعتماد کرده و رای دادند که شعار آن اعتدال، تدبیر و امید بود و راه تحقق این شعار را نیز مذاکره با غرب و انجام خواسته‌های آنها در مقابل آزادسازی تجارت و سرمایه گذاری این چند کشور محدود غربی می‌دانست. دولت یازدهم درحالی امور اجرایی کشور را تحویل گرفت که قیمت دلار 3 هزار و 180 تومان در مرداد ماه 1392 بود و در مرداد 1400 با قیمت 25 هزار و 600 تومن تحویل دولت سیزدهم داد. 

این یعنی نتیجه اعتماد به غرب باعث شد قیمت دلار طی دولت‌های یازدهم و دوازدهم رشد 8 برابری را تجربه نماید. براساس داده‌های مرکز آمار ایران رشد اقتصادی فصلی از تابستان 1392 تا بهار 1400 حدود 2.2 درصد و میانگین نرخ رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص نیز منفی 2.2 درصد بود. 

متوسط طول عمر اجرای پروژه‌های عمرانی در ایران از 10.2 سال در سال 1392 به 17 سال در 1400 رسید و این یعنی فرسودگی این پروژه‌ها و پیشی گرفتن رقم استهلاک سرمایه از سرمایه‌گذاری. شکاف طبقاتی براساس ضریب جینی اعلام شده توسط مرکز آمار ایران از 0.3650 در سال 1392 به 0.4 در سال 1400 افزایش یافت. به زبان ساده یعنی توانایی هزینه‌کرد یک خانواده از دهک دهم جامعه (10 درصد ثروتمندترین) از 12.2 برابر یک خانواده از دهک اول جامعه (10 درصد فقیرترین) در سال 1392 به 14 برابر افزایش یافت. 

در حوزه ساخت و ساز مسکن نیز با مزخرف خواندن پروژه‌های مسکن مهر و عدم حمایت از انبوه‌سازی قیمت مسکن از حدود 3 میلیون تومان در پایان سال 1391 به بیش از 30 میلیون تومان در تیرماه 1400 یعنی تحقق رشد 10 برابری قیمت مسکن را تجربه کرد. در حوزه رفع بیکاری نیز با امید بستن به ورود گردشگران خارجی و بطور خاص گردشگران غربی و تحقق 4 میلیون اشتغال ولی عملا خالص اشتغالزایی سالیانه دولت‌های یازدهم و دوازدهم 329 هزار و نرخ بیکاری نیز از 10.4 درصد در سال 1392 به 9.6 درصد در سال 1400 کاهش یافت. 

در بحث تورم؛ دولت یازدهم درحالی امور اجرایی کشور را با نرخ تورم 34.7 در مرداد 1392 تحویل گرفت که این عدد در سال 98 به 41.2، در سال 99 به 47.1 و در سال 1400 به 46.2 رسید. 

خروج یک طرفه آمریکا در زمان ریاست جمهوری ترامپ از برجام به‌عنوان بزرگترین دستاورد دولت روحانی با وجود 15 بار تاکید آژانس بر انجام تعهدات برجامی ایران و عدم بازگشت این کشور در زمان ریاست جمهوری بایدن، عدم انجام تعهدات برجامی توسط سه کشور غربی حاضر در برجام، بحران تامین کالاهای اساسی و ایجاد صف‌های طولانی روغن و گوشت، چالش ناترازی انرژی و قطعی گسترده برق براساس برنامه از قبل اعلام شده در سراسر کشور، عدم اجرای طرح رتبه بندی معلمان، بحران آبی خوزستان و سیستان و تعطیلی یا نیمه تعطیل شدن بیش از 12 هزار کارخانه و کارگاه را می‌توان نتیجه و دستاورد اعتماد دولت‌های یازدهم و دوازدهم به غرب یاد کرد. 

براساس گزارش منتشر شده در شماره 4439 سیاست روز مورخ 27 فروردین 1396 اسامی کارخانجات بزرگ و قدیمی همچون ارج، آزمایش، پارس الکتریک، هپکو، ماشین سازی تبریز، هلدینگ داروگر، کاشی حافظ، کاشی ایرانا، کارشان، کارخانه قند ورامین، قند کرج، قند کردستان، دوچرخه سازی ایساک و کارخانه چوب ایران آمده که یا کاملا تعطیل شدند یا با تعدیل شدید نیرو به حالت نیمه تعطیل درآمدند. 

براساس نامه شماره 47913 مورخ 9 مرداد 1400 محمود واعظی رئیس دفتر آقای روحانی، همه موجودی خزانه تخیله و موجودی وجود نداشت و این مهم در اولین جلسه کابینه دولت دوازدهم با شهید رئیسی با عنوان عدم امکان پرداخت حقوق و دستمزد مرداد ماه کارکنان دولت مطرح شد.

دولت شهید رئیسی در چه شرایطی و با چه رویکردی تشکیل شد؟

 ملت ایران در خردادماه 1400 به تفکری رای دادند که شعارش دولت مردمی و ایران قوی بود و راه تحقق آن‌ را نه در اعتماد به غرب بلکه در اعتماد به جوانان، مردمی سازی امور، حمایت از تولید داخلی، توسعه روابط با همه کشورها نه صرفا چند کشور خاص غربی و دیپلماسی عزتمندانه می‌دانست. 

کشور در حالی به دولت سیزدهم تحویل شد که نه تنها وضعیت بحرانی اقتصادی برآن حاکم بود بلکه روزانه بیش از 700 نفر جان خود را در نتیجه ابتلا به کرونا از دست می‌دادند. عدم واردات واکسن بخاطر عدم اجرای کامل تعهدات FATF ، قطعی گسترده برق و چالش در تامین کالاهای اساسی چالش‌های جدی که رفع فوری آن الزامی بود. 

دولت سیزدهم با رویکردی مبتنی بر تلاش بی‌وقفه برای حل مشکلات توده‌های مردم (نه خواص و ویژه‌خواران)، اعتقاد عمیق به توانایی‌های داخلی، صراحت در اعلام مواضع دینی و انقلابی، خستگی‌ناپذیری، مأیوس نشدن، رعایت تعامل و عزت‌مندی در سیاست خارجی، اهتمام به اجرای طرح‌های بزرگ، تواضع، بردباری و معنویت توانست گفتمان جدیدی در حوزه ریاست جمهوری و دولت‌مداری در تراز انقلاب اسلامی ارائه دهد که مقام معظم رهبری از آن با عنوان " رئیسی عزیز به عنوان یک الگو نشان داد می‌توان به عنوان رئیس جمهور یک کشور از مجموعه این خصوصیات فکری، قلبی و عملی برخوردار بود و آن را در عمل دنبال کرد " یاد کردند. 

چه مولفه‌هایی باعث شکل‌گیری گفتمان شهید جمهور به عنوان یک الگو برای سایر دولت‌ها شد؟ 

مولفه اول؛ تاکید همیشگی شهید رئیسی بر لزوم رعایت اخلاق چه در مواجهه با مردم و چه در مواجهه با منتقدان بی‌انصاف یا مخالف ایشان بود. آن زمان که در مناظرات اتهامات کذبی به ایشان نسبت می‌دادند با بیان اینکه " اگر مشکلات کشور با توهین به من برطرف میشود، اشکالی ندارد" یا بیان این که " به سبب داشتن نوع مشاغلم سینه‌ام مملو از اسرار اقدامات آقایان است اما اخلاق اجازه نمی‌دهد چیزی بگویم" یا در جای دیگری دلیل عدم افشای اقدامات و اطلاعات شخصی مخالفین خود را اینطور بیان داشتند که " رئیس جمهور باید نشان دهد که ظرفیت دارد و در بزنگاه ها می تواند خودش را حفظ کند و منافع نظام و ملت را بر منافع خود ترجیح دهد" اخلاق مداری و سعه صدر خودش را نشان داد.

دومین مولفه بارزترین این گفتمان، ولایت مداری عملی ایشان و دولت سیزدهم بود بطوریکه در آخرین جلسه هیات دولت که شهید رئیسی حضور داشتند اینگونه بیان داشتند که " این پیمان خودم هست با خداوند متعال که من خلاف خواست رهبری که عبارت باشد از طرح کردن موضوعی که در آن زمینه اختلاف قوا باشد، من مطرح نکردم تاکنون و مطرح هم نخواهم کرد". رابطه ایشان چه قبل و چه در زمان ریاست جمهوری از جنس آن رابطه قلبی با مقام معظم رهبری بود که حاج قاسم عزیز آن را از سوگند یاد کرد که از شئون عاقبت بخیری است. 

سومین مولفه، مردم‌داری و دغدغه مردم داشتن در عمل و نه در شعار بود. آن گاه که فشار های روحی را تحمیل می‌کرد و از دامن زدن به اختلافات به سبب لزوم رعایت خواسته رهبری و جفا بودن به مردم و خارج شدن از مسیر خدمت به مردم پرهیز می‌کرد. برای شهید رئیسی صلاح و رضایت مردم که حاکی از رضایت الهی است بر همه چیز ترجیح داشت. از این رو آزردگی‌هایش از ناسپاسی و طعن برخی بدخواهان، مانع تلاش شبانه روزیش برای پیشرفت و اصلاح امور نمی‌شد. ایشان در سخت‌ترین شرایط در کنار مردم مناطق مختلف کشور قرار می‌گرفت، مردم مناطق مختلف ایران بخصوص مناطق محروم که حتی در طول 45 سال انقلاب فرماندار و استاندار ندیده بودند در این 3 سال شاهد حضور رئیس جمهور خود در کنارشان بودند. 

چهارمین مولفه، خستگی ناپذیری ایشان بود. این شهید بزرگوار در مسیر خدمت به مردم و حل مشکلات مردم خستگی و یاس نمی‌شناخت و در فرماندهی دولت سیزدهم برای حل مشکلات مردم پیشتاز سایرین بود. 

پنجمین مولفه، داشتن صراحت در اعلام مواضع انقلابی و دینی ایشان بود. دو پهلو حرف زدن و ملاحظه‌ی این را کردن که اگر ایشان مواضع انقلابی‌ شان را صریح بیان کنند، فلان آدم، فلان دسته، فلان شخصیّت ممکن است ناراحت بشوند، این ملاحظات را ایشان نداشتند. همچنین می‌توان به ساده‌زیستی در سلوک شخصی و حکومتداری ایشان، تلاش و نگرش جهادی در انجام امور اجرایی کشور، سرعت عمل در مواجهه با حوادث و هم دردی با مردم، ایجاد همدلی بین قوا، مسئولیت پذیری و دوری از بهانه‌تراشی، اعتماد به جوانان و جوانگرایی در مجموعه اجرایی کشور، فساد ستیزی حتی اگر در نزدیکان ایشان رخ دهد، تاکید و تکیه بر ظرفیت‌های داخلی کشور، سیاست خارجی عزتمندانه و توجه به ارتباط مبتنی بر منافع ملی با تمام کشورهای جهان و بخصوص همسایگان، نگاه دراز مدت داشتن و هزینه نکردن آینده کشور برای امروز، اهتمام به طرح‌های بزرگ و احیای صنایع تعطیل یا نیمه تعطیل شده، توجه به عدالت اجتماعی و حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه به‌عنوان سایر مولفه‌های این گفتمان یاد کرده که هرکدام جای صحبت فراوان دارند. 

این گفتمان در طول سه سال عمر خود چه دستاوردهایی داشت؟

از مهم‌ترین دستاوردهای این گفتمان و دولت شهید رئیسی عزیز می‌توان به مدیریت بحران کرونا با تولید و ورود سریع واکسن مورد نیاز با وجود تحریم‌ها، خروج ایران از انزوای جهانی با عضویت در سازمان‌های شانگهای و بریکس، آزادسازی 18.4 میلیارد دلار از منابع بلوکه شده، رفع ناترازی و مدیریت مصرف برق برای جلوگیری از قطعی گسترده آن، تکمیل طرح آبرسانی غدیر بعد از 15 سال، جهاد آبرسانی به 5 هزار روستا، احیای دریاچه ارومیه و خلیج گرگان، شروع اجرای انتقال خط آب از دریای عمان به سیستان و خراسان جنوبی برای مدیریت بحران و تنش آبی منطقه شرق کشور، جبران 550 هزار میلیارد از بدهی دولت‌ دوازدهم، شفاف سازی صورت‌های مالی بانک‌ و شرکت‌های دولتی برای اولین بار، شفاف کردن و سامان دادن یارانه آرد و نان و جلوگیری از قاچاق آرد، افزایش یارانه نقدی، افزایش جهشی حقوق سربازان متناسب با وضعیت تاهل و محل خدمت آنها، احیای بیش از ده هزار کارخانه و کارگاه، اجرای قانون رتبه بندی معلمان، اهدای 74 هزار قطعه زمین مسکونی به واجدین شرایط، اجرای ابر پروژه نهضت ملی مسکن، صدور یک میلیون و 400 هزار مجوز از طریق درگاه ملی مجوزهای کسب و کار، رشد اقتصادی بالای 4 درصد بعد از یک دهه، ساماندهی 18 میلیون دستگاه کارت خوان و اتبصا به مالیات، پیشبرد کریدور شمال-جنوب بعد از سال‌ها، رایگان شدن درمان کودکان زیر هفت سال، بیمه 90 درصدی درمان ناباروری و بیماری‌های صعب العلاج، رایگان شدن کاشت حلزون شنوایی، اجرای نسخه نویسی الکترونیکی بعد از 16 سال و بیمه رایگان زنان روستایی بالای 3 فرزند اشاره کرد. 

براساس نامه شماره 81471 / 2 مورخ 6 مرداد ماه وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت سیزدهم به سرپرست ریاست جمهوری، موجودی خزانه نه صفر یا منفی بلکه نزدیک به 18.5 هزار میلیارد تومان موجودی را آماده تحویل به دولت چهاردهم اعلام کردند. 

اکنون توصیه یا مطالبه شما نسبت به آقای پزشکیان به عنوان رئیس دولت چهاردهم چیست؟

در حالی که تمام دستاوردهای دولت سیزدهم با تجربه گرفتن از اعتماد بی فرجام دولت‌های یازدهم و دوازدهم به غرب و معطل نکردن حل مشکلات کشور به اجازه و توافقات با غرب محقق شد، اما جریان غربگرا برای تطهیر چهره سیاه غرب در افکار عمومی، دو ماهی است که تمام تلاش خود را برای مدفون سازی این دستاوردها بسیج کرده است. لذا تبیین این واقعیت‌ها و مطالبه‌گری مومنانه و منصفانه از دولت چهاردهم از مهم‌ترین اقداماتی است که باید در حمایت از دکتر پزشکیان و تیم اجرایی او مورد توجه قرار گیرد. 

در حالی آقای پزشکیان به‌عنوان نهمین رئیس جمهور منتخب ملت ایران؛ مسئولیت چهاردهمین دولت را رسما با دریافت حکم تنفیذ ریاست جمهوری از رهبری معظم انقلاب را آغاز کرد که امروز نه خبری از بحران کرونا 1400 و نه خبری از خزانه خالی مرداد آن سال نیست و فرصت برای تحقق دستاوردهای بیشتر اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در سایه ایجاد وفاق ملی فراهم است. 

آقای پزشکیان در آیین سپاس که روز پنج‌شنبه 21 تیرماه در سال اجلاس سران برگزار شد، گفت: "ما یک جناح و دسته نبودیم، ما معترض بودیم به اینکه یک جناح و دسته باشد و گفتیم همه ایران". رئیس دولت چهاردهم در این جلسه خواستار نقد و بیان اشکالاتش شد. 

بدون شک موفقیت دکتر پزشکیان در حوزه‌های مختلف، موفقیت همه ارکان و دلسوزان نظام خواهد بود و برای تحقق این مهم باید همه حمایت از او را در چارچوپ مطالبه‌گری مومنانه، نقد منصفانه و دفاع شجاعانه از تصمیماتش در پیمودن صراط مستقیم اسلام و انقلاب و خدمت به مردم در دستور کار خود قرار دهند.

انتهای پیام/7