به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «خاورستان»، در نظام اسلامی زن به‌واسطه نقش محوری همسری و مادری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، جایگاهی که ازمدیریت بنیان خانواده شروع می‌شود و تا تعیین سرنوشت و آینده جامعه ادامه‌دارد.
در‌حالی‌که تا پیش از انقلاب اسلامی، زن ایرانی منزوی بود و از اعتبار خاص خود برخوردار نبود، اما جمهوری اسلامی از همان ابتدا برای رساندن زن به‌جایگاه ارزشمند و واقعی اش تلاش کرد، به طوری که یکی از دستاورد‌های مهم انقلاب اسلامی، هویت‌بخشی به زن مسلمان ایرانی است که زمینه پیشرفت و تعالی زنان را فراهم کرد و امروز با گذشت ٤٤ سال از انقلاب اسلامی؛ زن به یک شخصیت و جایگاه والا، سرافراز و عزت‌مندی در جامعه رسیده است.

امروز به سراغ یکی از بانوان فعال بی‌رجندی رفته‌ایم که اگر چه از نظر مالی کاملا تامین بوده است، اما خلاقیت و عشق به رشد و پیشرفت باعث شده تا حالا او به‌عنوان یک کارآفرین موفق شناخته شود و نه‌تنها برای زندگی خودش؛ بلکه در مسیر توانمند‌سازی بانوان سرزمینش هم گام بردارد. آنطور که همکارانش می‌گویند این بانوی فعال؛ علاوه بر کارآفرینی، دست به خیر هم هست و کارگاه تولیدی او مکانی برای دستگیری از بانوان بی‌سرپرست و بی‌بضاعت هم شده است.
‌
جریان زندگی در ساختمانی قدیمی

برای بازدید از کارگاه این بانوی کارآفرین به همراه جمعی از خبرنگاران و فعالان فضای مجازی استان راهی کوچه پس کوچه‌های تنگ و قدیمی خیابان حکیم نزاری بیرجند می‌شویم. کارگاهی که در ابتدای کوچه و در یک منزل دوطبقه بزرگ و قدیمی ساز جای گرفته است. اگر چه بنای کارگاه قدیمی و فرسوده است، اما با وجود این کارگاه فعال و آمد و شد‌هایی که به آن است، هنوز هم سرزنده است و نبض زندگی در خشت‌خشت آن می‌زند.
وارد کارگاه که می‌شویم؛ دار‌ها و دستگاه‌هایی که در سرتاسر کارگاه تنیده و نصب شده، به ذهنم نخ می‌دهد که اینجا قطعا یک هنر اصیل و بومی بیرجند؛ حیاتی دوباره گرفته است. درست است؛ پارچه‌ها و حوله‌هایی که بافته، آماده و بسته‌بندی شده و در گوشه‌و‌کنار کارگاه روی هم چیده شده، می‌گوید اینجا یک کارگاه توبافی است.

صاحب این کارگاه خانم نسرین باردل یکی از همین بانوان خلاق بی‌رجندی است که بر اساس یک نیاز معمولی، به ایده ایجاد کارگاه توبافی می‌رسد.
‌
ایده‌ای که به‌ کارآفرینی ختم شد

قصه از اینجا شروع می‌شود که خانم باردل و همسرش که مدیرعامل شرکت بزرگ فروزان (تولید گوشت مرغ با برند کاکل زری در بیرجند) است، برای تامین پارچه و حوله مورد نیاز شرکت سفارش می‌دهند، اما چون این پارچه‌ها و حوله‌ها در ابعاد و کیفیت دلخواهشان نبوده، تصمیم می‌گیرند که خودشان تولید این محصول در حد نیاز و مصرف شرکت را انجام دهند. البته دلیل موثر در گرفتن این تصمیم هم به اینجا برمی گردد که نسرین خانم خودش قبلا و در سال ١٣٨٨ توبافی را آموزش دیده و یادگرفته است.
همین اعلام نیاز و تصمیم جرقه‌ای می‌شود تا نسرین خانم با حمایت همه‌جانبه همسرش و دریافت مجوز از میراث فرهنگی؛ در سال ١٣٩٦ اقدام به راه اندازی کارگاه کوچکی با چند دستگاه توبافی کند. البته از همان اول هم تصمیمش برنامه‌ریزی برای ایجاد یک کارگاه با آموزش‌های خوب و تولید محصول با‌کیفیت بوده است که خوشبختانه شواهد امر حاکی از موفقیت است.

نسرین خانم می‌گوید: در ابتدا تصمیمم راه اندازی یک کارگاه کوچک برای تامین نیاز شرکت فروزان بود، اما کم‌کم بیشتر پیش رفتیم و کارگاه را توسعه دادیم و حالا علاوه بر شرکت فروزان، برای بسیاری از شرکت‌های دیگر هم پارچه و حوله تولید می‌کنیم. بسیاری از مشتری‌های ما هم شرکت‌هایی از تهران شمال و... هستند که بعد از یک بار سفارش و رضایت از محصول، مشتری دائمی می‌شوند.

او ادامه می‌دهد: صفر تا صد سفارش‌های بافت پارچه را در همین کارگاه انجام می‌دهیم؛ از مرحله اول که چله کشی است تا رنگ رزی و پیوند چله بعدی. البته کارگاه ما تنها کارگاهی است که دو دستگاه چله کشی برقی ١٢٠ و ٢۵٠ متری دارد که برای بافنده‌های حرفه‌ای از دستگاه چله کشی ٢۵٠ متری استفاده می‌شود. نخ مورد استفاده هم به سلیقه بافنده و مشتری از نوع ویسکوز و پنبه و ساده یا رنگی انتخاب می‌شود. ناگفته نماند که دار‌های فلزی توبافی را هم خودمان آماده می‌کنیم و ابزار چوبی مورد نیاز آن هم توسط یک نجار تامین می‌شود.
وی می‌گوید: در ابتدا این کارگاه شلوغ و پر رفت‌و‌آمد‌تر بود و بافنده‌ها ساعاتی از روز را برای بافت پارچه به‌کارگاه می‌آمدند، اما از زمانی که کرونا شیوع پیدا کرد، شرایط حضور بافنده‌ها در کارگاه نبود و به همین دلیل همه آنها این هنر را با خود به خانه بردند. اکنون هم ٢٠-٣٠ نفر بافنده با این کارگاه همکاری دارند و هر ماه پارچه‌های تولیدی خود را برای فروش به‌کارگاه می‌آورند.
‌
حمایت برای توانمندی

کارگاه نسرین خانم حالا به یک کارگاه توانمندی تبدیل شده که زنان زیادی را هم توانمند کرده، بطوری که این کارگاه صفر تا صد دوره اولیه آموزش توبافی را ظرف ٧٢ ساعت و با هزینه ٤٠٠ هزار تومان آموزش می‌دهد، البته هنرآموزان تا هر زمانی که بصورت کامل یاد بگیرند، می‌توانند در کارگاه بمانند.

نسرین خانم از ابتدای راه اندازی کارگاه تاکنون، حدود ٧٠٠ نفر را آموزش داده است که تقریبا همه آنها هم وارد بازار کار شده‌اند و هر‌کدام در حد توان خود پارچه می‌بافند. برخی بافنده‌ها کم‌کار، برخی‌ها معمولی و برخی‌ها هم حرفه‌ای و بسیار پرکار هستند و دو سه برابر بقیه کار می‌کنند، بطوری که هر هفته یک چله بافت می‌زنند.

او می‌گوید: از همان ابتدا؛ هر بافنده‌ای که توان خرید دستگاه توبافی را نداشته، من دستگاه را بصورت امانت و یا پرداخت اقساطی در اختیار او قرار می‌دادم تا هر وقتی که به توانمندی مالی رسید هزینه آن را پرداخت کند و اگر دوست داشت دستگاه را بخرد.

نسرین خانم هدف اصلی اش را توانمندسازی بانوان و یافتن مسیری برای کسب درآمد می‌داند، چرا که به همه افرادی که این هنر را آموزش ببینند و گواهینامه دریافت کنند، مبلغ ۵٠ میلیون تومان تسهیلات اعطا می‌شود تا بتوانند دستگاه، ابزار و نخ مورد نیاز را تامین و کسب‌و‌کارشان را رونق دهند. البته او تاکید می‌کند که هزینه این تجهیزات و راه اندازی کار، حدود ١٠-١٢ میلیون تومان بیشتر نیست و خانم‌ها می‌توانند برای بقیه مبلغ تسهیلات، برنامه‌ریزی دیگری داشته باشند و به درد زندگی‌شان بزنند.

او ارائه تسهیلات را روش بسیار خوبی برای پیشرفت در این کار می‌داند، چرا که با این کار بافنده‌ها زیر بار قرض می‌روند و برای پرداخت اقساط خود، تشویق به‌کار می‌شوند و خیلی زود به درآمد می‌رسند. هر بافنده هم می‌تواند خودش بصورت مستقل کارگاه خانگی ایجاد کند و دست بافته‌هایش را در بین اقوام، آشنایان و اطرافیان بفروشد.

به اعتقاد او کسی که فرش می‌بافد، باید یک سال تمام را برای دریافت دستمزدش منتظر بماند، اما کسی که تو‌بافی می‌کند ظرف چند روز می‌تواند دستمزدش را دریافت کند و بنابراین یک شغل خوب برای خانم‌ها با درآمد مناسب و پرداختی زود به زود است.
‌
ارزش هنر را دریابیم

نسرین خانم در‌حالی‌که می‌گوید خانم‌های خانه‌دار بیشتر از این هنر اصیل استقبال می‌کنند و خوشبختانه تاکنون هم راضی بوده‌اند، اما تاکید می‌کند که نباید توبافی را فقط مختص تامین مالی خانم‌های بی‌سرپرست و بی‌بضاعت دانست، چرا که این یک هنر اصیل است و به همه خانم‌ها توصیه می‌کنم که آن را یاد بگیرند و با تعریف خاطره نصب دستگاه توبافی در منزل یک تازه عروس یا خانم ثروتمندی‌ با یک منزل چهارطبقه، ارزش این هنر را یادآوری و گوشزد می‌کند.

او در تمام این مدت تلاش کرده تا برای ترویج این هنر و همچنین توانمندسازی بانوان قدم بردارد که در‌این‌خصوص می‌گوید: با‌توجه‌به اینکه ٢٠٠ نفر از پرسنل شرکت فروزان در شیفت شب کار می‌کنند، بنده خانم‌های این پرسنل را به یادگیری این هنر تشویق کردم تا شب‌ها که در خانه تنها هستند؛ هم مشغول باشند و هم درآمدی برای کمک به خانواده کسب کنند. با کمیته امداد استان هم همکاری داریم و خانم‌های تحت پوشش این نهاد می‌توانند از آموزش توبافی برخوردار شوند. همچنین برای آموزش و درآمدزایی زندانیان مرد نیز کارگاه توبافی در زندان بیرجند راه اندازی شده که صفر تا صد آموزش، تامین دستگاه و تهیه نخ را برعهده داریم.

در کنار این کارگاه توبافی، فروشگاهی هم برای عرضه و فروش دست بافته‌های بانوان هنرمند و توانمند ایجاد شده است. در این فروشگاه دست بافته‌های زنان علاوه بر حوله، پارچه، روانداز و زیرانداز، محصولات دیگری مثل سرویس آشپزخانه، جانماز، لباس کودک و نوزاد، لباس و مانتوی زنانه و... که به کمک خیاطان دوخته شده است، به فروش می‌رسد. همه این محصولات و دست بافته‌ها هم با برند فروزان حوله راهی بازار فروش می‌شود، اما برای اینکه هزینه تمام شده برای مصرف کننده زیاد نشود، بسته‌بندی این محصولات ساده است. البته این کارگاه کیسه‌های نخی زیبایی را هم تولید می‌کند که هم برای بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد هم روش خوبی برای حفظ محیط‌زیست است.
‌
فروش؛ مهم‌ترین چالش توبافی

نسرین خانم مهم‌ترین چالش حوزه توبافی را در حوزه فروش می‌داند و ادامه می‌دهد؛ خانم‌های بافنده با امید زیادی پارچه و حوله بافت می‌زنند و اگر فروش خوب و مشتری بیشتر باشد، کار هم بیشتر است و خانم‌های زیرمجموعه بهتر حمایت می‌شوند. علاوه بر فروشگاهی که داریم، فروش محصولات را از طریق فضای مجازی و حضور در نمایشگاه‌ها دنبال می‌کنیم که حضور در برخی نمایشگاه‌ها مثل تهران، اصفهان و شیراز خوب است، اما حضور در برخی نمایشگاه‌های دیگر علی‌رغم بعد مسافت و هزینه بالا، حتی هزینه‌های صرف شده را هم تامین نمی‌کند.

او از مسئولان حوزه مربوطه هم گلایه‌مند است؛ چرا که متاسفانه زمینه صادرات انبوه این دست بافته‌ها وجود ندارد و یکی از مشکلات در این حوزه شناسنامه نداشتن محصولات است که این شناسنامه باید توسط کارخانه‌های نخ داده شود اما متاسفانه روند سختی دارد و میراث فرهنگی هم در‌این‌خصوص اقدامی انجام نداده است.

او صادرات این محصولات را فقط در حد فروش چمدانی می‌داند که تاکنون به کشور‌های هلند، آلمان، دبی، ترکیه، انگلیس، سوئیس و... ارسال شده است. اما از مسئولان دستگاه‌ها و نهاد‌ها گلایه دارد که چرا هیچ‌گاه از این هنر‌ها حتی در حد تامین بسته‌های اهدایی اداره هم حمایت نمی‌کنند.
نسرین خانم می‌گوید؛ از آمدن به‌کارگاه و دیدن جنب‌و‌جوش و تکاپوی بانوان برای بافت این هنر ارزشمند لذت می‌برم، هم هنر توبافی زنده‌تر می‌شود و هم از اینکه کار بافنده‌ها را راه بی‌اندازم و حمایت شوند، حس خوبی دارم.
‌
گلایه از تهیه نخ از کارخانه نساجی فردوس با چند دست واسطه

حمیده اکبری نیز یکی از همکاران این کارگاه توبافی است که مربی و عهده‌دار آموزش توبافی به هنرآموزان است و آنطور که می‌گوید مادربزرگش توبافی می‌کرده، اما خودش هیچ شناختی از این هنر نداشته و به دلیل ذوق و سلیقه و اشتیاق، از ٨ سال پیش آموزش دیده و بعد از گذراندن مراحل حرفه‌ای، به‌عنوان مربی توبافی به میراث فرهنگی معرفی شده است.
او این هنر را بخصوص برای خانم‌های خانه‌دار مناسب می‌بیند، چرا که هم در یک گوشه از خانه قابل اجراست و هم منبع درآمد خوبی برای خانم‌ها در کنار خانه داری و بچه داری، است.
حمیده خانم می‌گوید: در‌حالی‌که این هنر مختص استان خودمان است و سازمان‌ها می‌توانند اقلام اهدایی مورد نیازشان را از صنایع‌دستی خودمان انتخاب کنند، اما متاسفانه هیچ دستگاه یا نهادی از این هنر و بافندگان آن حمایت نمی‌کند، مگر اینکه خودمان دنبال مشتری بگردیم.
او از اختصاص همیشگی ظرفیت حضور در نمایشگاه‌های رایگان به برخی افراد خاص گلایه دارد و می‌گوید: یکی از مشکلات دیگر در حوزه توبافی این است که در‌حالی‌که کارخانه نساجی فردوس بومی و مربوط به خود خراسان جنوبی است، اما متاسفانه باید نخ مورد نیاز برای توبافی را با چند دست واسطه و با قیمت بالاتری تهیه کنیم که برای حل این مشکل وتهیه نخ بدون واسطه رایزنی هم کرده‌ایم، اما متاسفانه این مشکل حل نشده است.

از فروشندگی تا چله کشی حرفه‌ای

مهسا امیرآبادی نیز یکی دیگر از همکاران این کارگاه است که سابقه کاری اش در این تولیدی به ۵ سال می‌رسد.
او که مربی مهدکودک بوده بعد از شیوع کرونا کارش را از دست می‌دهد، اما وقتی برای فروش دست‌ساخته‌های نمدی اش به فروشگاه نسرین خانم می‌رود، طی پیشنهادی؛ در ابتدا فعالیتش را به‌عنوان فروشنده فروشگاه شروع می‌کند و بعد از مدتی علاوه بر فروشندگی، چله کشی را هم یاد می‌گیرد و حالا عضو پایه ثابت این کارگاه است.

وی از کارش بسیار راضی است و می‌گوید علی‌رغم اینکه تاکنون چندین پیشنهاد کاری داشته است، اما دوست ندارد این کارگاه را ترک کند و آنقدر در این کارگاه حمایت و پشتیبانی می‌شود و عاشق کارش است که جمعه‌ها هم سر کار می‌آید.
‌
انتهای پیام/٧