به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی«خاورستان»، اول ذیحجه، سالروز ازدواج فرخنده حضرت فاطمه (س) و حضرت علی(ع) به عنوان روز ازدواج نامگذاری شده است. ازدواج و تشکیل خانواده به‌عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماعی، عاملی کلان برای قوام حیات فردی و اجتماعی جوامع انسانی است: «مَا بُنِی بِنَاءٌ فِی الْإِسْلَامِ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ مِنَ التَّزْوِیجِ». با این‌حال، در جامعه امروز ایران، موانع متعددی از جمله مشکلات اقتصادی، توقعات غیرواقعی و فرهنگ مصرف‌گرایی، ازدواج را به چالشی بزرگ برای جوانان تبدیل کرده است. از این رو و با توجه به اینکه ازدواج آسان، از دغدغه‌های مهم رهبر معظم انقلاب برای جوانان است، باید جبهه فرهنگی انقلاب و فرماندهان قرارگاه‌های فرهنگی شهرها، "نهضت ازدواج آسان" را به‌عنوان یک حرکت فرهنگی و اجتماعی، با هدف تسهیل ازدواج و کاهش موانع آن پیگیری جدی و مستمر نماید.

حجت الاسلام احمد نجمی‌پور استاد حوزه و دانشگاه در این‌باره به ضرورت مبرم نهضت ازدواج آسان در شرایط امروز جامعه تاکید کرد و افزود: جامعه ایران در دهه‌های اخیر با چالش‌های متعددی در حوزه ازدواج مواجه شده است از جمله افزایش میانگین سنی ازدواج، کاهش نرخ ازدواج و افزایش طلاق، نشان‌دهنده معضل یا بحران خاموشی است که نیازمند توجه فوری است. 

وی اظهار کرد: بر اساس آمارهای رسمی، میانگین سنی ازدواج به دهه سوم سنی افراد رسیده است و نرخ ازدواج در سال‌های اخیر کاهش چشمگیری داشته و بسیاری از جوانان به دلیل مشکلات مالی، عدم آمادگی روانی یا توقعات غیرمنطقی از ازدواج دوری می‌کنند.

استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: از همه مهم‌تر مشکلات اقتصادی، تورم، بیکاری و افزایش هزینه‌های زندگی، از مهم‌ترین موانع ازدواج در جامعه امروز هستند و هزینه‌های گزاف مراسم عروسی، جهیزیه، مسکن و سایر مخارج، ازدواج را برای بسیاری از جوانان به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل کرده است. 

نجمی‌پور با اشاره به این که عامل اصلی دیگر و شاید علت اول، تغییر سبک زندگی و فرهنگ مصرف‌گرایی است افزود: تأثیر رسانه‌های اجتماعی و سبک زندگی مدرن، توقعات غیرواقعی از ازدواج را افزایش داده است و بسیاری از جوانان تحت تأثیر تبلیغات و نمایش زندگی‌های تجملاتی، به‌دنبال برگزاری مراسم‌های پرهزینه و زندگی لوکس هستند که با توان مالی آن‌ها سازگار نیست.

وی به پیامدهای تأخیر در ازدواج اشاره کرد و ادامه داد: تأخیر در ازدواج، علاوه بر کاهش نرخ باروری و پیری جمعیت، مشکلات اجتماعی و روانی متعددی از جمله افزایش روابط غیرشرعی، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس در جوانان را به دنبال دارد.

به گفته امام جمعه نهبندان از منظر دینی نیز، تأخیر در ازدواج می‌تواند به گناه و انحراف منجر شود، چنان‌که حضرات معصومین(ع) فرمودند: «مَنْ تَرَکَ التَّزْوِیجَ مَخَافَةَ الْفَقْرِ فَقَدْ أَسَاءَ الظَّنَّ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یقُولُ: "إِنْ یکُونُوا فُقَراءَ یغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ» هرکس از ترس فقر ازدواج نکند، به خدا سوءظن دارد.  

نجمی‌پور تصریح کرد:نهضت ازدواج آسان با هدف کاهش این موانع، ترویج فرهنگ ساده‌زیستی و تسهیل ازدواج، ضرورتی غیرقابل‌انکار برای جامعه امروز است و این نهضت می‌تواند با تغییر نگرش‌ها و اصلاح فرهنگ عمومی، ازدواج را به‌عنوان یک هدف دست‌یافتنی برای جوانان مطرح کند. 

 وی با بیان این که با وجود اهمیت نهضت ازدواج آسان، برخی شبهات و انتقادات در برابر آن مطرح می‌شود که مانع از پذیرش عمومی این ایده می‌گردد ادامه داد: ازدواج آسان به معنای کاهش کیفیت زندگی است برخی معتقدند که ازدواج آسان، به معنای چشم‌پوشی از معیارها(استانداردها) و کاهش کیفیت زندگی است و برگزاری مراسم ساده یا کاهش هزینه‌ها، جایگاه اجتماعی خانواده‌ها را تضعیف می‌کند درصورتی که ازدواج آسان به معنای بی‌توجهی به کیفیت زندگی نیست، بلکه تأکید بر اولویت‌بندی نیازهای واقعی به‌جای تجملات غیرضروری است. 

به گفته وی در فرهنگ اسلامی، ازدواج موفق بر پایه محبت، تفاهم و ایمان بنا شده است، نه بر پایه مادیات تجربه بسیاری از زوج‌های موفق نشان می‌دهد که زندگی ساده اما پر از محبت، پایداری بیشتری نسبت به زندگی‌های تجملاتی دارد و همچنین، جایگاه اجتماعی واقعی با ارزش‌های اخلاقی و انسانی نه با میزان هزینه‌های مراسم عروسی سنجیده می‌شود‌.

سنت‌های اشتباه

استاد حوزه و دانشگاه گفت: برخی خانواده‌ها معتقدند که ازدواج آسان با سنت‌های دیرینه آن‌ها در تضاد است و کاهش هزینه‌ها به معنای بی‌احترامی به رسوم خانوادگی است در صورتی که سنت‌ها زمانی ارزشمندند که به نفع جامعه و افراد باشند و بتوانند گرِه‌های زندگی را باز کند در صورتی که اگر رسومی مانند جهیزیه سنگین یا مراسم پرهزینه، مانع اصل ازدواج جوانان شوند، بدیهی است که سنتی نامعقول است و بازنگری در آن‌ها نه‌تنها ضروری، بلکه مطابق با عقل و شرع است و قرآن کریم در آیه ۳۲سوره نور، ازدواج را امری ساده و دست‌یافتنی معرفی می‌کند و بر تسهیل آن تأکید دارد. بنابراین، تغییر سنت‌های ناکارآمد، نه‌تنها بی‌احترامی نیست، بلکه نشانه عقلانیت و گامی در جهت خیر عمومی است.

نجمی‌پور در پاسخ به این ‌که برخی معتقدند که مشکلات اقتصادی عمیق‌تر از آن است که با ازدواج آسان حل شود و این نهضت نمی‌تواند تأثیر چشمگیری داشته باشد گفت: اگرچه ازدواج آسان به‌تنهایی نمی‌تواند مشکلات اقتصادی را به‌طور کامل برطرف کند، اما با کاهش فشارهای مالی مرتبط با ازدواج، می‌تواند راه را برای تشکیل خانواده هموار کند. این نهضت با تغییر فرهنگ عمومی و کاهش توقعات غیرواقعی، به جوانان کمک می‌کند تا با امکانات موجود، زندگی مشترک را آغاز کنند. همچنین، ازدواج به‌عنوان یک عامل انگیزشی، می‌تواند زوج‌ها را به تلاش بیشتر برای بهبود شرایط اقتصادی تشویق کند. 

راهکارهای فرهنگ‌سازی

استاد حوزه و دانشگاه به راهکارهای فرهنگ‌سازی برای ترویج ازدواج آسان هم اشاره کرد و افزود: برای موفقیت نهضت ازدواج آسان، نیاز به اقدامات فرهنگی و آموزشی گسترده‌ای است که نگرش جامعه را نسبت به ازدواج تغییر دهد.

به گفته نجمی‌پور راهکارهایی مانند آموزش مهارت‌های زندگی مانند مدیریت مالی، ارتباط مؤثر و حل تعارض، می‌تواند آمادگی جوانان برای ازدواج را افزایش دهد و این آموزش‌ها می‌توانند از طریق مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها ارائه شوند.

وی ادامه داد: رسانه‌های جمعی، به‌ویژه تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی، نقش مهمی در تغییر فرهنگ عمومی دارند و تولید برنامه‌های تلویزیونی، فیلم‌ها و محتوای دیجیتال با موضوع ازدواج آسان، می‌تواند ذهنیت جامعه را نسبت به ساده‌زیستی مثبت کند.

وی تصریح کرد: معرفی زوج‌هایی که با ازدواج آسان زندگی موفقی ساخته‌اند، می‌تواند به‌عنوان الگویی برای جوانان عمل کند. این الگوسازی می‌تواند از طریق مستندها، مصاحبه‌ها و داستان‌سرایی انجام شود.

امام جمعه نهبندان با تاکید بر اصلاح فرهنگ جهیزیه و مراسم عروسی افزود: ترویج فرهنگ جهیزیه ساده و مراسم عروسی کم‌هزینه، از طریق همکاری با نهادهای فرهنگی و مذهبی امکان‌پذیر است به‌عنوان مثال، برگزاری مراسم‌های گروهی ازدواج در مساجد یا سالن‌های عمومی، می‌تواند هزینه‌ها را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد.  

نجمی‌‌پور ادامه داد:نهادهای خیریه‌ای که در زمینه تأمین جهیزیه یا وام ازدواج فعالیت می‌کنند، می‌توانند با حمایت دولت و خیرین، نقش مهمی در ترویج ازدواج آسان ایفا کنند. 

وی به نقش ائمه جمعه در تحقق و پیشرفت نهضت ازدواج آسان اشاره کرد و ادامه داد: در موضوع نهضت ازدواج آسان نیز می‌توانند، علاوه بر تبیین و ترویج فرهنگ ازدواج آسان از سخنگاه‌های نماز جمعه، نقش مهم و اثرگذاری در پیشبرد نهضت ازدواج آسان ایفا کنند به عنوان نمونه سازمان‌دهی برنامه‌های محلی با همکاری مساجد و نهادهای محلی، می‌توان برنامه‌هایی مانند مراسم ازدواج‌های صنفی، مانند ازدواج‌های دانشجویی، ازدواج طلاب، مراسم عقد سربازان، کارگاه‌های آموزشی و جلسات مشاوره برگزار کرد که این برنامه‌ها می‌توانند به کاهش هزینه‌ها و افزایش آگاهی جوانان کمک کنند.

امام جمعه نهبندان  ادامه داد: ترویج نظامند فرهنگ میانجی‌گری بین خانواده‌ها را در بسیاری از موارد، ازدواج‌ها با فرایند وساطت و با شناسایی و معرفی زوجین به یکدیگر توسط میانجی‌های مورد وثوق و اعتماد صورت می‌گیرد و همچنین اختلافات خانوادگی بر سر مسائل مالی مانع ازدواج می‌شود.

به گفته نجمی‌پور افراد مورد اعتماد جامعه، می‌توانند با میانجی‌گری و گفتگو با خانواده‌ها، به رفع این موانع کمک کنند و در روایات آمده است: «هرکس برای ازدواج دو نفر اقدام کند، خدا برای هر قدمی که در این راه برداشته و هر سخنی که گفته ثواب یک سال عبادت می‌دهد و خدا در روز قیامت به او نگاه لطف‌آمیز می‌کند: «مَنْ عَمِلَ فِی تَزْوِیجٍ... کَانَ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ خَطَاهَا فِی ذَلِکَ أَوْ کَلِمَةٍ تَکَلَّمَ بِهَا فِی ذَلِکَ عَمَلُ سَنَةٍ؛... کَانَ مِمَّنْ یَنْظُرُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ».  

وی تصریح کرد: ائمه جمعه با نفوذ اجتماعی خود، می‌توانند خیرین را به مشارکت در تأمین جهیزیه، وام ازدواج یا مسکن برای زوج‌های جوان تشویق کنند و این حمایت‌ها می‌تواند فشارهای مالی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. 

به گفته وی می‌توان با نقد سنت‌های ناکارآمد مانند مهریه‌های سنگین یا جهیزیه‌های غیرضروری، به اصلاح فرهنگ عمومی کمک کرد و این نقدها وقتی با بیان‌های اقناعی و استدلال‌های متین و منطقی همراه باشد تأثیرگذاری بیشتری خواهند داشت. 

رسوم نادرست 

استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به این که رسوم نادرستی که مانع ازدواج آسان می‌شوند، اغلب ریشه در فرهنگ‌های محلی، توقعات اجتماعی و تأثیرات مصرف‌گرایی دارند گفت: با افزایش هزینه‌ها، ایجاد فشار روانی و ۴پیچیدگی‌های غیرضروری، ازدواج را برای جوانان دشوار می‌کنند که عمده‌ترین موارد این سنت‌ها غلط عبارت است از مهریه‌های سنگین این رسم نادرست، عمدتا به دلیل چشم‌ و هم‌چشمی یا به‌عنوان تضمینی برای آینده عروس تعیین می‌شود، اما اغلب به اختلافات خانوادگی و تأخیر در ازدواج منجر می‌گردد.

نجمی‌پور با اشاره به جهیزیه‌های پرهزینه و غیرضروری افزود: این سنت نادرست نیز، بیشتر به دلیل حفظ آبروی خانواده یا رقابت اجتماعی شکل می‌گیرد، اما مانع بزرگی برای ازدواج ساده است.

به گفته وی مراسم عروسی تجملاتی مورد بعدی است که متأسفانه این رسم غلط نیز، تحت تأثیر فرهنگ مصرف‌گرایی و نمایش اجتماعی، ازدواج را به یک برنامه مالی سنگین و وحشتناک تبدیل کرده است.

نجمی‌پور تاکید کرد: چشم‌وهم‌چشمی در مراسم خواستگاری و عقد، توقع برگزاری مراسم‌های پرزرق‌وبرق برای خواستگاری، بله‌برون یا عقد، تأکید بر تشریفات غیرضروری در مراسم نامزدی مانند تهیه هدایای گران‌قیمت، گل‌آرایی‌های پرهزینه و پذیرایی‌های مجلل، یکی دیگر از سنت‌های نادرست است که ازدواج را از سادگی دور می‌کند.

وی به توقع تأمین مسکن مجهز توسط داماد هم اشاره کرد و افزود: در برخی مناطق، انتظار می‌رود داماد پیش از ازدواج، خانه‌ای کاملاً مجهز با تمام امکانات(از جمله لوازم خانگی و دکوراسیون) تهیه کند. این توقع، با توجه به شرایط اقتصادی کنونی، برای بسیاری از جوانان غیرممکن است و ازدواج را به تأخیر می‌اندازد. 

وی به هدایای پرهزینه در مناسبت‌های مرتبط با ازدواج هم اشاره‌ کرد و ادامه داد: رسم تهیه هدایای گران‌قیمت در مناسبت‌هایی مانند عید، تولد یا سالگرد نامزدی، به‌ویژه در دوران عقد، فشار مالی مضاعفی بر زوجین یا خانواده‌های آن‌ها وارد می‌کند. این سنت، گاهی به دلیل رقابت اجتماعی یا حفظ ظاهر تقویت می‌شود.

به گفته نجمی‌پور برخی خانواده‌ها، به دلیل توجه بیش‌ از حد به شأن اجتماعی یا جایگاه خانوادگی، توقعات غیرواقعی از همسر آینده فرزندشان دارند(مانند داشتن تحصیلات خاص، شغل پردرآمد یا خانواده‌ای با جایگاه اجتماعی بالا). این امر، انتخاب همسر و ازدواج را پیچیده‌تر می‌کند و در برخی خانواده‌ها، شرط ازدواج دختر یا پسر، اتمام تحصیلات عالی یا داشتن شغل ثابت با درآمد بالا است. این سنت، اگرچه با نیت خیر مطرح می‌شود، اما گاهی ازدواج را سال‌ها به تعویق می‌اندازد و فرصت‌های مناسب را از بین می‌برد.

وی به رسم طولانی کردن دوران عقد هم اشاره کرد و افزود: طولانی شدن دوران عقد به دلیل آماده‌سازی جهیزیه، تأمین مسکن یا برگزاری مراسم عروسی، یکی دیگر از سنت‌های نادرست است. این تأخیر، علاوه بر افزایش هزینه‌ها، می‌تواند به مشکلات عاطفی و خانوادگی منجر شود.

به گفته وی در مجموع این رسوم نادرست، اغلب با نیت حفظ آبروی خانواده یا تأمین آینده زوجین شکل گرفته‌اند، اما در عمل، مانع بزرگی برای ازدواج آسان و به‌موقع جوانان هستند. اصلاح این رسوم، نیازمند تغییر نگرش فرهنگی، آموزش عمومی و ترویج ساده‌زیستی از طریق نهادهای دینی، رسانه‌ها و چهره‌های تأثیرگذار مانند ائمه جمعه است.

وی افزود: تأکید بر ارزش‌های دینی مانند محبت، تفاهم و ایمان به‌جای مادیات، می‌تواند ازدواج را به امری ساده و دست‌یافتنی تبدیل کند.

انتهای خبر/